Koop je kunst nu met je hart of juist met je hoofd? Wat maakt een goede galerie? En hoe weet je dat je geen kat in de zak koopt? Nienke van der Wal van Young Collectors Circle legt uit waar je op moet letten.

- Stel je bent verliefd geworden op een werk, moet je dan snel beslissen over een aankoop of er juist rustig over nadenken?
Daarover zijn de meningen verdeeld. Voor beide valt iets te zeggen. Het is sowieso een goed idee om er nog een nachtje over te slapen voordat je een grote uitgave doet, of het nu een kunstwerk of een auto is. Als je wakker wordt en je het kunstwerk nog altijd niet uit je hoofd kan zetten, is het waarschijnlijk een goed idee om het aan te schaffen. Anderzijds: van auto’s zijn er heel veel, en van een kunstwerk meestal maar één. Zeker tijdens beurzen kan dat ervoor zorgen dat je je opgejaagd voelt in het nemen van een beslissing. Ook kan het gebeuren dat een werk voor je neus wordt weggekaapt. Gelukkig is er vaak meer werk van dezelfde kunstenaar beschikbaar - maar koop dat alleen als je er net zo verliefd op bent als op je eerste keuze. Anders krijg je gegarandeerd spijt. Galeries vinden het vaak goed als je een optie neemt op een werk, zodat je er even over kunt nadenken. Op een beurs kan de duur van een optie variëren van een paar uur tot een dag, of tot een andere koper interesse toont.

- Hoe weet je dat je een werk van een goede kunstenaar koopt?
Je zou kunnen zeggen dat je een goed werk koopt als je er zelf gelukkig van wordt. Wat goede kunst is, is enerzijds ontzettend persoonlijk. Anderzijds zijn er gedeelde opvattingen over wie een goede kunstenaar is. Door heel veel te kijken - op beurzen, in musea, op straat, in galeries - leer je originaliteit en kwaliteit herkennen. Naast esthetisch aansprekend en technisch goed, kan een werk ook sterk zijn doordat de kunstenaar reflecteert op maatschappelijke ontwikkelingen, op kunst zelf, of op het verleden. Of door vernieuwend te zijn qua materiaal- of onderwerpkeuze.

- Hoe weet je dat je bij een goede galerie koopt?
Je kunt de status van een galerie afleiden uit een aantal zaken, waarvan de belangrijkste: de kunstenaars die de galerie vertegenwoordigt en hoe succesvol die zijn. Dat meet je bijvoorbeeld af aan of ze hebben geëxposeerd in musea, in belangrijke collecties zijn opgenomen, prijzen hebben gewonnen of hebben deelgenomen aan belangrijke biënnales en residenties. Ook deelname aan belangrijke, buitenlandse beurzen zijn een goede indicator voor een succesvolle galerie. Dat betekent dat de kunstenaars de kans hebben hun werk aan een breed, internationaal publiek te tonen.

- Waarom wordt werk van een kunstenaar duurder als hij/zij in musea heeft geëxposeerd?
Het cv van een kunstenaar is van groot belang bij de bepaling van de prijs van een kunstwerk. Daarbij is het belangrijk of zijn werk te zien is geweest in een museum, zeker als het een solotentoonstelling betreft. Curatoren nemen in principe geen deel aan de markt, maar hebben daar wel invloed op. Als een curator van een belangrijk museum een kunstenaar selecteert voor een tentoonstelling, levert dat de kunstenaar veel publiciteit op. Bovendien is het een soort stempel van goedkeuring. Dit zorgt ervoor dat er meer vraag naar zijn werk zal zijn en de prijzen zullen stijgen. Andere factoren die invloed hebben op de factorberekening en de prijs zijn: opleiding, galerie, onderscheidingen, residenties, internationale beurzen, belangrijke collecties en deelname aan biënnales.

- Wat is dat, een factorberekening?
Voor schilderijen van levende kunstenaars wordt een formule gebruikt om de prijs van een werk te bepalen: lengte + breedte x de factor. Wanneer je de prijs weet, kun je de factor ook berekenen en nagaan of deze bij deze kunstenaar past. Een pas afgestudeerde schilder heeft een factor van 8 of 10, een midcareer kunstenaar ongeveer 30 en een succesvolle schilder met een wereldwijde bekendheid rond de 50. Het is in het belang van de galerie en de kunstenaar om de factor zorgvuldig op te bouwen, omdat er geen weg terug is. Als er met een te hoge factor geen werk wordt gekocht, heeft dat dus grote gevolgen voor de kunstenaar.

Nienke van der Wal is oprichter van Young Collectors Circle, hét platform voor kunstliefhebbers met verzamelambities. Young Collectors Circle organiseert wekelijks laagdrempelige, inspirerende en informatieve events, waaronder bezoeken aan privé-collecties, beurzen en kunstenaarsstudio’s en talkshows en masterclasses. Daarnaast adviseert Nienke culturele instellingen op het gebied van business development en publieksontwikkeling, en particulieren en bedrijven op het gebied van het ondersteunen van en investeren in kunst en cultuur.