29 march 2021, Oscar van Gelderen & Manuela Klerkx
De keuze van... Milan Josepa
In de rubriek ‘De keuze van…’ laten we een keur aan kunstliefhebbers (van incidentele kopers tot kunstprofessionals) aan het woord over hun beleving van kunst, en vragen we naar hun voorkeuren: waar zien ze het liefste kunst? Waar kopen ze, en vooral: wie kopen ze? In dit deel Milan Josepa (Psychomotorisch therapeut, 29 jaar)
Wat betekent kunst voor jou?
Dat is een grote vraag. Ten eerste is kunst voor mij een heel breed begrip. Ik ga graag naar dansvoorstellingen, dat is voor mij ook kunst, net als theater en muziek. Kunst is voor mij een uitstapje uit de realiteit, dat je even uit je hoofd bent en bij je gevoel komt, dat je vanuit je lichaam, vanuit je hart, naar kunst kijkt. Mijn gevoel staat altijd centraal. Wat ik het leukst vind, is om ergens ‘blanco’ heen te gaan: ik lees wel vooraf over de werken die er tentoongesteld worden, maar ik laat me overvallen door wat ik zie.
Sanlé Sory, SS 008, 1978, Galerie Wouter van Leeuwen.
Het korte antwoord is: ja. Mijn vader nam me altijd mee naar musea, wij gingen ook vaak naar theatervoorstellingen en met kerst naar het Nationale Ballet. Ik heb het dus van jongs af aan meegekregen. Mijn moeder – mijn ouders zijn gescheiden – is docent Geschiedenis, vandaar mijn interesse in oudere kunst en architectuur. Mijn moeder was altijd een bijzondere verschijning, door haar asymmetrische kapsel en door de opvallende en kleurrijke design kleding die ze droeg. Ze is een eigenzinnige vrouw, met een uitgesproken smaak. Hierop reflecterend als bijna dertiger, denk ik zeker dat ze mijn fijngevoeligheid voor mooie dingen (kunst, kleding, design) zeker heeft beïnvloed.
Van mijn vader heb geleerd om mezelf te zijn, maar ook de waarden van kunst. Ik maakte door hem op jonge leeftijd bijvoorbeeld kennis het werk van Frida Kahlo, daar was ik als kind erg van onder de indruk. Hij verzamelde kunstkaarten, een traditie die ik vandaag de dag doorzet. Ik koop bij ieder museum bezoek (in binnen- en buitenland) wel een aantal kaarten. Het liefst stuur ik deze naar vrienden, bij een bijzondere gelegenheid.
Waar haal je je informatie over het wel en wee in de kunstwereld vandaan: krant, vakbladen, televisie, online?
Met name online, dat is het snelst. Instagram gebruik ik vooral om kunstenaars en muzikanten te volgen. Ik lees ook het FOAM-magazine en ID, en ben geabonneerd op de nieuwsbrieven van Magnum, Aperture, Loose Joints, kortom: op alles wat ik interessant vind. Ik ben echt een nerd, ik ben altijd aan het zoeken op het internet, naar fotografen van kleur, en vooral naar vrouwelijke kunstenaars. Ik zoek naar andere soorten kunst, die niet alleen door witte en mannelijke kunstenaars is gemaakt.
Isabelle Wenzel, It_reminds_me_of_the_wind, 2020, Galerie Bart.
In een museum. Ik heb voorkeur voor plekken waar alles klopt qua vibe en energie: hoe de kunst hangt, hoe je wordt aangesproken, het kopje koffie. In een galerie is het toch meer gericht op het verkopen van werk. Online kijk ik graag naar videokunst. Ik volg de samenwerkingen tussen artiesten, en dan vooral hun visuele uitingen.
Hoe vaak per jaar koop je kunst? Koop je werk in oplage of liefst uniek werk?
Ik koop best vaak, drie of vier keer per jaar. Als ik een werk heb gezien wat ik graag wil kopen, neem ik soms extra diensten of cliënten aan, waaronder in het weekend. Ik werk als psychomotorisch therapeut en als ambulant begeleider in verschillende gezinnen. Diensten in het weekend zijn dus extra’s en met het oog op een nieuw kunstwerk maak ik deze uitzondering graag. Het voelt dan extra bijzonder om het kunstwerk op deze manier bij elkaar te sparen en als een welverdiende en bewuste nieuwe aankoop. Dankzij mijn 24-uurdienst heb ik bijvoorbeeld een werk van William Klein kunnen kopen.
Lisandro Suriel, Black Magic, 2013, Chrysalid Gallery.
En waar koop je dan: in de galerie, op een kunstbeurs, op een veiling of online?
