Inloggen
Registreren
NL
Collecties
Melle Daamen
De worsteling tussen figuratief en abstract
Melle Daamen alias ‘Kunstpaus op gymschoenen’ (Marcel Wiegman in het Parool), heeft een grote staat van dienst in de Nederlandse kunstwereld. Zo was hij oprichtingsdirecteur van de Mondriaan Stichting, directeur van Stadsschouwburg Amsterdam en van Theater Rotterdam. Waar Melle is, is plek voor vernieuwing en voor oorspronkelijke ideeën en opvattingen. Zo houdt hij niet van (Amsterdamse) braafpraat en evenmin van ‘l’art pour l’art’. ‘Kunst zonder publiek blijft een in zichzelf gekeerd ding dat niet communiceert’, aldus Melle. Hij mag graag tegen heilige huisjes schoppen zolang de sfeer maar goed blijft en het maatschappelijk belang voorop staat. Hij was acht jaar Kroonlid van de Raad voor Cultuur, publiceert geregeld in NRC-Handelsblad en is lid van het Europees Cultureel Parlement. Volgens Melle is kunst geen eenduidig plaatje: ‘Bij goede kunst is er werk aan de winkel.’
De boeiendste periode in de beeldende kunst ligt wat mijn betreft in het begin van de vorige eeuw. Kunstenaars worstelden tussen figuratief en abstract. Ze waren de uitvinders van het fenomeen dat abstractie net zo veel zeggingskracht kan hebben als figuratie. Kunstenaars als Picasso, Picabia, Brancusi, Malewitz, Matisse en Mondriaan gingen - naar het lijkt - moeiteloos over van het één naar het ander. Hun oeuvre wordt niet beheerst door een ontwikkeling van figuratief naar abstract. Het ging hen om de expressie van iets dat de ene keer figuratief uitpakte en de andere keer abstract, of iets er tussenin. Zoals het ‘ei’ van Brancusi - dat deel uitmaakt van de collectie van het Kröller-Möller Museum - versus zijn langgerekte portretten in brons die zowat in elk museum voor moderne kunst te vinden zijn. Die worsteling tussen figuratief en abstract zie je nog steeds in het werk van sommige hedendaagse kunstenaars, ook in Nederland.
De boeiendste periode in de beeldende kunst ligt wat mijn betreft in het begin van de vorige eeuw. Kunstenaars worstelden tussen figuratief en abstract. Ze waren de uitvinders van het fenomeen dat abstractie net zo veel zeggingskracht kan hebben als figuratie. Kunstenaars als Picasso, Picabia, Brancusi, Malewitz, Matisse en Mondriaan gingen - naar het lijkt - moeiteloos over van het één naar het ander. Hun oeuvre wordt niet beheerst door een ontwikkeling van figuratief naar abstract. Het ging hen om de expressie van iets dat de ene keer figuratief uitpakte en de andere keer abstract, of iets er tussenin. Zoals het ‘ei’ van Brancusi - dat deel uitmaakt van de collectie van het Kröller-Möller Museum - versus zijn langgerekte portretten in brons die zowat in elk museum voor moderne kunst te vinden zijn. Die worsteling tussen figuratief en abstract zie je nog steeds in het werk van sommige hedendaagse kunstenaars, ook in Nederland.
4 Media items ᛫ 5 Beschikbare kunstwerken
4 shows ᛫ 0 Highlights ᛫ 0 Aanbevelingen
Jan Roeland (1935 - 2016) was zo’n schilder die alledaagse objecten als enveloppen, messen, hamers, tafels maar ook eenden en tulpen dermate wist te vereenvoudigen dat ze bijna abstract werden. De geometrie en het picturale traden bij hem sterk op de voorgrond. Ik denk aan het werk ‘Compositie met 8 messen’ waarbij je niet meteen ziet dat het om messen gaat. ‘Je ziet het pas als je het doorhebt’, om Cruyff maar weer eens te parafraseren. Het werk is zowel figuratief als abstract (door de sterke schematisering en vereenvoudiging van de afgebeelde voorwerpen) en doet soms enigszins laconiek en humoristisch aan (bron: Wikipedia)
1 Media items ᛫ 8 Beschikbare kunstwerken
5 shows ᛫ 0 Highlights ᛫ 2 Aanbevelingen
In de video ‘Hamptons’, gemaakt naar aanleiding van zijn solotentoonstelling ‘The Beginning’ bij Ron Mandos, vertelt Koen van den Broek over het ontstaan van het gelijknamige schilderij in zijn atelier in Williamsburg (Brooklyn) naar aanleiding van een bezoek aan Long Island waar hij naartoe ging om te ontsnappen aan de hitte van de stad. De vele foto’s die hij daar maakte vormden het uitgangspunt voor een reeks schilderijen die enerzijds refereren aan het abstract expressionisme van kunstenaars als Mark Rothko en Willem de Kooning (oa bekend om hun grote kleurvlakken) en anderzijds aan de realiteit van het Amerikaanse landschap met zijn eindeloze wegen en bruggen, parkeerplaatsen en in de hitte zinderende wegdekken. Door de nadruk te leggen op het schaduweffect van een boom of een barst in het wegdek verplaatst de aandacht zich van het object naar een detail ervan dat door de uitvergroting als het ware geabstraheerd wordt en ontdaan van zijn oorspronkelijke context en betekenis.
