Inloggen
Registreren
NL
Collecties
Wouter van den Eijkel
Korte terugblik op 2020: 5 werken die beklijfden
Martin Bril schreef ooit dat oudejaarsdag de perfecte dag is om je schuur op te ruimen en hout te hakken voor in de open haard. Kortom: de perfecte dag voor zaken waar je normaal niet aan toekomt. Maak daar gerust de kleine week tussen Kerst en Oud en Nieuw van. Een tussentijd waarin het oude jaar al min of meer ten einde is gekomen en het nieuwe nog niet is begonnen. Het moment om eens terug te kijken op dit vreemde jaar.
Door de pandemie gingen veel tentoonstellingen maar gedeeltelijk of helemaal niet door. Toch was er tussen de lockdowns door veel te zien dat beklijfde, zoals het nieuwe werk van Ronald Ophuis over de Weduwen van Srebrenica of de tentoonstelling over hedendaagse geluidskunst die Frits Bergsma samenstelde voor Nieuw Dakota. Hieronder een selectie van werken die me om uiteenlopende redenen bijbleven, maar waar ik niet eerder over schreef. Sommige werken boden een handvat voor een beter begrip van een genre, andere vestigden de aandacht op een collectieve ervaring, en weer andere zijn grappig of vervreemdend.
Door de pandemie gingen veel tentoonstellingen maar gedeeltelijk of helemaal niet door. Toch was er tussen de lockdowns door veel te zien dat beklijfde, zoals het nieuwe werk van Ronald Ophuis over de Weduwen van Srebrenica of de tentoonstelling over hedendaagse geluidskunst die Frits Bergsma samenstelde voor Nieuw Dakota. Hieronder een selectie van werken die me om uiteenlopende redenen bijbleven, maar waar ik niet eerder over schreef. Sommige werken boden een handvat voor een beter begrip van een genre, andere vestigden de aandacht op een collectieve ervaring, en weer andere zijn grappig of vervreemdend.
1 Media items ᛫ 8 Beschikbare kunstwerken
2 shows ᛫ 2 Highlights ᛫ 0 Aanbevelingen
Begin maart, vlak voor de eerste lockdown, bezocht ik New York om eindelijk Blinky Palermo’s meesterwerk To the People of New York City (1976) eens te zien en het woonhuis van Donald Judd te bezoeken. Hoezeer je ergens ook naar uitkijkt, het is onmogelijk om op voorhand in te schatten van welk werk je het meest onder de indruk zal zijn. Enfin, de Palermo’s hingen niet op zaal en de stortvloed aan Judds en Rymans werkte eerder verlammend dan verhelderend.
Net toen ik het MoMa wilde verlaten, stond ik een kwartier lang gebiologeerd te kijken naar My%Desktop (2002) van het Nederlands-Belgische duo JoDi (Joan Heemskerk en Dirk Paesmans). Iedereen zal zich in het werk herkennen. JoDi nam met een camcorder de bewegingen van hun muiscursor op. Op een immense, wandvullende projectie, ontvouwt zich een ballet van herhalende muisbewegingen, foutmeldingen en zich opstapelende nieuwe vensters. Aan de van hand al die handelingen ontstaat voor je ogen een handschrift, een persoonlijkheid.
“De computer is een middel om toegang te krijgen tot iemands gedachten,” zei JoDi over My%Desktop, “wij voegden daar onze persoonlijkheid aan toe.” Juist door het handschrift van de gebruiker te benadrukken, werd internetkunst voor mij toegankelijker. My%Desktop gaf mij de handvatten om het medium en het genre te bevragen.
(Galerie: Upstream Gallery)
Net toen ik het MoMa wilde verlaten, stond ik een kwartier lang gebiologeerd te kijken naar My%Desktop (2002) van het Nederlands-Belgische duo JoDi (Joan Heemskerk en Dirk Paesmans). Iedereen zal zich in het werk herkennen. JoDi nam met een camcorder de bewegingen van hun muiscursor op. Op een immense, wandvullende projectie, ontvouwt zich een ballet van herhalende muisbewegingen, foutmeldingen en zich opstapelende nieuwe vensters. Aan de van hand al die handelingen ontstaat voor je ogen een handschrift, een persoonlijkheid.
“De computer is een middel om toegang te krijgen tot iemands gedachten,” zei JoDi over My%Desktop, “wij voegden daar onze persoonlijkheid aan toe.” Juist door het handschrift van de gebruiker te benadrukken, werd internetkunst voor mij toegankelijker. My%Desktop gaf mij de handvatten om het medium en het genre te bevragen.
