10 march 2025, Wouter van den Eijkel
Het atelier van... Yamuna Forzani
Emancipatie, queer identiteit en zelfexpressie lopen als een rode draad door het werk van Yamuna Forzani. Na haar studie aan KABK werkte Forzani enige tijd in de mode, maar ze knapte af op de giftige werkomgeving. Ze besloot werk te gaan maken met en voor de queer community. Op Art Rotterdam presenteert Rademakers Gallery Forzani’s nieuwste project, 'Symbols of Utopia', een serie wandkleden die ze met de feministische typograaf Céline Hurka ontwierp. Samen verkennen ze de kracht van typografie en textiel als expressiemiddel.
Naast haar artistieke praktijk speelt ze een actieve rol in de ballroomscene, waar zelfexpressie en saamhorigheid samenkomen. Door samenwerkingen met andere kunstenaars en initiatieven zoals de Utopia Ball x Fashion Show, zet ze zich in voor een inclusieve en veilige omgeving. Haar ultieme doel? Een queer utopia waar kunst, identiteit en gemeenschap samenkomen in een viering van vrijheid en creativiteit.
Op Art Rotterdam (27-30 maart) presenteert Rademakers Gallery werk van Yamuna Forzani. De tentoonstelling 'Over the Rainbow' opent op 16 april bij Rademakers Gallery in Weesp. Op 19 april geeft Forzani een performance in de galerie.
Yamuna Forzani in haar studio. Foto: Sophie van Veen | Loods 6
Waar is je studio en hoe ziet die eruit?
Mijn studio bevindt zich in Loods6 in Amsterdam-Oost, in een prachtig gebouw vol andere creatieve makers en bedrijven. Ik heb hoge plafonds en grote ramen. Het mooiste van mijn studio is het uitzicht op een grote boom waarin veel papegaaien chillen – ze komen zelfs tot aan mijn raam!
Wat is voor jou een absolute vereiste voor een goede studio?
Ruimte!! Naarmate mijn werk zich ontwikkelt, wordt het steeds groter van formaat, en ik merk dat ruimte moeilijk te vinden is in Amsterdam.
Stel dat ik een paar weken stage bij je loop, hoe ziet een gemiddelde werkdag eruit?
Ik ben er trots op te kunnen zeggen dat een stage bij mij heel gevarieerd is! Geen enkele dag is hetzelfde, omdat mijn praktijk veelzijdig is. Van werken in het lab van het TextielMuseum in Tilburg, tot het opbouwen van exposities op locatie, het maken van kostuums voor performers en dansers, het borduren van wandtapijten, tot het bijwonen van verschillende vergaderingen en het organiseren van evenementen. Het is altijd dynamisch en daar houd ik van!
Je bent afgestudeerd in mode aan de KABK. Had je meteen door dat mode, politiek en emancipatie thema's zijn die met elkaar verbonden (kunnen) zijn?
Ik denk dat mode, politiek en emancipatie diep met elkaar verweven zijn, omdat mode een manier is waarop we onze identiteit en zelfexpressie aan de wereld communiceren. Emancipatie is mijn grootste drijfveer in mijn werk. Wanneer ik mensen aankleed en hen zie opleven, zich mooi en gezien voelen, dan geeft dat mij energie!
Detail uit de studio van Yamuna Forzani. Foto: Sophie van Veen | Loods 6
Op je website noem je jezelf een queer activist. Je werkt veel samen met andere kunstenaars en organiseert evenementen, waaronder de jaarlijkse Utopia Ball x Fashion Show. Hoe is dat ontstaan en wat wil je met dit platform bereiken?
Ik kom uit de modewereld, maar na ervaring te hebben opgedaan met de giftige werkcultuur, het elitisme en de onrealistische schoonheidsnormen binnen de industrie, wilde ik iets anders creëren – iets vóór mijn community, dóór mijn community.
Ik werkte veel in het nachtleven en door mijn betrokkenheid bij de ballroomscene (een ondergrondse queer gemeenschap die in de jaren '80 in New York ontstond), zag ik een kans om de elementen die ik het meest liefhad te combineren: de energie van een traditionele Ball-wedstrijd en de creativiteit van een modeshow.
