06 may 2025, Flor Linckens
Lawrence James Bailey: tussen systeem en natuur
In de solotentoonstelling ‘Bare Machine’ in Galerie Bart in Amsterdam onderzoekt Lawrence James Bailey de relatie tussen de mens en zijn omgeving. De Britse kunstenaar staat bekend om zijn textiele portretten, vaak van figuren die zich begeven in ogenschijnlijke niemandslanden. Aan de grenzen van de beschaving, in gebieden die niet stroken met ons idee van een schilderachtig of romantisch landschap, onderzoekt Bailey wat het betekent om mens te zijn in een wereld die steeds sneller verandert. Wat gebeurt er als de systemen die ons houvast bieden beginnen te wankelen? Als instituties, conventies en culturele zekerheden hun werking verliezen, wie blijft er dan over?
In dit instabiele landschap blijft de mens achter als een kwetsbare, onbeschermde figuur, teruggeworpen op zichzelf. Bailey’s werk vormt een uitnodiging om onze plek in de wereld opnieuw te bevragen, voorbij dat wat bekend en comfortabel is. De personages die hij afbeeldt lijken te zweven tussen twee werelden: ze maken deel uit van de natuur, maar zijn er tegelijk van vervreemd. Hun blikken zijn ondoorgrondelijk, hun houdingen kwetsbaar. Soms staan ze letterlijk in een leeg landschap, soms in een meer ambigue omgeving.
Toch is Bailey’s werk niet puur dystopisch. In de dansende figuren, camouflagepatronen en gelaagde composities zit ook een verlangen naar versmelting met de omgeving, naar verbinding met iets dat voorafgaat aan maatschappelijke structuren. Door zijn figuren te wortelen in de aarde, suggereert hij een alternatieve vorm van mens-zijn, los van opgelegde identiteiten, met iets ‘oers’. De tentoonstelling‘Bare Machine’ lijkt op te roepen om ruimte te maken voor het ongrijpbare en onverklaarbare, met oog voor dat wat ons als mensen met elkaar verbindt.
Door middel van recycling en improvisatie transformeert Bailey deze observaties tot wandkleden, vlaggen en andere textiele werken. Daarbij werkt hij veel met borduurwerk en tweedehands stoffen, gevonden op rommelmarkten, in kringloopwinkels of online. De kunstenaar maakt gebruik van traditionele technieken, die hij combineert met een rauwe, actuele beeldtaal. Uit deze lagen stof en borduurdraad ontstaan kleurvlakken vol schaduw en detail, met eindresultaat dat zowel schilderachtig als sculpturaal is. In een van de werken zien we de tekst ‘As Relics of the Wild We Perform Rituals of the Tame’ tegen een grijze achtergrond, met rafelige draden die als losse gedachten uit de letters lijken te groeien. Een treffende samenvatting van het centrale thema van de tentoonstelling: hoe we als mensen, ooit gevormd door de natuur, verstrikt lijken te zijn geraakt in patronen die geworteld zijn in controle.
Bailey haalde voor deze recente werken inspiratie uit uiteenlopende bronnen, die hij onlangs in een serie Instagram stories toelichtte. Zo noemt hij de intense blikken in het werk van Hans Holbein en de Vlaamse Primitieven zoals Bruegel en Van Eyck. Ook het motief van de middeleeuwse Green Man vormt een inspiratiebron, als symbool voor natuurlijke cycli en vernieuwing. Bailey: “Een decoratief element dat oorspronkelijk opduikt in middeleeuwse kerkarchitectuur. Een gezicht dat bladeren uitspuwt, waarvan de betekenis of functie onduidelijk blijft. Een echo van voorchristelijke overtuigingen? Een herinnering aan natuurlijke cycli? Of gewoon een vijftiende-eeuws meme?” In de tentoonstelling zien we onder meer een Green Man die een brandende Britse vlag omhooghoudt. Verder noemt de kunstenaar onder meer de dansplaag van 1518 in Straatsburg. Bailey: “Als alle boeren onverklaarbaar blijven dansen tot hun lichaam het begeeft, wie doet dan het werk? En luidt het misschien het einde van de wereld in?”. Andere onderwerpen die hij noemt zijn de 16e-eeuwse prent ‘Il Mondo Alla Riversa’, waarin sociale hiërarchieën worden omgedraaid, post-apocalyptische films uit de jaren ’80, die angst voor systeemverval verbeelden, en de Arts & Crafts-beweging, een reactie op industrialisatie. Tot slot noemt Bailey het werk van Frans Hals, getekend door ironische blikken en schaduwrijke achtergronden. Wie goed kijkt, herkent al deze invloeden in de tentoonstelling terug.
Lawrence James Bailey werd in 1976 geboren in Stoke-on-Trent en studeerde Beeldende Kunst aan de Hull School of Art in het Verenigd Koninkrijk. Daarna volgde hij een tweejarige residency bij De Ateliers in Amsterdam, waar hij sinds 2001 woont en werkt. Zijn werk was onder meer te zien bij de Textiel Biënnale in Museum Rijswijk, AirSpace Gallery in zijn geboortestad en het Latvian Centre for Contemporary Art in Riga. Zijn textiele werken maken deel uit van de collecties van onder andere het Amsterdam Museum, Huize Frankendael, Europol en De Ateliers.
