Magazine

24 april 2024, Flor Linckens

In Memoriam: Jan Commandeur

Jan Commandeur in zijn atelier. Foto: Sonia Commandeur.

Op 5 april 2024 namen we afscheid van Jan Commandeur, een vooraanstaande kunstenaar wiens naam synoniem is met de naoorlogse abstract-expressionistische schilderkunst in Nederland.

Jan Commandeur kwam op 29 april 1954 ter wereld als zoon van een boer in het Noord-Hollandse dorpje Avenhorn. Het landelijke leven en de soms onverbiddelijke levenscycli die horen bij een boerderij zouden een belangrijke invloed uitoefenen op zijn psyche en latere praktijk. Op zijn negentiende besloot hij dat hij op een andere manier uitdrukking wilde geven aan zijn liefde voor de natuur: via de kunsten. Hij schreef zich in op de Gerrit Rietveld Academie in Amsterdam en vervolgde zijn studie daarna aan Ateliers ’63 in Haarlem.

Jan Commandeur, BorzoGallery

Commandeur had een diepe interesse voor de complexiteit en vergankelijkheid van de natuur en verkende in zijn werk emotionele lagen en de grenzen van het zichtbare. Hij stond bekend om zijn unieke benadering van het landschap, waarin hij niet zozeer streefde naar een nauwkeurige weergave, maar naar wat hij zelf 'herinneringsbeelden' noemde. Door deze benadering kon hij de essentie van een landschap vangen, die hij zelf als volgt beschreef: "Ik probeer de poëzie te vangen van een helder moment, een moment dat gezien wordt, omdat het herkend wordt.” De compositie was cruciaal in dit proces en kwam tot stand na lang observeren. Commandeur: “In dit proces moet het weerbarstige dat de natuur eigen is, overwonnen worden.” Zijn levendige schilderijen weerspiegelden een rijke diversiteit aan kleurpaletten, vergelijkbaar met die in de natuur.

Over zijn kunstenaarschap zei hij in een interview met GalleryViewer: "Het werk gaat altijd door. Ik denk er altijd aan. Als ik een nieuw schilderij opzet, begin ik schetsmatig met grote streken verf; de contouren van een landschap, zonder horizon. Als ik geschilderd heb, maak ik daar foto’s van die ik ’s avonds bestudeer. Ik kijk soms uren naar de foto’s, denk na over problemen in het beeld en probeer de volgende stap voor me te zien. Ik heb geleerd dat mijn concentratie beter wordt als ik eerst een uurtje door Amsterdam fiets. Ik kijk dan goed om me heen, naar de stad en naar de natuur.” De kunstenaar werkte voornamelijk als abstract schilder, maar in zijn latere jaren experimenteerde hij ook met andere disciplines als collage en fotografie.

Jan Commandeur

Commandeur exposeerde zijn schilderijen onder meer in het MoMA in New York, het Stedelijk Museum, Singer Laren, het Van Abbemuseum en het Cobra Museum. In 1982 was zijn werk te zien op de Biënnale van Venetië. Twee jaar geleden presenteerde zijn galerie, BorzoGallery, nog een solotentoonstelling met zijn werk. Gedurende zijn carrière ontving hij verschillende onderscheidingen, waaronder een Buning Brongers Prijs (1980) en de Koninklijke Subsidie voor Vrije Schilderkunst (1981), nu bekend als de Koninklijke Prijs voor Vrije Schilderkunst.

Jan Commandeur werd 69 jaar oud. Bekijk hier een overzicht van zijn werk.

In dit artikel

Flor Linckens

Gratis Online Magazine

Artikelen, interviews, shows & events. Wekelijks bezorgd in uw mailbox.

24 april 2024, Flor Linckens

In Memoriam: Jan Commandeur

Actuele tentoonstellingen