Liefst fysiek. Vooralsnog bij FOAM Editions en print sales bij Magnum. Ik ben fan van fundraisers, dan koop ik foto’s en weet ik dat ik gelijk een goed doel steun. De kunstenaars die ik mooi vind, zitten vaak in het buitenland; ik wil die graag online gaan kopen, maar dat is voor mij een hele stap. Om drieduizend euro online voor een foto neer te leggen, daar voel ik me nog niet zeker genoeg over.
Is het belangrijk dat jij en je partner het altijd eens zijn over een aankoop? Hoe beslis je/jullie?
Ik heb geen partner op dit moment. Ik vind het wel belangrijk om te overleggen. Ik ben begonnen met verzamelen na een lange relatie. Ik hoop dat een nieuwe partner mijn verhaal begrijpt; ik hoef geen goedkeuring, maar ik hoop wel dat die ander door mijn ogen kan kijken, en mij – mijn verhaal – begrijpt. Zo kijk ik zelf ook naar kunstenaars, door hun ogen.
Sebastian Hosu, Bathing II, 2020, Rutger Brandt Gallery.
Is er een galerie waar je een speciale band mee hebt?
Ik voel me thuis bij FOAM, je kunt er werk en zien gelijk kopen, op zolder zit FOAM Editions, en het leuke is dat het aanbod heel breed is: van mijn favoriet, William Klein, die 92 jaar oud is, tot hele jonge kunstenaars. Je support dus én FOAM én jonge kunstenaars. Ik vind het een warme plek, en ze hebben oog voor nieuwe talenten.
Mijn eerste aankoop was een werk van Tyler Mitchell. Voor mij heeft kunst te maken met identiteit. Hij is de eerste zwarte fotograaf die een cover voor Vogue schoot. Ik vond dat scherp van FOAM, dat ze dat toonden in 2019, en niet omdat het nu een trend is om ‘inclusieve’ kunst te tonen, maar omdat het een vorm van erkenning is: die huidskleur bestond altijd!
Het zou leuk zijn als er meer plekken zouden zijn waar je voor betaalbare prijzen kunst kan kopen.
Als je onbeperkt budget had, van wie zou je dan een werk aankopen?
Dan denk ik niet aan fotografie. Dan zou ik kiezen voor een werk van Jheronimus Bosch, Picasso, Goya of Basquiat, een meesterwerk van een van deze klassiekers. Of nog beter: een werk van Toyin Ojih Odutola, een hedendaagse legend.
Ed van der Elksen, Kathmandu, Nepal, 1966, Annet Gelink Gallery.
Wie zijn je favoriete kunstenaars (op GalleryViewer), en waarom?
Ik ben een ontzettend groot fan van William Kleins manier van fotograferen: hij is een legend, en veruit mijn favoriete fotograaf aller tijden. Hij heeft een groot aandeel gehad in hoe ‘we’ vandaag de dag naar fotografie kijken. Zijn beelden geven een realistische kijk op New York eind jaren vijftig, waarbij hij veel oog heeft voor detail. Ik ben voornamelijk fan van het werk dat hij tussen 1955 en 1965 heeft gemaakt, en van de contact sheets die hij begin 2000 (ruim vijftig jaar later) heeft beschilderd. Het resultaat hiervan is van hoog niveau en zorgt voor een nieuwe blik op fotografie. William Klein inspireert mij enorm. Ik ben erg blij dat ik meerdere van zijn werken in huis heb hangen.
Ik heb het werk van Lisandro Suriel niet zo lang geleden voor het eerst gezien. Het kleurgebruik in zijn foto’s spreekt mij erg aan. Toen ik over zijn werk ging lezen, was ik erg onder de indruk van het achterliggende verhaal. Ik herken mijzelf in zijn zoektocht naar zijn roots. Net als bij hem liggen een deel van mijn wortels in het Caribisch gebied.
Bij Toyin Ojih Odutola krijg ik hetzelfde gevoel als bij een naam als Picasso of Van Gogh. Het enige verschil is dat Toyin zwart is en een vrouw. Het werk van Toyin is super gedetailleerd en weergeeft vaak zwarte personages. Het werk van Toyin is divers en spreekt mij ook aan door de maatschappelijke thema’s die het aankaart. Als ik naar het werk van Toyin kijk, zie ik met hoeveel liefde en aandacht ze te werk is gegaan.
Als ik het werk van Sanlé Sory bekijk word ik intens blij! De beelden zijn speels, energiek en puur. De situaties waarin hij voornamelijk jongeren fotografeert, leveren dynamische en prachtige zwartwit beelden op. Als persoon van kleur voel ik mij extra verbonden met deze fotograaf; hij hoort voor mij in het rijtje van toonaangevende zwarte fotografen. Zijn fotografie doet mij erg aan het werk van Malic Sibide denken.
