13 october 2025, Flor Linckens
Villa: een museum waar kunstenaars de kamers vormgeven
In een statig pand op het Westergasterrein opende onlangs een nieuwe tentoonstellingsruimte voor hedendaagse kunst: Villa. De kamers van de voormalige ingenieurswoning van de Westergasfabriek werden ingericht door de kunstenaars zelf, waardoor in iedere kamer een eigen wereld vormt krijgt. In de kelder speelt Zoro Feigl bijvoorbeeld met licht en beweging, in een andere ruimte word je omringd door klei in een installatie van Levi van Veluw. Verder zie je onder meer een videowerk van Gilleam Trapenberg, een sculpturaal zelfportret van Vera Gulikers, het activistische textiel van Yamuna Forzani en het eigenwijze keramiek van Koos Buster.
Villa ontstond uit de wens om kunst dichterbij te brengen, geen overbodige luxe in een tijd waarin cultuur steeds verder naar de achtergrond verdwijnt in het politieke debat. De initiatiefnemers willen de afstand die veel mensen tot kunst ervaren verkleinen en bezoekers meenemen vanuit nieuwsgierigheid, niet vanuit voorkennis. Bij Villa draait het om ervaren: om kijken, voelen en ronddwalen, zonder dat er eerst iets uitgelegd hoeft te worden. Via een QR-code zijn korte zaalteksten beschikbaar voor wie meer context zoekt, maar pas nadat je het werk zelf hebt gezien. Doordat de kunstenaars hun ruimtes zelf hebben ingericht, is iedere kamer volledig doordacht vanuit hun eigen visie. Jaarlijks krijgen zo’n dertig kunstenaars er de kans om werk te tonen. Veel van de werken betreffen installaties, en de kunstenaars worden vrijwel allemaal gekenmerkt door een multidisciplinaire aanpak. De eerste tentoonstelling brengt vijftien hedendaagse kunstenaars samen, onder wie zes die vertegenwoordigd zijn op GalleryViewer.
In het videowerk ‘Kant’i-Laman’ van Gilleam Trapenberg (vertegenwoordigd door Galerie Ron Mandos) kijk je uit over de kust van Curaçao, waar twee mensen elkaar omhelzen terwijl de zee onvermoeibaar tegen de kust slaat. Geluiden van wind, stemmen en golven groeien langzaam en trekken je steeds verder het beeld in, ergens tussen werkelijkheid en droom. Trapenberg toont het eiland niet als exotisch decor, maar als een levende, gelaagde plek waarin schoonheid en geschiedenis nauw met elkaar verweven zijn.
Verspreid door het gebouw duiken overal keramische werken van Koos Buster (vertegenwoordigd door Vriend van Bavink en gastkunstenaar bij Galerie Fleur & Wouter) op. Ze lijken op het eerste gezicht misschien onderdeel van de inventaris: een brandalarm, een kauwgomballenautomaat, een EHBO-kist, een beveiligingscamera, tot je merkt dat alles van klei gemaakt is. Herkenbaar genoeg om te glimlachen, vreemd genoeg om twee keer te kijken. Met zijn ruwe, vrolijke stijl tilt Buster het alledaagse op tot iets wonderlijks en laat hij zien hoe zelfs de meest gewone voorwerpen persoonlijkheid kunnen krijgen.
In 'The Mother (The Bobby in Me)' onderzoekt Vera Gulikers (vertegenwoordigd door ROOF-A) het moederschap door te spelen met schaal, vorm en de verwachtingen die aan vrouwen worden gesteld. Haar alter ego ligt op de grond, omringd door twee enorme, in elkaar verstrengelde benen in zachtroze en blauw, als een gigantische stofzuigerslang, met een komisch uitvergrote fopspeen met een babyhoofd. Het geheel krijgt een kinderlijke, bijna absurde lading. Gulikers onderzoekt met kleur, vorm en schaal hoe zorg, vrouwelijkheid en macht zich tot elkaar verhouden.
In ‘Sacred Ethereal Feminine Energy’ van Yamuna Forzani (vertegenwoordigd door Rademakers Gallery) combineert de kunstenaar textiel, performance en identiteit in een kleurrijke installatie. Tegen witte muren en blauwe fluwelen gordijnen hangen Jacquard-gebreide wandwerken waarin lichamen, patronen en slogans oplichten in felle tinten roze, rood, geel en blauw. Forzani viert queer levens en nodigt je uit om niet alleen te kijken, maar ook deel te worden van de wereld die ze schept.
Voor ‘In the depths of memory’ van Levi van Veluw (eveneens vertegenwoordigd door Galerie Ron Mandos) stap je een ronde, terracottakleurige installatie in, gevuld met een raster vol semi-identieke kleien gezichten. Spiegels op het plafond en de vloer geven de installatie een droste-effect, alsof het beeld oneindig doorloopt. Op een videoscherm zie je hoe de kunstenaar telkens zijn eigen hoofd opnieuw boetseert, in een eindeloze cyclus van maken en loslaten. In dit werk onderzoekt Van Veluw de spanning tussen controle en overgave, en de menselijke drang om iets blijvends achter te laten in een wereld die voortdurend verandert.
In 'Phosphenes' van Zoro Feigl (vertegenwoordigd door FRED&FERRY) bewegen kleine lichtpuntjes zich over het plafond als een zwerm vuurvliegjes. Wat in eerste instantie oogt als een digitale projectie blijkt volledig analoog: motoren, staal en spiegels brengen het licht in een constante beweging. Feigl vangt het moment waarop controle en toeval samenvallen en nodigt de kijker uit om even stil te staan bij de schoonheid van iets dat voortdurend verandert.
Villa is een initiatief van drie creatieve ondernemers met diepe wortels in de kunst- en cultuurwereld. Curator en creatief strateeg Adam Nillissen is onder meer medeoprichter van Unfair Amsterdam. Hij zet zich in voor het ontwikkelen van toegankelijke platforms die talent en ondernemerschap stimuleren en tegelijkertijd de afstand tussen kunstenaars en publiek verkleinen. Bas Koopmans, grafisch ontwerper en creative director, ontwikkelt visuele identiteiten op het snijvlak van kunst en popcultuur voor onder meer het Stedelijk Museum, Museumnacht Amsterdam en Down The Rabbit Hole, en is al jaren strategisch partner van Unfair Amsterdam. Cas Boland is cultureel strateeg en voormalig hoofd marketing van TivoliVredenburg en het Van Gogh Museum. Daar bedacht hij campagnes die kunst en muziek dichter bij een breed publiek brengen, waaronder het succesvolle concept Vincent op Vrijdag.
