01 january 2024, Wouter van den Eijkel
Het atelier van... Lisanne Hoogerwerf
Na jaren in tijdelijke ateliers te hebben gewerkt, heeft Lisanne Hoogerwerf nu onderdak gevonden in een Haagse broedplaats bij Station Moerwijk. Wel zo handig nu ze haar werk steeds vaker exposeert.
Lisanne Hoogerwerf (NL, 1987) bouwt miniatuurwerelden die ze vervolgens fotografeert. Ondanks de vrolijke kleuren doen haar werken vaak mistroostig en verlaten aan. Waar die desolaatheid voor de een beklemmend of beangstigend is, heeft die voor haar iets troostends en rustgevends. “Wat voor mij voorop staat is dat de aarde de mens helemaal niet nodig heeft, maar dat wij de aarde nodig hebben. Als de mens een stapje terug doet, krijgt een plek een bepaalde verstilling en schoonheid terug.”
In Search of Lightness met werk van Lisanne Hoogerwerf en Vincent van Gaalen is nog tot en met 20 januari te zien bij Galerie Helder in Den Haag.
Sinds afgelopen zomer werk ik in een pand van de gemeente in Den Haag vlakbij station Moerwijk. Het is een broedplaats waar meer dan 40 kunstenaars en muzikanten werken. Naast de gezelligheid is een groot pluspunt dat het gebouw direct aan het water ligt en je er in de zomer heerlijk aan de kade kunt zitten of een boottocht kan maken. Mijn ruimte is ongeveer 40 vierkante meter. Ik heb het opgedeeld in twee stukken: in de voorruimte zet ik mijn settings neer en maak ik foto's. In de achterruimte heb ik diverse tafels neergezet om te bouwen, te tekenen of als ik zin heb piano te spelen.
Hoe ziet een gemiddelde dag in je atelier eruit? Heb je routines, staat er muziek aan, ontvang je bezoek of juist niet?
Zodra ik 's ochtends opsta ga ik eerst koud douchen, anders word ik niet wakker. Erna ga ik kort mediteren en/of sporten en ontbijten om vervolgens zo snel mogelijk naar mijn atelier te fietsen. Ik probeer tot einde middag zoveel mogelijk weg te blijven van mijn computer en telefoon. Op 'maakdagen', wanneer ik niet te veel regel-zaken heb, haal ik regelmatig mijn simkaart uit mijn smartphone en stop deze in mijn oude Nokia zodat ik niet word afgeleid. Ik heb vaak minimalistische pianomuziek aanstaan tijdens het werken. Ik ontvang graag bezoek, dus wie graag een kijkje wil nemen is van harte welkom.
Niet iedereen die een werk van je ziet, zal meteen kunnen thuisbrengen waar ze naar kijken. Kan je uitleggen hoe je te werk gaat?
Mijn werken zijn foto's van landschappen die ik op kleine schaal in mijn studio bouw. Ik bewerk weinig digitaal na, dus alles wat je ziet op de foto zoals architectuur, bomen, luchten maak ik met allerlei materialen. Ik ben vaak eerst een periode aan het schetsen en ideeën aan het opdoen.
Als ik ongeveer weet wat ik wil maken ga ik materialen verzamelen en objecten bouwen die ik in mijn landschappen wil gebruiken. Dit komt erop neer dat ik soms weken in de weer ben met roerstokjes, acrylverf, snelcement, kleine led-lampjes, stukjes karton en lijmpistool. Vervolgens schilder ik op grote panelen een aantal luchten en achtergronden en maak ik een goede ondergrond voor de scene die ik wil gaan bouwen.
Dan is het tijd voor de laatste en leukste fase van het werkproces, waarin alles samenkomt en het toeval een grote rol mag spelen. Hierin ben ik vaak wekenlang aan het spelen met compositie en met het licht en maak ik soms wel honderd foto's per dag. Dit is de leukste fase omdat hier de magie ontstaat. Losse objecten, lampjes en achtergronden worden opeens ruimtelijke scenes en landschappen.
Ik heb vroeger veel meditatie-retraites gedaan. In deze tijd heb ik ontdekt dat diepe ontspanning en zoveel mogelijk pauzes tussen gedachten helpt om inspiratie op te doen. Hoewel ik tegenwoordig geen uren per dag meer op mijn meditatiekussen zit, gebruik ik wel (vormen van) mediatie en ontspanning om inspiratie op te doen. Ik heb altijd een schetsboek naast mijn bed liggen, ik luister soms eentonige muziek of juist white noise om in een andere stemming te komen of ik ga een uur geblinddoekt op een stoel zitten.
Wat voor mij voorop staat is dat de aarde de mens helemaal niet nodig heeft, maar dat wij de aarde nodig hebben. Ik ben een grote natuur- en dierenliefhebber, maar je zal mij nooit horen zeggen dat we de aarde moeten redden. De aarde was er al miljarden jaren voor de mens en zal er waarschijnlijk ook nog zijn miljoenen jaren na ons. In plaats van het landschap te laten zien als iets wat wij moeten beheersen of wat wij moeten verzorgen, zie ik de (natuurlijke) omgeving als iets mysterieus en ontzagwekkends.
Blijft een installatie eigenlijk bestaan nadat je ze hebt gefilmd en gefotografeerd of blijft alleen de drager over?
Tot nu toe blijft alleen de foto of video over. Ik bewaar bepaalde elementen uit mijn landschappen vaak nog wel een tijdje uit een soort sentiment of omdat ik soms onderdelen kan hergebruiken. Maar met alle verhuizingen van de laatste jaren zijn de meeste toch de prullenbak in gegaan.
Ik baken mijn werk af in series omdat er in elke periode van een geconcentreerde werkflow bepaalde unieke kleuren en sferen ontstaan. Ook werk ik soms met een bepaald thema. Tegelijkertijd is het ook doorlopend. Zolang deze werkwijze spannend blijft voor mijzelf blijf ik mijn beelden ontwikkelen binnen deze werkwijze.
Aan de KABK studeerde je af met installaties en interventies in de openbare ruimte en daarvoor schilderde je veel. Later stapte je over op fotografie. Waarom besloot je dat te doen?
Tijdens en na de kunstacademie heb ik film- en literatuurwetenschap gestudeerd aan de Universiteit Leiden. Enerzijds deed ik dit omdat ik hield van films en boeken, maar ook omdat mijn ouders het destijds moeilijk vonden als ik alleen een kunstopleiding zou volgen. Het was een voorwaarde geweest om naar de kunstacademie te mogen. Toen ik daarmee klaar was, heb ik een periode documentaires en videos in opdracht gemaakt. Ik kocht goede camera's en leerde veel over belichting, techniek en montage. Het videomaken heb ik gedaan tot ik mijn vriend ontmoette. Toen hij bij mij in Den Haag kwam wonen en een groot antikraak-atelier kreeg, begon het bij mij te kriebelen en kwam ik steeds vaker bij hem in het atelier werken.
Om eerlijk te zijn, zijn de laatste paar jaar voor mij behoorlijk druk en vol geweest met veel beurzen, exposities en daarbovenop nog een paar atelierverhuizingen. Komend jaar hoop ik het iets rustiger aan te doen zodat ik meer maaktijd heb in mijn studio en ik weer nieuwe stappen kan gaan zetten in mijn werk. Ik heb mijn studio helemaal eigen gemaakt in de laatste maanden en verwacht hier lekker veel tijd door te brengen.