In 2018 presenteerde ik mijn nieuwste collectie in dit format, in The Grey Space In The Middle in Den Haag. Door de jaren heen groeide het uit tot een platform waar andere ontwerpers uit de scene hun werk op hun eigen voorwaarden konden tonen. Sommige ontwerpers lieten hun modellen dansend over de catwalk gaan, terwijl een ander hun model zelfs poëzie liet voordragen. Het groeide uit tot een geweldige manier om het immense talent binnen onze community te belichten en te vieren.
Je maakt deel uit van twee Houses in de nationale en internationale Ballroomscene. Voor degenen die de documentaire Paris is Burning niet hebben gezien, kun je uitleggen wat dat is?
Ik ben onderdeel van het Kiki House of Angels in Nederland en internationaal lid van het House of Comme Des Garçons, waarin ik Nederland vertegenwoordig in de ballroomscene. Voor wie niet bekend is met ballroomcultuur: het is een ondergrondse queer gemeenschap die in de jaren '80 in New York is ontstaan, opgericht door Black en Latinx LGBTQ+-personen als een ruimte voor zelfexpressie, saamhorigheid en verzet tegen maatschappelijke onderdrukking. De documentaire Paris Is Burning vangt de essentie van deze wereld, waar gekozen families, genaamd Houses, strijden in uitgebreide categorieën waarin mode, performance en identiteit samenkomen.
Ballroom werd geboren dankzij transvrouwen van kleur, ook wel Femme Queens genoemd, en ik heb alles aan hen te danken. De Femme Queens in deze gemeenschap hebben mij geleerd om van mezelf te houden, mijn vrouwelijkheid te omarmen en ruimte in te nemen op een manier die ik daarvoor nooit had gedaan. Ik kijk enorm tegen hen op, en het breekt mijn hart om te zien hoe we als maatschappij transpersonen keer op keer in de steek laten. De wereld wordt steeds haatdragender en rechtser, en juist nu hebben we veilige plekken zoals ballrooms nodig — plekken waar mensen zichzelf kunnen zijn zonder angst, waar queer vreugde wordt gevierd en waar gekozen families elkaar steunen.
Yamuna Forzani aan het werk in haar studio. Foto: Sophie van Veen | Loods 6
Waarom wilde je hier deel van uitmaken?
Wat ik het mooiste vind aan de ballroomscene is dat ik echt kan experimenteren met het maken van creaties, outfits en mijn eigen zelfexpressie als queer vrouw. Ballroom gaf me het zelfvertrouwen dat ik miste na mijn ervaringen in de giftige mode-industrie en op de kunstacademie. Toen ik mijn eerste Ball bezocht, werd ik meteen verliefd op de energie die ervan uitging, de mensen en de pure vrijheid. Het voelde als thuiskomen.
Ik loop modecategorieën zoals Designer’s Delight, Best Dressed, Bizarre en Nails Affair — elke categorie stelt me in staat om creatieve grenzen te verleggen en verschillende kanten van mezelf te laten zien. Ik kleed ook al meer dan negen jaar mensen binnen de scene, en ik vind het als een eer om bij te dragen aan een cultuur die mij zoveel heeft gegeven.
Als witte cis-vrouw besef ik dat ik een gast ben in deze gemeenschap, en ik neem het nooit voor lief dat ik welkom ben. Ballroom heeft me gevormd tot wie ik ben, en ik ben eindeloos dankbaar voor de legendes en pioniers die deze ruimte voor ons hebben gecreëerd.
Iedereen Paris Is Burning zou moeten een keer moeten zien; je kunt de documentaire zelfs gratis op YouTube vinden. Het is zo’n belangrijk stuk queergeschiedenis en biedt echt inzicht in de geschiedenis en het bestaansrecht van ballroom. Voor wie meer wil zien: Pose op Netflix is fantastisch, en voor een moderne kijk op ballroom kun je Legendary op HBO bekijken. Deze shows laten zien hoe ballroom een enorme invloed heeft gehad op mode, muziek en queer identiteit vandaag de dag.