Rafael Pavarotti weet op een ongekende manier fashion, kunst en kleur samen te brengen. In zijn fotografie staat het zwarte lichaam centraal, maar draait het altijd om de kunst. Hij werk in zijn fotografie veelvoudig samen met andere zwarte creatives, en die samenkomst is voelbaar als je naar zijn werk kijkt. In een tachtig pagina lang portfolio in de laatste uitgave van System Magazine bewijst hij voor mij zijn grootsheid. Een talent waar ik in de toekomst hoop nog veel van te horen. Ik heb met geluk een werk van hem kunnen bemachtigen, maar ik zou graag meer van zijn werk in galeries terugzien in de toekomst. Ik ben erg benieuwd wat het komend jaar hem gaat brengen.
Isabelle Wenzel onderzoekt en fotografeert het vrouwelijk lichaam, waarbij ze zichzelf fotografeert in de meest moeilijke en lichamelijk uitdagende posities. Ik ben erg onder de indruk van het eindresultaat van deze foto’s, waarin ongekende, bijzondere houdingen samenkomen met een prachtig kleurpalet. Ik zou in de toekomst graag werk van haar aanschaffen.
In 2019 werd het werk van Deana Lawson tentoongesteld in Huis Marseille (een van mijn favoriete plekken om naar kunst te kijken). In het werk van Lawson staat het zwarte lichaam centraal; de kleur en de composities van haar foto’s zijn in mijn ogen ijzersterk. Je hebt bijna het gevoel dat je in de ruimte staat waar de foto is genomen. De personages gaan recht door je ziel.
Het werk van Sebastian Hosu maakt mij super enthousiast, en ik overweeg het – nadat ik het heb ontdekt op GalleryViewer – op mijn verlanglijstje te zetten. Het kleurgebruik en de grove en dikke aangezette lijnen op het doek geven weer met hoeveel expressie de kunstenaar te werk moet zijn gegaan. Is het raar om te zeggen dat dit kunstwerk mij energie geeft? Ik vind het fijn als je wordt uitgedaagd om je fantasie te gebruiken (wat wellicht niet voor iedereen makkelijk is), maar ik vind dat juist leuk. Iedereen ziet er waarschijnlijk een ander figuur in, ik zie er een danser in.
Vorig jaar ontving ik van een vriend een kaart uit New York, met daarop een danser: het bleek werk te zijn van Lynette Yiadom Boakye. Lynette weet op een prachtige wijze met name zwarte personages – voornamelijk in beweging (al dansend) – te portretteren. Ik kan uren naar haar werk kijken en het lijkt dan bijna of haar personages daadwerkelijk gaan bewegen. De kleur groen komt verassend vaak terug in haar werk. Op een zeer subtiele en zachte manier beeldt Lynette vaak donkere mannen af, waarin voor mij een grote mate van tederheid zichtbaar is, iets wat ik niet eerder op zo’n verfijnde manier heb waargenomen.
Sam Andrea, anthroposcene', 2017, Galerie Vriend van Bavink.
Dit werk van Sam Andrea nodigt mij uit om er echt even de tijd voor te nemen. Het doet mij denken aan het werk van Jheronimus Bosch. Ik vind het altijd fascinerend als een kunstenaar een lichaam gedetailleerd weergeeft. De contrasterende kleuren van de dieren zijn voor mij de kers op de taart. Ik ben niet zo snel geschokt of onder de indruk van naaktheid, maar ik kan mij voorstellen dat dit kunstwerk door veel mensen als intens wordt beleefd. Ik waardeer ambachtswerk, vandaar mijn voor liefde voor de renaissance. Er zijn in dit digitale tijdsperk nog maar weinig kunstenaars die deze schildervorm uitoefenen. Deze kunstenaar trekt mijn aandacht.
De kunstwerken van Natacha Mankowski spreken mij aan door haar kleurgebruik. Ik ben zelf ook erg precies en gevoelig in het gebruiken en toepassen van kleur, bijvoorbeeld in mijn kledingstijl en inrichting. De dikke lijnen verf geven het werk voor mij meer diepte. Ik vind dat gevoel voor kleur – en weten hoe je deze moet combineren – een onderschatte mate van kunst is. Ik heb dit werk leren kennen door zelf GalleryViewer te bezoeken, een leuke bijkomstigheid van dit interview.
Als laatst ben ik ook bewonderaar van Ed van der Elsken (echt Nederlandse trots). Met name zijn kleurenfotografie spreekt mij erg aan. Als ik zijn foto’s bekijk, krijg ik echt inzicht in zijn beeld van de wereld om hem heen. Ed heeft ontzettend veel oog voor detail en dat is zichtbaar in zijn werk. Hij is een grote inspiratiebron voor mij.
Natacha Mankowski, Le serpent qui se glisse (The snake that slips), 2020, Everyday Gallery.
