23 august 2020, Oscar van Gelderen & Manuela Klerkx
De keuze van... Katja Weitering
In de rubriek ‘De keuze van…’ laten we een keur aan kunstliefhebbers (van incidentele kopers tot kunstprofessionals) aan het woord over hun beleving van kunst, en vragen we naar hun voorkeuren: waar zien ze het liefste kunst? Waar kopen ze, en vooral: wie kopen ze? In dit deel Katja Weitering (Hoofd Presentaties Museum Catharijneconvent, 44 jaar)
Wat betekent kunst voor jou?
Kunst voegt bezieling aan het leven toe. In de hectiek van alledag fungeren kunstwerken in je directe leefomgeving als een andere dimensie. Ze vragen aandacht en tijd. Maken aan het lachen, stemmen tot reflectie. Een soort onvoorwaardelijke vriendschap. De kunstwerken zijn er altijd. Ik zie het verzamelen van kunst als een manier om ‘momenten’ in je leven te verzamelen. De verwerving van een werk markeert vaak een bepaalde fase of gebeurtenis in mijn persoonlijke ontwikkeling. Daarom gaan bepaalde kunstwerken een leven lang mee. Ze vormen als het ware een ‘album’, waar je doorheen kunt bladeren.
Tijdens de lockdown heb ik veel aan de kunstwerken in ons huis gehad. Een recente aankoop van Marc Bijl bijvoorbeeld zal ik altijd met deze tijd blijven associëren. Het is een omgekeerd kruis met daarop met lak het woord ‘structure’ gespoten. Alles stond opeens op zijn kop, net zoals dit kruis. Een moment van bezinning ook: welke waarden vinden wij als Nederlandse samenleving echt belangrijk als de waan van de dag en de bestaande machtsstructuren stil komen te staan?
De afgelopen tijd werd vaak over kunst gesproken als iets dat vooral over schoonheid gaat en troost biedt. Dat is zeker zo, maar daarmee wordt het belang van kunst en kunstenaars ook te klein, te onschuldig gemaakt. Kunst is geen plakje cake. Kunst kan ook volledig ontwrichten of confronterend zijn. Onlangs bekeek ik Arthur Jafa’s (1960, Mississippi) films in De Balie. Zijn werk gaat over de representatie van blackness en whiteness en maakt de urgentie van de Black Lives Matter protesten invoelbaar. Dat is de kracht van kunst.
Marc Bijl, Dancing in 2020 Part II, 2020, Upstream Gallery.
Mijn vader is een liefhebber en nam mij als jong kind al mee naar musea, met name moderne en hedendaagse kunst. Ik weet nog steeds hoe het voelde (en rook!) om voor de eerste keer in ‘The Beanery’ van Edward Kienholz in het Stedelijk te staan. Of om over de zwart met wit golvende heuvels van de ‘Jardin d’émail’ van Jean Dubuffet in de tuinen van het Kröller-Müller te rennen. Dat maakte wel indruk. De belangstelling voor het verzamelen van kunst ontstond pas tijdens mijn eerste baan als conservator bij ING Art Management. Daar ging een wereld voor me open, van beurzen, galeries en verzamelaars. De koortsachtige spanning die gepaard ging met mijn eerste aankoop in 2003, een foto van Desirée Dolron uit de serie ‘Xteriors’, herinner ik me nog goed. Het is net zoals met het zetten van je eerste tatoeage: als je eenmaal de sprong hebt gewaagd, verlang je steeds weer naar een nieuwe toevoeging aan je groeiende verzameling…
Waar haal je je informatie over het wel en wee in de kunstwereld vandaan: krant, vakbladen, televisie, online?
