In de rubriek ‘De keuze van…’ laten we een keur aan kunstliefhebbers (van incidentele kopers tot kunstprofessionals) aan het woord over hun beleving van kunst, en vragen we naar hun voorkeuren: waar zien ze het liefste kunst? Waar kopen ze, en vooral: wie kopen ze? In dit deel In dit deel Hans Kemna (kunstverzamelaar)
Wat betekent kunst voor jou?
Alles eigenlijk, mijn hele leven. Toneel, film, beeldende kunst, fotografie, daar leef ik mee. Casting is ook kunst: het is een kunst om een acteur of actrice te vinden voor de juiste rol.
Heb je kunst van huis uit meegekregen of heb je zelf je pad moeten vinden?Toneel heb ik van mijn ouders meegekregen. Mijn ouders namen mij mee naar het theater, en later, in de jaren vijftig, kwam ik in café Pardoel op de Binnenweg in Rotterdam, en daar ontmoette ik kunstenaars zoals Woody van Amen en Daan van Golden, en die namen mij op sleeptouw naar galeries en musea, in Amsterdam, Arnhem en Rotterdam. Ook Vaandrager zat in die groep, en Hans Sleutelaar. En café de Fles op de ’s-Gravendijkwal was belangrijk, daar kwam de artistieke kunstsector ook bij elkaar. Wat ook belangrijk was: het boekje Wij zijn 17, oorspronkelijk verschenen in 1955, van Johan van der Keuken. Bij die mensen wilde ik horen, het was ook een reden om naar Amsterdam te gaan.
Waar haal je je informatie over het wel en wee in de kunstwereld vandaan: krant, vakbladen, televisie, online?
Van alles, ik ben heel sociaal media gevoelig, ik houd alles in de gaten. Ik krijg veel nieuwsbrieven van galeries, ook van musea. Ik heb natuurlijk naam als verzamelaar opgebouwd, dan weet men je te vinden. Ik ben heel eager, leergierig, ik wil alles weten. Dat begint met theater, en ook met galeries en musea.
Waar bekijk je het liefste kunst? In een galerie, museum, een beurs of online?
Alles en overal ter wereld. Online vind ik niet interessant. Je moet ervoor staan: in musea, maar beurzen vind ik ook heel leuk. Vroeger ging ik veel naar the Armory show in New York, Frieze London, Paris Photo, de Biënnale van Venetië. En galeries en musea bezoeken.
Hoe vaak per jaar koop je kunst? Koop je werk in oplage of liefst uniek werk?
Vijf à tien keer per jaar, in de hoogtijdagen. Zeker als het om Wolfgang Tillmans ging, mijn favoriete kunstenaar, dan ging ik graag naar de preview, om als eerste te kunnen kopen. Ik was altijd haantje de voorste. Je wordt ook vrienden met galeriehouders als je veel koopt, die tippen je dan. Ik vind het leuk om een kunstenaar te leren kennen en daar een band mee op te bouwen, dan wordt het kunstwerk nog veelzeggender, dan denk je aan de mens achter de kunst, en dat is nog belangrijker. Dat vind ik ook zo leuk aan iemand als Lara Verheijden: dan zie ik hoe ambitieus ze is, hoe ze haar carrière opbouwt, dat volg ik met grote interesse.
Oplage of uniek vind ik niet belangrijk, bij fotografie maakt dat sowieso minder uit. Ik hoef ook niet een van de eerste nummers in een editie te hebben, en ik ben ook niet speciaal geïnteresseerd in vintage. Toen ik die Mick Jagger zeefdruk van Andy Warhol kocht, waar ik verliefd was, op Jagger bedoel ik, was dat nummer 117 van 250 en dat heeft me nooit in de weg gezeten.
En waar koop je dan: in de galerie, op een kunstbeurs, op een veiling of online?
