31 may 2022, Flor Linckens
Het gevaarlijk mooie werk van TINKEBELL.
Campagnes als ‘een beter milieu begint bij jezelf’ hebben ons in de afgelopen decennia kritisch naar ons eigen gedrag laten kijken. Maar, zoals Trouw in 2017 al kopte: “De sleutel tot een schonere wereld ligt bij 100 bedrijven” waaronder zeker ook Tata Steel. Deze staalfabriek bij IJmuiden is onderdeel van één van de grootste staalbedrijven ter wereld en is met 6,5 megaton CO₂ ook de grootste vervuiler in Nederland. Het bedrijf haalt regelmatig het nieuws met problematische headlines die het hebben over ‘grafietregen’, ‘kwik in het riool’ of ‘zwarte sneeuw’ vol zware metalen. Het percentage longkankerpatienten in de regio is dan ook tot wel vijftig procent hoger dan in de rest van Nederland.
TINKEBELL., Flora Tata Metallica #14, 2021, TORCH Gallery
Voor de Nederlandse kunstenaar TINKEBELL. vormde het de aanleiding voor een nieuwe reeks kunstwerken. Tot en met 18 juni kun je deze werken bekijken in TORCH Gallery in Amsterdam. De kunstenaar gebruikte hiervoor het fijn- en grofstof dat de fabriek uitstoot als hoofdmateriaal, gecombineerd met bloemen en planten die ze in de omgeving plukte. TINKEBELL. deed eerder jarenlang onderzoek naar aanhoudende angstgevoelens rondom de Fukushima kernramp van 2011, waarvan ze constateerde dat die eigenlijk niet in verhouding staan tot het werkelijke gevaar, meer dan tien jaar na dato. Voor de bewoners van IJmuiden is de situatie eigenlijk precies omgekeerd: door ingewikkelde overheidsconstructies mag Tata Steel veel meer uitstoten dan verantwoordelijk is, zowel in termen van zware metalen (gevaarlijk op de korte termijn) als CO₂ (gevaarlijk op grote schaal op de middellange termijn). Toch worden de klachten van bewoners nauwelijks serieus genomen, ongetwijfeld vanwege het feit dat er zoveel geld mee gemoeid is.
TINKEBELL., Flora Tata Metallica #35, 2022, TORCH Gallery
TINKEBELL. bracht in een jaar tijd veel uren door in de duinen bij Wijk aan Zee, direct naast de controversiële fabriek. Ze spendeerde er zoveel tijd dat ze fysieke klachten ervaarde: van bloedneuzen en hoofdpijn tot duizeligheid en misselijkheid. In haar atelier gebruikte ze een magneet om het metaal te scheiden van het zand dat ze er verzamelde, een onvoorstelbaar arbeidsintensieve klus. Het metaalstof strooide ze vervolgens op haar canvas, over een reeks gedrapeerde bloemen en planten uit de omgeving.
De sfeervol ingerichte en monochrome tentoonstelling in TORCH Gallery roept verwarrende gevoelens op: je wordt in feite uitgenodigd om de schoonheid te bewonderen van een reeks werken die symbool staan voor ongeremde kapitalistische hebzucht, ten koste van de gezondheid van lokale inwoners en de planeet. Het resultaat is prachtig, maar de maatschappelijk geëngageerde kunstenaar hoopt ons hiermee vooral aan het denken te zetten.
TINKEBELL., Flora Tata Metallica #16, 2021, TORCH Gallery
