07 april 2023, Flor Linckens
Een interactieve tentoonstelling van Dennis Rudolph waarin digitale en fysieke realiteiten samenkomen
Upstream Gallery in Amsterdam, een pionier op het gebied van digitale kunst, presenteert tot en met 22 april een solotentoonstelling van Dennis Rudolph. De Duitse multimediakunstenaar maakt schilderijen die voorzien zijn van een Augmented Reality laag, die zichtbaar wordt met behulp van je mobiele device.
In Augmented Reality (AR) systemen wordt virtuele informatie toegevoegd aan onze echte wereld, bijvoorbeeld met behulp van speciale brillen of lenzen of via het scherm van je smartphone. Denk aan Tiktokfilters met nepwimpers of aan de IKEA app, waarin je via je telefoonscherm alvast kunt zien hoe die JÄTTEBO stoel er uit zou zien in jouw woonkamer. In tegenstelling tot Virtual Reality (VR) systemen, waarvoor een volledig digitale realiteit wordt gecreëerd, ontstaat er middels AR een hybride en verweven werkelijkheid waarin fictieve en digitale elementen samenkomen met onze real-life omgeving.
Dennis Rudolph experimenteert in zijn praktijk veelvuldig met zowel Augmented Reality als Virtual Reality en er ontstaat er op die manier een symbiose van technologie en kunst. De kunstenaar schildert niet alleen met olieverf, maar ook digitaal in VR. Rudolph is geïnspireerd door het westerse kunsthistorische erfgoed, de drempel tussen verschillende (soms virtuele) realiteiten en de tegenstelling tussen aanwezigheid en afwezigheid. Wanneer je als toeschouwer je telefoon voor het werk van de kunstenaar houdt dan verschijnen er uit zijn pasteuze, soms abstract ogende schilderijen ineens immateriële, grootschalige figuren. Het bekijken van zijn werk wordt daarmee een mysterieuze en interactieve ervaring waarin het onzichtbare tijdelijk zichtbaar wordt, een werkelijkheid die enkel zichtbaar is met behulp van een mobiel device. Als kijker wordt je effectief onderdeel van het kunstwerk.
Rudolph laat zich voor zijn werk regelmatig inspireren door de klassiekers: van Beethoven tot Griekse mythologie. De naam van de tentoonstelling in Upstream Gallery, ‘Das Kunstwerk der Zukunft’, verwijst naar de gelijknamige tekst uit 1849 van de beroemde componist Richard Wagner, die daarin zijn artistieke idealen vormgeeft. Wagner stelt daarin: “Zoals de mens zich tot de natuur verhoudt, zo verhoudt kunst zich tot de mens.” Waar de mensheid zich ontwikkelt langs de randvoorwaarden van de natuur, zo ontwikkelt kunst zich langs de randvoorwaarden van de mens. In die gedachtegang: hoe verandert kunst (en het ervaren van kunst) dan in een snel veranderende wereld waarin technologische veranderingen elkaar snel opvolgen? De kunstenaar probeert ons daarmee bewuster te maken van de mate waarin ons leven al verweven is met technologie, soms zelfs letterlijk aan onze pols in de vorm van een smartwatch. In tegenstelling tot veel anderen toont de kunstenaar daarbij een belangrijke mate van optimisme.
Centraal in de tentoonstelling staat het grootschalige schilderij ‘Götterfries I (ATLAS Shrugged)’, met daarin vier iconische karakters uit de Griekse mythologie: Hermes, Europa, Atlas en Gaia. In het werk van Rudolph verworden zij tot ‘Artificial Gods’. De muziek van Dietrich Brüggemann voorziet het werk van een extra laag, waardoor het een multizintuiglijk Gesamtkunstwerk wordt — een totaalkunstwerk in het verlengde van Wagners ideeën over deze kunstvorm.
Rudolph woont en werkt in Berlijn en rondde opleidingen af aan de Universität der Künste in Berlijn, de Repin-Academie in St. Petersburg en het Instituut voor Taal en Cultuur in Beijing. Op dit moment is zijn werk te zien in CODA Museum Apeldoorn (t/m 4 juni) en Stedelijk Museum Schiedam (t/m 10 april). Zijn werk was eerder onder meer te zien in het Museum der Arbeit in Hamburg, tijdens het DTLA Film Festival in Los Angeles, het KW Institute for Contemporary Art en Künstlerhaus Bethanien in Berlijn, Project Space On The Inside in Amsterdam en de Karachi Biennale (2022) in Pakistan. Tijdens de pandemie creëerde Rudolph een speciaal digitaal kunstwerk voor de Oude Kerk in Amsterdam, waarmee kijkers thuis hun computerscherm konden omtoveren tot een digitaal altaarstuk: een ‘Home Apocalypse’.