Ik raadpleeg diverse media om de kunstwereld te volgen. Naast Het Parool lees ik Metropolis M en volg ik een aantal online kunstmedia, waaronder Hyperallergic en Hard//hoofd. Van dat laatste platform ben ik lid geworden tijdens de lockdown, als vorm van support, om te zorgen dat dit soort niet-commerciële journalistiek voor nieuwe kunstenaars en schrijvers kan overleven. Ik kijk uit naar de lancering van Errant Journal, een nieuw medium van Irene de Craen, gewijd aan de veelheid van diversiteit die de (kunst)wereld kenmerkt. Dat soort media helpen mij om ontwikkelingen te kunnen duiden. Om de internationale kunstwereld bij te houden lees ik The Art Newspaper, daar staan ook langere achtergrondartikelen in. En natuurlijk GalleryViewer zelf, een fantastisch medium om je snel te oriënteren op aanbod.
Jennifer Tee, Tampan Tree of Life in Blossom, 2019, Galerie Fons Welters.
Waar bekijk je het liefste kunst? In een galerie, museum, een beurs of online?
Kunstmusea zijn een grote liefde van mij, in alle soorten en maten. Een museum biedt de mogelijkheid om kunstwerken in relatie tot elkaar te zien, om de verhalende kracht van werk te ontdekken. Dat is iets wat online media niet of in veel mindere mate doet: het leggen van verbanden en relaties in één oogopslag. Een geslaagde tentoonstelling is als een korte reis, met een duidelijk vertrek- en eindpunt, interessante zijsporen en onverwachte ontmoetingen. Galeries zijn voor mij dé plek om ontdekkingen te doen en om mijn blik te verbreden. Zo kan online media ook werken; ik was bijvoorbeeld niet bekend met het werk van de Amerikaanse kunstenares Loie Hollowell, vertegenwoordigd door Grimm, maar door een instapost van Heske ten Cate, directeur van Nest en iemand die ik graag volg, ontdekte ik haar.
Hoe vaak per jaar koop je kunst? Koop je werk in oplage of liefst uniek werk?
Een tot drie keer per jaar, afhankelijk van het beschikbare budget. Ik heb geen specifieke voorkeur voor uniek werk. Een van mijn dierbaarste werken, een foto van Larissa Ambachtsheer, kocht ik via Foam Editions. En ook van Jennifer Tee, een van mijn favoriete kunstenaars, heb ik werk uit kleinere oplages.
En waar koop je dan: in de galerie, op een kunstbeurs, op een veiling of online?
Dat wisselt. Ik koop bij voorkeur via een galerie, dan ondersteun je zowel de kunstenaar als de kunstexpert. Graag zou ik vaker direct van een kunstenaar kopen. Dat is persoonlijker. Ik heb eenmaal een werk van Pipilotti Rist via een veiling gekocht. Dat voelde als een afstandelijke transactie.
Pauline Curnier Jardin, Grotta Profunda the record, 2018, Ellen de Bruijne Projects.
Is het belangrijk dat jij en je partner het altijd eens zijn over een aankoop? Hoe beslis je/jullie?
Ik ben bang dat ik redelijk solistisch opereer als het op verzamelen aankomt. Dat zit wel een beetje in mijn aard. Gelukkig zitten mijn man en ik op dezelfde lijn wat betreft smaak en voorkeuren. Hij vindt het leuk dat ik verzamel en heeft onlangs zelf op Art Rotterdam ook werk gekocht van Charlotte Dumas. Tot nu toe heeft eigenlijk alleen het kruis van Marc Bijl tot onenigheid geleid. Mijn man is van huis uit katholiek opgevoed en ondanks dat hij daar niets mee doet zag hij hier toch een symbool in dat hij niet perse heel prominent in zijn huiskamer wilde hebben. Bijna alsof dit kunstwerk ongeluk over ons zou kunnen afroepen. Het omkeren van een heilig symbool zoals een kruis kan provocerend zijn, maar voor mij is dat niet de boodschap. Grappig dat we daar zo verschillend over denken. Ook dat is weer de kracht van kunst.
Is er een galerie waar je een speciale band mee hebt?
