21 september 2020, Oscar van Gelderen & Manuela Klerkx
De keuze van… Casper van der Kruk
In de rubriek ‘De keuze van…’ laten we een keur aan kunstliefhebbers (van incidentele kopers tot kunstprofessionals) aan het woord over hun beleving van kunst, en vragen we naar hun voorkeuren: waar zien ze het liefste kunst? Waar kopen ze, en vooral: wie kopen ze? In dit deel Casper van der Kruk (Kunsthistoricus, gebouwmanager en verzamelaar, een keuze uit zijn kunstcollectie is tot 29 november te zien bij Project Space On The Inside in Amsterdam Noord, 59 jaar)
Wat betekent kunst voor jou?
Op persoonlijk vlak kan kunst bij mij verschillende emoties oproepen: kunst kan mij ontroeren, mij aan het denken zetten, blij maken, maar als kunsthistoricus zoek ik ook vaak naar dwarsverbanden of referenties met de kunstgeschiedenis. Kunst doet mij eventjes ontsnappen uit de hectiek van het dagelijks leven, het geeft mij afleiding en ontspanning. Kunst kan mij overweldigen, ontroeren, verbazen, prikkelen en uitdagen. Kunst toont mij een venster op de wereld.
Op maatschappelijk vlak beschouw ik kunstenaars als de avantgarde, zij lopen een aantal stappen op de troepen vooruit en signaleren vaak als eerste wat er in de samenleving onder de oppervlakte borrelt, bijvoorbeeld op het terrein van discriminatie, racisme, immigratie, klimaatverandering, grondstoffen schaarste, sociale media, fake news, MeToo-problematiek.
Het is voor mij echter geen dogma dat alle kunst avantgardistisch behoort te zijn, kunst kan voor mij ook ‘l’art pour l’art’ (kunst om de kunst) zijn, waarin de scheppende behoefte van de kunstenaar puur intrinsiek is en niet perse noodzakelijk reageert reflecteert op de maatschappij. Beide opvattingen kunnen wat mij betreft naast elkaar bestaan.
Fountain, 2017, Anastasia Samoylova, Galerie Caroline O'Breen.
Het is zeker zo dat mijn ouders in alle vormen van kunst geïnteresseerd waren: muziek, literatuur, beeldende kunst en podiumkunsten, en mij daarin meenamen. De latente interesse in allerlei vormen van kunst was bij mij daardoor altijd al aanwezig, het heeft echter nog vele jaren geduurd voor ik mij daadwerkelijk liet onderdompelen in alle facetten van de beeldende kunst. Maar daarna zijn ook werkelijk alle remmen los gegaan, toen ik in 1990 Gebouwmanager werd van het Byzantium; een appartementen, kantoren/winkelcomplex en openbare parkeergarage. Dit multifunctionele gebouw aan het Vondelpark was zo’n beetje het eerste daadwerkelijk gerealiseerde project van Rem Koolhaas en was begin negentiger jaren nogal omstreden, inmiddels heeft het gebouw de tand des tijds doorstaan en krijgt het in retrospectief steeds meer herwaardering en heeft – naar ik begrepen heb – ook Rem Koolhaas er weer vrede mee gesloten. Vanaf het moment van mijn aanstelling ben ik mij enorm in architectuur gaan verdiepen, ik bouwde een aardige architectuur bibliotheek op en bezocht in binnen- en buitenland aansprekende gebouwen van iconische architecten zoals Le Corbusier, Mies van der Rohe, Philip Johnson, Charles & Ray Eames en Richard Neutra. Aan de liefde voor de beeldende kunsten ging dus mijn passie voor de bouwkunst vooraf…
Waar haal je je informatie over het wel en wee in de kunstwereld vandaan: krant, vakbladen, televisie, online?
Eigenlijk alles: kranten, kunsttijdschriften, kunstdocumentaires en online via sociale media, Instagram, en nieuwsbrieven van Artnet, Artsy en galeries wereldwijd.
Waar bekijk je het liefste kunst? In een galerie, museum, een beurs of online?
Ik bezoek museumtentoonstellingen en kunstbeurzen in binnen- en buitenland, maar het plezierigste vind ik het bezoeken van galeries en/of kunstenaarsateliers, vanwege de persoonlijke contacten met galeriehouders en kunstenaars. Ook de eindexamenpresentaties aan de verschillende (postdoc)kunstacademies zijn elk jaar weer een feest om te bezoeken! Op deze wijze zit ik ook het dichtst op de huid van de kunst zelf en de meest recente ontwikkelingen in de kunstwereld.
Evelyn Taocheng Wang, Photosynthesis, 2017, Galerie Fons Welters.
Hoe vaak per jaar koop je kunst? Koop je werk in oplage of liefst uniek werk?