Rademakers Gallery toont jouw werk op Art Rotterdam. Welke serie zullen we daar zien?
Op Art Rotterdam presenteert Rademakers Gallery drie grootschalige wandtapijten die de eerste edities vormen van een groots project: 'Symbols of Utopia' — een samenwerkingsproject met feministisch letterontwerper Céline Hurka.
De eerste edities heten 'Dreams'. Dit werk verweeft typografie en textiel, waarbij symbolische tekens en fragmenten van teksten, afkomstig van odes op het digitale platform Women of Amsterdam, samenkomen. Dit wandtapijt is het eerste resultaat van ons bredere artistieke onderzoek naar de intersectie van queer identiteit, gender en taal. Céline en ik doken in archieven en museumcollecties, waaronder die van het Amsterdam Museum, om werken en symboliek van vrouwelijke makers te ontdekken. We lieten ons inspireren door historische objecten, zoals merklappen en vaandels, en gebruikten deze als basis voor het ontwikkelen van nieuwe, inclusieve lettertypes.
'Symbols of Utopia' is een ode aan dromen, gender en queer identiteit, verbeeld in lettervormen, symbolen, ornamenten en textielinstallaties. Naast de visuele impact reflecteert het project op het belang van vrouwelijke samenwerking en vriendschap binnen de kunst.
Deze werken werden ontwikkeld en geproduceerd in het TextielMuseum, in samenwerking met technicus Mathilde Vandenbussche en met assistentie van Mari Ebisu. Het onderzoek werd genereus ondersteund door de Design Starter-beurs van het Stimuleringsfonds.
Yamuna Forzani in haar atelier. Foto: Sophie van Veen | Loods 6
Normaal gesproken vraag ik welk project je zou realiseren als ik je carte blanche zou geven. Maar in jouw geval lijkt het me vrij duidelijk: je werkt toe naar een queer utopie. Hoe ziet die er volgens jou uit?
Hier werk ik al jaren aan — dit is mijn levenswerk. 'Symbols of Utopia' is een van de meest opwindende en betekenisvolle projecten waar ik ooit aan heb gewerkt. Het is gebaseerd op academisch onderzoek en samenwerkingen met musea en archieven. Elk tapijt vertelt een ander verhaal en brengt geschiedenis, symboliek en queerheid samen op een manier die recht doet aan het onderzoeksproces.
Het duiken in archieven, het blootleggen van vergeten verhalen en deze vertalen naar iets nieuws voelt ongelooflijk betekenisvol. Op technisch vlak was het samenwerken met het TextielMuseum om de grenzen van de circulaire breimachine te verleggen en deze 3D-gebreide wandkleden te ontwikkelen een enorm spannende en verrijkende ervaring. Het voelt echt alsof ik een stap verder ga, zowel in termen van vakmanschap als in artistieke verkenning.
Onze droom is om de volledige serie uiteindelijk te presenteren in een grootschalige duo-expositie, met alle zeven tapijten in een meeslepende ruimte met soundscapes, performances en kostuums die 'Symbols of Utopia' tot leven brengen. Dit is nog maar het begin!
Je bent onderdeel van de groepsexpositie 'Over the Rainbow' die op 16 april opent bij Rademakers Gallery. Wat kunnen we daar verwachten?
Bij de groepsexpositie kun je een levendige en kleurrijke presentatie van mijn werk verwachten: ingelijste stukken in verschillende formaten, gedurfde gebreide wandtapijten en zelfs een groot bed vol kussens!
Ik ben vooral enthousiast om deel uit te maken van deze tentoonstelling samen met andere geweldige vrouwelijke kunstenaars zoals Julia Kiryanova en Anne von Freyburg, wiens werk ik enorm bewonder. En natuurlijk kijk ik uit naar de opening op 19 april, waar live performances zullen zijn en mijn favoriete DJ, Eurowitch, draait. Hopelijk zie ik je daar!