0 Media items ᛫ 16 Beschikbare kunstwerken
3 shows ᛫ 0 Highlights ᛫ 1 Aanbevelingen
Hoewel de schilderijen, met het accent op kleur en compositie, abstract van aard zijn lijken ze door de titels te willen refereren aan een figuratief onderwerp. De schuine felgekleurde lijnen met de titel ‘Ribbon parade’, de uit acht verschillende tinten oranje bestaande ‘Orange cake’ of het grafische, uit verschillende huidskleuren van wit en geel via roze en bruin naar zwart bestaande ‘Skincare’ suggereren iets wat je als zodanig niet ziet. De titel duidt het abstracte beeld dat daardoor opeens minder abstract lijkt. Een wonderlijk spel tussen abstractie en figuratie dat Boogaard creëert aan de hand van taal.
9 Media items ᛫ 118 Beschikbare kunstwerken
14 shows ᛫ 8 Highlights ᛫ 6 Aanbevelingen
Satijn Panigay verstaat de kunst om op basis van een abstract spel van licht en donker uitdrukking te geven aan reële emoties als eenzaamheid en angst, verwachting en berusting. Een lichtschijnsel in een hoek, een witte plek op een muur, een deuropening: niet zozeer wat je ziet als wel de weergave ervan kan door een specifiek gebruik van licht en donker respectievelijk een gevoel van spanning of verstilling creëren. De serie Afterglow is een goed voorbeeld van een reeks - bijna - abstracte foto’s waar de leegte de afwezigheid van mensen lijkt te willen benadrukken. Sommige plekken doen denken aan een parkeergarage of een kelder maar de abstractie heeft het bijna altijd gewonnen van de figuratie, evenals de sfeer van het plot.
Thomas Raat
0 Media items ᛫ 0 Beschikbare kunstwerken
0 shows ᛫ 0 Highlights ᛫ 0 Aanbevelingen
Net als ik heeft Thomas Raat duidelijk een voorliefde voor de progressieve stromingen in de beeldende kunst, zoals De Stijl, in de eerste helft van de 20ste-eeuw. Hij groeide op in dezelfde straat waar Theo van Doesburg destijds zijn atelier had. In zijn werk lijkt hij de radicaliteit van de Modernisten te ‘verzachten’ door te breken met de vele regels die deze kunststroming kenmerkt (zo mochten er alleen primaire kleuren worden gebruikt en Mondriaan vond zelfs diagonale lijnen niet ver genoeg gaan) en deze daardoor toegankelijker en speelser te maken. De patronen herinneren aan die van de Modernisten maar hij speelt ermee en wil er wel eens figuratieve elementen aan toevoegen of ze toepassen op meubelstukken.
1 Media items ᛫ 10 Beschikbare kunstwerken
8 shows ᛫ 0 Highlights ᛫ 0 Aanbevelingen
Bij Henneman denk ik vooral aan die tol op het dak van het Belastingkantoor langs de westelijke ring A10 maar deze is niet te koop want indertijd in opdracht gemaakt. Het werk XXX is gelukkig wel verkrijgbaar en ook handzaam. Zijn ‘staande tekeningen’ zijn als het ware stalen lijntekeningen - Jeroen noemt zichzelf een ‘lijnenman’ - met de lucht als drager. Zijn ‘meetkundige’ figuren zijn vaak geminimaliseerde afbeeldingen van bestaande en alledaagse objecten als een lamp of een doos maar ook van gezichten of iets vluchtigs als een kus…
2 Media items ᛫ 29 Beschikbare kunstwerken
4 shows ᛫ 1 Highlights ᛫ 0 Aanbevelingen
De Russische kunstenaar Natalia Pershina-Yakimanskaya opereert onder de naam Gluklya. Zij kan sociaal maatschappelijke onderwerpen op een vervreemdende manier visualiseren. Dat wil zeggen dat thema’s of gebeurtenissen uit de realiteit in een surrealistische of irreële gedaante aan ons verschijnen. Dit werk is onderdeel van een serie aquarellen van bestaande figuren met bloemenhoofden. Het werk gaat over de Belgische kolonisatie van Congo, maar dat moet je wel weten.
8 Media items ᛫ 11 Beschikbare kunstwerken
7 shows ᛫ 1 Highlights ᛫ 2 Aanbevelingen
Rafaël Rozendaal maakte al snel naam met zijn unieke kunstwerken in de vorm van websites. Deze publiekelijk toegankelijke, unieke ‘objecten’, hebben geen begin en einde omdat ze volledig gegenereerd worden door algoritmes. Zelf vergelijkt hij zijn websites met watervallen: ze doen continu hetzelfde ding, maar ze herhalen zichzelf nooit. Door deze algoritmes ontstaan er voortdurend nieuwe, abstracte vormen die zorgen voor een haast meditatieve of hypnotische ervaring (al helemaal als ze op vier verschillende schermen worden getoond). Ze creëren een moment van stilte binnen de chaos van het web. Het is fascinerend om te zien hoe techniek en beweging tot deze persoonlijke ervaringen kunnen leiden.