Online koop ik zelden werk. Op een veiling heb ik een keer geprobeerd te kopen, maar dat vind ik eng. Wel heb ik een keer op een werk van Tillmans geboden op een liefdadigheidsveiling, maar ik werd overboden en dat vond ik jammer. Anderzijds: je moet niet hysterisch over je financiële grenzen heengaan. Ik koop bij kunstenaars zelf, als ik daar een band mee heb, zonder de galerie te kort te doen. Het meeste werk heb ik op beurzen en in galeries gekocht. Ik ben een spontane koper, maar ik wil er wel een uurtje over kunnen nadenken, even rondlopen, en dan beslissen. Ik heb ook wel eens spijt gehad, die werken heb ik dan ook nooit opgehangen. Vaak waren dat adviezen van anderen, je moet altijd je eigen smaak volgen.
Is het belangrijk dat jij en je partner het altijd eens zijn over een aankoop?
Ik overlegde altijd wel met Adrian, over de prijs, maar die liet het verder aan mij over. Ik ging toch vaak overal alleen heen, dan zette ik hem in het restaurant, rookte hij lekker een sigaretje, en ging ik de beurs af. En als ik iets moois zag, dan liet ik hem dat even zien voor ik besliste. Delen is heel belangrijk.
Is er een galerie waar je een speciale band mee hebt?
Dat zijn er veel. Cokkie Snoei, uit Rotterdam, ken ik al mijn hele leven, Wouter van Leeuwen toont hele goede fotografie, Annet Gelink heeft een hele goede smaak en zette Ed van der Elsken op de kaart. Zijn boek Een liefdesgeschiedenis in Saint-Germain-des-Prés (uit 1956) was een eyeopener. Rob Malasch toen hij nog een galerie had, Torch vind ik heel leuk. En vooral Daniel Buchholz in Keulen en Berlijn, en Maureen Paley in Londen.
Als ik plek zou hebben: een heel groot bronzen werk van Richard Serra. En van Andreas Gursky: van hem heb ik een editie, en die hangt heel groot in de Tate Modern. Die zou ik heel graag willen hebben. En ik zou best een schilderij van Daan van Golden aan de muur willen hebben.
Wie zijn je favoriete kunstenaars (op Gallery Viewer), en waarom?
Sander Breure & Witte van Hulzen zijn bezig met een mengeling van film en fotografie en maken daar kunst mee. Het is nieuw, het spreekt de jeugd aan, het zit in de categorie podcast en Instagram, heel hedendaags, maar dan verheven tot kunst.Lara Verheijden vanwege haar directe fotografie. En omdat ze vooral mensen fotografeert. Door mijn castingwerk ben ik met mensen bezig, haar smaak is mijn smaak. Ze steekt haar nek uit, zoals met de Amsterdam Naakt Kalender: in de preutse tijd waarin we nu leven is dat een zegen.
Paulien Oltheten maakt foto’s van simpele handelingen, hoe iemand op een telefoon kijkt, een paraplu vasthoudt. Dat vind ik al heel lang een heel goede fotografe.
Elspeth Diederix, want haar bloemen- en natuurfoto’s zijn ongelooflijk mooi. En de tuinen die ze heeft ontworpen zijn indrukwekkend. Ik ben zelf ook dol op tuinen en natuur, hoewel ik er weinig gebruik van maak.
Awoiska van der Molen is altijd mysterieus, geheimzinnig. Wat ik bij de gebouwen van Gursky ook heb: die hebben een bepaalde geheimzinnigheid om zich heen die me nieuwsgierig maakt. Het roept vragen op.
Ron Galella was de eerste paparazzi-fotograaf, die volgde Jacqueline Kennedy Onassis, en zij spande processen tegen hem aan, die ze volgens mij ook verloor. Hij zwierf op straat om vips te fotograferen, al in de tijd van Studio 54 in New York.
Bekijk de Instagram-pagina van Hans Kemna
Gallery Viewer en Het Parool zijn op 18 april 2019 mediapartners geworden. De samenwerking bestaat uit een uitwisseling van content. Zo publiceert Het Parool wekelijks de rubriek ‘De keuze van…’ van Oscar van Gelderen en Manuela Klerkx in de krant en op de site.