Het liefste zou ik terug in de tijd gaan om in het Amsterdam van de jaren vijftig een galerierondje te maken langs legendarische en destijds superexperimentele plekken als Galerie le Canard, Espace en de Bijenkorf, waar Martin Visser de weg vooruit wees met kunst van toen nog volstrekt onbekende kunstenaars als Karel Appel en Constant Nieuwenhuijs. Op afstand had ik grote bewonder voor de helaas onlangs overleden galeriehoudster Antoinette Reuten. Zij vlamde onvoorwaardelijk in haar liefde voor de kunstenaars die ze vertegenwoordigde. Ik volg het programma van Upstream Gallery op de voet. Ik heb in het verleden met een aantal van hun kunstenaars gewerkt tentoonstellingen gemaakt. Ze attenderen me altijd op nieuwe ontwikkelingen, nu weer met hun programma van online tentoonstellingen en net-art, kunst met internet als onderwerp of speciaal gemaakt om via het internet te bekijken.
Johannes Schwartz, Haut #7, 2017, A, Annet Gelink Gallery.
Als je onbeperkt budget had, van wie zou je dan een werk aankopen?
Kerry James Marshall en dan bij voorkeur een specifiek schilderij dat al in een Nederlandse particuliere collectie zit, van een zwarte Adam en Eva die uit het paradijs verdreven worden. Subliem geschilderd, en alleszeggend in een enkel beeld.
Wie zijn je favoriete kunstenaars (op GalleryViewer), en waarom?
Wat ik boeiend vind aan de kunstenaarspraktijk van Marc Bijl is dat hij speelt met betekenissen. Hij werkt met bestaande symbolen die gepaard gaan met macht, uitsluiting, hiërarchie of subculturen en geeft die symbolen vervolgens een andere betekenis door ze te bewerken. Het gruwelijke en het komische gaan vaak hand in hand in zijn werk.
Jennifer Tee’s werk intrigeert me mateloos. Ik houd van haar zorgvuldige esthetiek en de wijze waarop ze materialen en symbolische betekenissen combineert. Zoals haar gebruik van tulpenblaadjes om werk te maken dat refereert aan haar persoonlijke band met Indonesië, maar ook aan een grotere verbanden zoals het verlies van identiteit en verbondenheid met oorspronkelijke culturen.
Ik kan eindeloos naar de fotografie van Johannes Schwartz kijken. Met zijn technische camera en keuze voor alledaagse onderwerpen, waaronder interieurs, opent hij een wereld waarin de kleinste details groot worden.
Rabi Koria is de winnaar van de Koninklijke Prijs voor Vrije Schilderkunst in 2015. Zijn beschilderde tegeltableaus, geïnspireerd door de oude tegelschilderingen in Damascus, vind ik een spannende verkenning van het medium schilderkunst. Ook de combinatie van figuratie en abstractie in zijn werk spreekt me aan.
Alejandra Venegas is een nieuwe liefde, die ik leerde kennen bij Dürst, Britt & Mayhew. Een Mexicaanse kunstenares die in haar praktijk een wonderlijke mix toepast van Aziatische kunst, Japanse houtdrukken, Boeddhistische invloeden, traditioneel Afrikaans houtsnijwerk en Egyptische hiëroglyfen.
Loie Hollowell maakt hypnotiserend werk dat mij meteen beet pakte toen ik het online zag. Helaas heb ik haar presentatie bij Grimm gemist. Vrouwelijke seksualiteit, mysterie en een futuristische vormentaal; en dat allemaal in een enkel schilderij. Haar werk doet me ook denken aan vrouwelijke avant gardisten zoals Hilma af Klimt en Sonia Delaunay.
Ik vind de Franse kunstenares Pauline Curnier Jardin helemaal te gek. Ze heeft een volstrekt eigen universum ontwikkeld, met onder andere referenties naar religie, wat mij in het bijzonder interesseert. Ik zal nooit vergeten dat ik op de Biënnale van Venetië in 2017 haar baarmoederachtige installatie betrad waarin een hallucinerende film draaide.
Wat een fenomenale schilder is Helen Verhoeven. Ik houd van de manier waarop ze klassieke onderwerpen en vormen uit de mythologie, de bijbel of de oude kunst een volstrekt eigentijdse en persoonlijke draai geeft. Ik ben ook onder de indruk van het monumentale formaat waarop ze werkt.
Helen Verhoeven, Judith, 2019, Galerie Stigter Van Doesburg.
