Upstream Gallery presenteert met trots Das Kunstwerk der Zukunft, de vijfde solotentoonstelling van Dennis Rudolph bij de galerie. In zijn meest recente werk combineert de in Berlijn gevestigde multimedia-kunstenaar schilderkunst met virtuele en augmented reality (VR, AR). De kunstwerken die voortkomen uit dit proces - en daarmee in de tentoonstelling – zijn een holistische ervaring, een Gesamtkunstwerk waarin schilderkunst met olieverf, schilderkunst in VR, sculpturen, muziek en dans wordt gecombineerd.
DAS KUNSTWERK DER ZUKUNFT
As Man stands to Nature, so stands Art to Man.
- Richard Wagner, 184
De titel van deze tentoonstelling vindt zijn oorsprong in Richard Wagner's essay - Das Kunstwerk der Zukunft (1849), waarin Wagner stelt dat, net zoals de manier waarop de mens zich ontwikkelt het gevolg is van de voorwaarden die de natuur stelt aan bestaan van de mens, de manier waarop kunst zich ontwikkelt het gevolg is van de voorwaarden die de mens stelt aan de manifestatie ervan.
Dennis Rudolph reflecteert met zijn werk op de huidige technologische voorwaarden die de mensheid heeft gesteld aan het bestaan en aan de ervaring van kunst. Schilderen in VR, op de grens van aan- en afwezigheid, is een van de kern dichotomieën van Rudolph’s werk. De kunstenaar begon dit medium te gebruiken als een verkenning van de grens tussen verschillende realiteiten, waarbij hij zichzelf de vraag stelde hoe je iets kunt creëren dat tegelijkertijd zowel aanwezig als afwezig kan zijn. Schilderen in VR - en het gebruik van AR om toegang te krijgen tot deze schilderijen – maakt dit mogelijk.
Wanneer Rudolph in VR schildert met digitale penseelstreken, zoekt hij tegelijkertijd naar manieren om deze digitale penseelstreken hun materialiteit terug te geven, ze terug te brengen naar 'onze kant' van de werkelijkheid. De kunstenaar doet dit door details van de virtuele werken in een dikke impasto-techniek met olieverf te schilderen, waarvan de fysieke resultaten op het eerste gezicht abstract zijn, maar tot leven komen als de AR-app het fysieke schilderij herkent en vervolgens het virtuele schilderij laat verschijnen op precies de positie van waaruit de kunstenaar het detail schilderde. Pas dan beseffen we als kijker dat het fysieke schilderij deel uitmaakt van een groter digitaal geheel.
Het monumentale schilderij Götterfries I (ATLAS Shrugged) vormt het middelpunt van de tentoonstelling. Wanneer bezoekers Rudolph's AR-app gebruiken, verschijnen vier figuren uit de Griekse mythologie - Hermes, Europa, Atlas en Gaia – vanuit de dikke penseelstreken op de schermen van de telefoons. Zij zijn Rudolph's’ “Artificial Gods”. Op de muziek van Dietrich Brüggemann beginnen deze goden met het uitvoeren van een choreografie. In zijn kunstwerk doet Rudolph een beroep op al onze zintuigen en creëert hij een meeslepende ervaring, door olieverf, augmented reality en muziek te combineren tot een “Wagner-meets-Hollywood Gesamtkunstwerk”.
Voortbordurend op Wagner’s theorie van het Gesamtkunstwerk, wordt de bezoeker van Rudolph’s Das Kunstwerk der Zukunft een integraal onderdeel van de choreografie, door tijdens de tentoonstelling zijn smartphone te gebruiken. Wat in dit specifieke geval anders is, is het feit dat we al deel uitmaken van Rudolphs Gesamtkunstwerk lang voordat we de tentoonstellingsruimte betreden. De integratie van technologie in ons dagelijks leven heeft er volgens de kunstenaar al toe geleid een eigen soort cyborgs zijn geworden - we gebruiken onze telefoons meerdere uren per dag en integreren hun functies in elke taak, computers zijn integrale onderdelen geworden van hoe we ons werk doen, en onze afhankelijkheid van digitale technologieën is meer ingebed in hoe we werken dan we aan onszelf willen toegeven. In het werk van Rudolph is de samenwerking met een AR-app eigenlijk een integratie van datgene waar we onszelf al lange tijd letterlijk aan vasthouden.
Belangrijk hierbij is het optimisme van de kunstenaar met betrekking tot deze ontwikkelingen. Rudolph ziet de erkenning van nieuwe technologieën als een middel om ze te beheersen. In plaats van de aanwezigheid van deze nieuwe technieken uit de weg te gaan, neemt Dennis Rudolph de controle over de manier waarop ze op elkaar inwerken en zijn kunstpraktijk beïnvloeden. Zo heeft het schilderen in de virtuele realiteit de manier veranderd waarop Rudolph 'in het echt' schildert, wat een directe uitwisseling tussen realiteit en virtuele realiteit heeft doen ontstaan.