Oei, veel te veel! Uniek werk heeft mijn voorkeur, maar ik kan net zo goed vallen voor werken in oplage, mits deze gelimiteerd zijn tot een beperkt aantal. In de fotokunst is er bovendien vrijwel altijd sprake van edities. Ik verzamel horizontaal en niet volgens een bepaald thema of uitsluitend van een bepaalde discipline. In mijn kunstcollectie zijn alle verschillende disciplines vertegenwoordigd: schilder- en beeldhouwkunst, installaties, conceptuele kunst, en foto- en videokunst. Binnen een bepaalde discipline kan weer sprake zijn van een figuratieve of een abstracte voorstelling. Bij elke aankoop beoordeel ik het werk dus weer op haar eigen merites. Fons Welters en Hendrik Driessen – twee belangrijke en bewezen kunstexperts – leerden mij respectievelijk ‘als het goed is, is het goed’ en ‘je moet vooral weten wanneer je iets níet moet kopen’. Aan dat laatste moet ik nog wel eens herinnerd worden, haha.
De mate van kunst en cultuur in de samenleving is een maatstaf voor de beschaving van diezelfde samenleving. Ik vind oprecht dat de kunstsector ruimhartig gesteund moet worden en jonge kunstenaars in het bijzonder. Ik zou dan ook willen pleiten voor het afschaffen van de BTW op kunstaankopen van kunstenaars jonger dan dertig jaar en in zijn algemeenheid het aankopen van kunst voor 10% belasting aftrekbaar maken.
En waar koop je dan: in de galerie, op een kunstbeurs, op een veiling of online?
Ik koop vrijwel altijd in de galerie of op een kunstbeurs. Online bekijk ik wel kunst, maar uiteindelijk koop ik het bij de vertegenwoordigende galerie van de kunstenaar. Op veilingen koop ik zelden.
Is het belangrijk dat jij en je partner het altijd eens zijn over een aankoop? Hoe beslis je/jullie?
Nee, ik woon met niemand samen en kan mijn keuzes dus zelfstandig bepalen.
Klaas Kloosterboer, Exhibition overview at Ellen de Bruijne Projects, 2018.
Ik heb een goede band met heel veel galeries, en met sommige galeriehouders zijn waardevolle vriendschappen ontstaan. Zo ben ik op het gebied van de hedendaagse kunst opgevoed door Fons Welters. Vanuit dat fundament heb ik de programma’s van de meeste Amsterdamse galeries leren kennen. Ik kom naast Galerie Fons Welters graag bij Akinci, Annet Gelink, Tegenboschvanvreden, Stigter Van Doesburg, Martin van Zomeren, Upstream, Althuis Hofland, Albada Jelgersma, Gerhard Hofland, Ellen de Bruijne, Lumen Travo en Grimm. Voor fotokunst word ik altijd blij van de programma’s van Caroline O’Breen, Wouter van Leeuwen en Flatland.
Als je onbeperkt budget had, van wie zou je dan een werk aankopen?
Haha… onbeperkt? Wel veiligheidsriemen vast: dan zou ik schilderkunst kopen van Marina Rheingantz, Lorna Simpson, Alice Neel, Mark Bradford, Luc Tuymans, Philip Guston en Wilhelm Sasnal. Fotokunst van Andreas Gursky en Wolfgang Tillmans. Videokunst van Pipilotti Rist, Arthur Jaffa, Kahlil Joseph, Bill Viola, David Claerbout en Theaster Gates. Tekenkunst van Raymond Pettibon. Sculpturen en Installatiekunst van Louise Bourgeois, Berlinde de Bruyckere, Jannis Kounellis, Sarah Lucas, Doug Aitken en Elmgreen & Dragset. Conceptuele Kunst van John Baldessari en On Kawara.
Wie zijn je favoriete kunstenaars (op GalleryViewer), en waarom?
Anastasia Samoylova stelt op een indringende, overtuigende en toch esthetische wijze de heftige en wereldwijde problematiek van de klimaatverandering aan de orde.
Evelyn Taocheng Wang reageert in haar oeuvre op bijzondere wijze aan vragen over gender, machtsstructuren, identiteit en de mate waarin die identiteit cultureel wordt bepaald.
Job Koelewijn weet altijd mijn zintuigen aan te spreken door zijn verrassende interventies in de bestaande werkelijkheid. Hierdoor beleef ik intense ervaringen van de plaats of ruimte waarin ik mij bevind.
En Klaas Kloosterboer (Ellen de Bruijne Projects, Galerie van Gelder, Kristof De Clercq Gallery) omdat hij in zijn werk voor mij vaak iets ongrijpbaars heeft en het bovendien abstractie en actie ineen is.
Job Koelewijn, Untitled, 2015, Galerie Fons Welters.