(Galerie: Upstream Gallery)
1 Media items ᛫ 20 Beschikbare kunstwerken
3 shows ᛫ 0 Highlights ᛫ 0 Aanbevelingen
Bloomers in the Woods opende daags voor de eerste lockdown, waardoor vrijwel niemand de eerste soloshow van de Zweedse Rijksakademie alumna Josefin Arnell kon zien. Zonde, want Bloomers in the Woods was even vervreemdende als vrolijk stemmende ervaring. De film Now the time of blossoming arrives (2018) duurt slechts twee minuten, maar die blijven je alle twee gegarandeerd bij. We zien een vrouw op leeftijd in bontjas ergens in een Zweeds winterlandschap. Ze is duidelijk in de olie en zingt een vrolijk kinderliedje terwijl ze met een jachtgeweer (met vizier) op bierblikjes mikt. De scene zou zo uit Jiskefet kunnen komen, ware het niet dat het jachtgeweer echt werkt. De combinatie van het kinderliedje en een vrouw op leeftijd met jachtgeweer werkt komisch en angstaanjagend tegelijk. Het beeld is zo sterk dat de vragen al snel om voorrang dringen in je hoofd. Wie laat zich filmen nou in zo’n toestand? Maar misschien nog meer: wie haalt in zijn hoofd om dichtbij om zo dicht bij iemand te gaan staan in kennelijke toestand met een jachtgeweer? Dat kan alleen als je die persoon door en door kent en vertrouwt: het is dan ook Arnells moeder.
(Galerie: Stigter Van Doesburg)
(Galerie: Stigter Van Doesburg)
1 Media items ᛫ 56 Beschikbare kunstwerken
12 shows ᛫ 0 Highlights ᛫ 1 Aanbevelingen
Toen ik voor het eerst hoorde over de nieuwe tentoonstelling van de Franse kunstenaar Anne-Lise Coste, gingen mijn gedachten meteen uit naar Spinvis. Drie jaar geleden bracht hij het album Trein, Vuur, Dagenraad uit. Als toelichting op de cryptische titel gaf hij: ‘Twee woorden zijn slechts twee woorden, met drie woorden ontstaat er een verhaal. De lezer verbindt ze in gedachten en maakt er zelf een verhaal van’. Precies dat flikt Coste met Poème - Pute - Police. Alleen waar Spinvis’ teksten fragmentair en terloops zijn, is Costes taalgebruik tegelijk dada-achtig en direct. Bij Coste ontstaat er geen verhaal in je hoofd, maar kortsluiting.
Naast werk op papier hanteert Coste graag de spuitbus. De directheid van graffiti dwingt haar om heel kernachtig te werk te gaan. Ze combineert haar gemoedstoestanden met politieke kritiek en literaire begrippen, waardoor haar werk vol ironie, rebellie en emotie zit.
Dat zie je niet alleen terug in de titel van de tentoonstelling, maar bijvoorbeeld ook in Pute.
Het schilderij verwijst naar Picasso's Les Demoiselles d’Avignon (1907) en gaat over de positie van vrouwen de maatschappij en het jargon dat die positie maskeert. Op het kubistische meesterwerk van Picasso zie je een bordeelscene. De dames op het doek zijn prostitué en dus niet een groepje mademoiselles, zoals de titel eufemistisch suggereert. Coste prikt hier doorheen door simpelweg het woord pute (hoer) toe te voegen. Dat maakt Pute niet alleen humoristisch met een serieuze ondertoon, maar vooral heel doeltreffend.
(Galerie: Ellen de Bruijne Projects)
Naast werk op papier hanteert Coste graag de spuitbus. De directheid van graffiti dwingt haar om heel kernachtig te werk te gaan. Ze combineert haar gemoedstoestanden met politieke kritiek en literaire begrippen, waardoor haar werk vol ironie, rebellie en emotie zit.
Dat zie je niet alleen terug in de titel van de tentoonstelling, maar bijvoorbeeld ook in Pute.
Het schilderij verwijst naar Picasso's Les Demoiselles d’Avignon (1907) en gaat over de positie van vrouwen de maatschappij en het jargon dat die positie maskeert. Op het kubistische meesterwerk van Picasso zie je een bordeelscene. De dames op het doek zijn prostitué en dus niet een groepje mademoiselles, zoals de titel eufemistisch suggereert. Coste prikt hier doorheen door simpelweg het woord pute (hoer) toe te voegen. Dat maakt Pute niet alleen humoristisch met een serieuze ondertoon, maar vooral heel doeltreffend.
(Galerie: Ellen de Bruijne Projects)