20 may 2025, Yves Joris
De boom spreekt, de huid ademt
De studio van Luc Vandervelde Lux is geen plek van luid kabaal of grootse gebaren. Hij ademt eerder de stille, geconcentreerde rust van een atelier waarin de natuur haar stem vindt via menselijke handen. Boomschors, latex, verf zijn geen materialen, maar gesprekspartners voor de kunstenaar, die ooit figuratief begon maar vandaag diepgeworteld zit in een dialoog met de levende wereld.
Van figuratief naar fragmentarisch
“Ik ben vrij laat begonnen als kunstenaar,” vertelt hij. “Rond mijn dertigste, heel klassiek: figuratief werk, olie op doek. Maar het voelde al snel te beperkend. Ik raakte gefrustreerd, zat vast. Ik wilde meer vrijheid in mijn expressie.”
Wat volgt is een reis doorheen media en disciplines. Een beurs van de Vlaamse Gemeenschap leidt tot een residentie in China, waar hij letterlijk nieuwe materialen ontdekt. “Ik was gefascineerd door hoe snel gebouwen daar oprijzen, door de doeken die de bouwwerven afschermen. Dat werd mijn materiaal.” In plaats van te schilderen op doek, verpakt hij zijn schilderijen – of liever: maakt hij van verpakking een schilderij.
Luc Vandervelde Lux, Untitled, MTLA 016/scheutbos, 2024
De latex spreekt
De grote kentering komt er met zijn ontdekking van latex. “Latex is mijn favoriete materiaal geworden. Het laat toe om een perfecte afdruk te maken van iets, maar blijft tegelijk elastisch, zacht, levend.”
Zijn werken zijn in wezen afdrukken van boomstammen. Maar het woord ‘afdruk’ dekt de lading nauwelijks. Het zijn huiden, herinneringen, fragmenten van tijd. De latex neemt niet alleen vorm over, maar ook kleur. De natuur laat letterlijk haar sporen na. “De natuur bepaalt mee de vorm en het resultaat. Elke boomsoort drukt zich anders uit: een eik geeft een ruwere textuur, andere bomen zijn gladder en nemen kleur anders op. Dat is samenwerken met de natuur.”
Een artistiek herbarium
Zijn fascinatie voor bomen gaat diep. Een artikel over de oudste boom van Europa, ergens tussen Albanië en Griekenland, vormt een sleutelervaring. “Die boom heeft duizenden jaren geleefd, wij zijn daar maar een fractie van. Dat respect ontbreekt vaak. Daarom wil ik bomen een podium geven. Geen belerend podium, maar een artistiek: een plek om hun verhaal te tonen.”
Vandervelde droomt luidop van een “bibliotheek van boomstammen”, een soort archief waarin het geheugen van de natuur tastbaar wordt. Elk werk krijgt de titel More trees, less assholes met een volgnummer – als een specimen in een levende verzameling.
Luc Vandervelde Lux, Untitled, MTLA 018/Meise, 2024
Tussen sculptuur en schilderij
Zijn werken zijn moeilijk te vangen in klassieke categorieën. Ze hangen aan de muur als schilderijen, maar ademen als sculpturen. Sommige zitten in kaders, andere worden in installaties geplaatst, buiten, waar ze opnieuw aan weer en wind worden blootgesteld. “Ik heb een installatie gemaakt waarbij ik afdrukken van omgevallen bomen terug aan rechtstaande bomen hing, alsof ik hun huid teruggaf.”
Zelf twijfelt hij ook niet om zijn werk aan te raken – iets wat bij toeschouwers vaak reflexmatig wordt onderdrukt. “Het nodigt uit tot aanraken. Dat mag. Het is een huid.”
De invloed van Freud
Tijdens ons gesprek duikt een naam regelmatig op: Lucian Freud. “Zijn werk was een openbaring. Die ruwe huid, die klonters verf, die kwetsbaarheid. Dat greep mij aan. Ik voelde meteen dat ik dat nooit op dezelfde manier kon doen. Maar misschien zocht ik wel iets gelijkaardigs met mijn latex, die ook huidachtig wordt, ook iets fragiels bevat.”
Waar eindigt natuur, waar begint kunst?
Wanneer wordt een afdruk kunst? “Dat is een mooie vraag,” zegt Vandervelde. “Voor mij ligt het in de assemblage: hoe je de verschillende stukken samenbrengt, hoe je het presenteert. Soms start het met een eenvoudige houtskooltekening, dan de afdruk, en dan de compositie. Kunst ontstaat in de totaliteit, maar ook in de zoektocht. Eerst voor mezelf, dan voor de toeschouwer.”
Luc Vandervelde Lux, Untitled, MTLA 014/scheutbos, 2025
Een ritme van tijd en intuïtie
Het werkproces van Vandervelde is traag, bijna ritueel. Afdrukken nemen vraagt tijd. Het weer speelt mee, de temperatuur, de vochtigheid. “In de winter werk ik minder, in de zomer is het intenser. Je hebt ook veel tijd om na te denken terwijl je bezig bent – die tijd heb ik nodig.”
Sommige werken blijven maanden in zijn atelier liggen, tot ze hun bestemming vinden. Andere worden opgenomen in installaties: een metalen cirkel van meer dan drie meter doorsnee bijvoorbeeld, waarin de toeschouwer letterlijk in een boomstam kan stappen.
Dromen en ritmes
Hoe ziet hij zijn toekomst? “Ik wil doorgaan met dit proces. Bomen archiveren, blijven werken met latex. Maar ik heb ook afwisseling nodig. Soms keer ik terug naar schilderen, met gekleurde latex op doek. Ook dat is een zoektocht.”
Een droom? “Tentoonstellen in een plek die carte blanche biedt. Dat mag een vervallen gebouw zijn of een cleane witte ruimte. Als ik maar vrijheid heb.” En wie zou hij graag als buurman hebben in een tentoonstelling? Hij lacht. “Lucian Freud, natuurlijk. Maar ik ben ook dankbaar voor de dialogen met collega’s zoals recent tijdens de expo couleurs tendances bij TaLe Art Gallery. Het hoeft niet groots te zijn – zolang het maar werkt.”
En als alles samengevat moet worden in één woord?
Hij denkt lang na. “Misschien... verbinding,” zegt hij. “Tussen mens en natuur. Tussen materiaal en vorm. Tussen tijd en herinnering.”
Luc Vandervelde Lux, Untitled, 2025
Zaterdag 24 mei vanaf 13u vernissage HUISBURG – EXPO 08, met werken van Luc Vandervelde Lux, artist in residence in Château de Suronde – millésime 2023.
EXPO: 24 mei t.e.m. 1 juni – telkens op zaterdag & zondag van 13u tot 18u.
