12 october 2021, Manuela Klerkx
De ‘Low Fixed Media Show’ van Bart Stolle
De Belgische kunstenaar Bart Stolle (1974) werkt al een aantal jaar aan een complex oeuvre bestaande uit schilderijen, tekeningen, sculpturen en animatiefilms waarin zijn persoonlijke ‘vertaling’ van de gedigitaliseerde wereld naar de fysieke wereld centraal staat. In zijn ‘Low Fixed Media Show’ bij galerie Zeno X in Antwerpen (nog tot 23 oktober 2021) zien we hoe hij de logica van de computer en die van de menselijke geest analyseert en de verschillen tussen AI en menselijke intelligentie weet bloot te leggen aan de hand van zijn abstracte schilderijen.
Bart Stolle, LFMS2018.13, 2021, Zeno X Gallery.
Stolle ‘infiltreert’ graag in de virtuele wereld maar maakt bepaald geen digitale kunst. Een voorbeeld. Door een complexe combinatie van logoritmes is een computer in staat om in één seconde tweeduizend schilderijen te maken. Stolle zoekt het analoge antwoord op de razendsnelle virtuele wereld juist in de vertraging: in de rust van het moment en de aandacht voor iedere vierkante millimeter om te komen tot een kunstwerk dat volgens de wetten van de digitale logica wellicht niet perfect is, maar voor de menselijke geest juist wel.
Stolle: ‘Ritme, melodie, kleur, stilstand, beweging, explosie, zijn universele elementen om te reflecteren over ons tijdsbegrip, over de omgeving.’ Maar wat ís die omgeving: een wereld ingegeven door algoritmes of door meditatie en verstilling? Philippe van Cauteren (directeur S.M.A.K.) schrijft in dit verband:
Net zoals de meeste vormen van meditatie zijn deze tekeningen [van Bart Stolle, MK] objectloos, ze lijken zelfs automatisch gemaakt. Bart Stolle lijkt overgeleverd aan het ritme van een plotter, zet ongekende data om in lijnen en punten, maakt gebruik van haperingen en toeval, glitch en system errors, herhaling en ritme, geïnfecteerde patronen.
In zijn kunst zet Stolle tegenstellingen tussen analoog en virtueel, toeval en berekening, beweging en stilstand, het ambachtelijke en het virtuele, het handmatige en het mechanische, op scherp. Tegenover de automatisch gegenereerde tekeningen van de plotter machine zet hij handgemaakte tekeningen en schilderijen waarvan iedere lijn, iedere punt en iedere kleur om persoonlijke redenen, op een specifiek moment in de tijd, tot uitvoering is gebracht en daarmee uniek is. Met zijn ‘vertaalproces’ van digitale data naar kleur en compositie, stilstand en beweging maakt Stolle elementen als ruimte en ritme voelbaar en tastbaar. Zoals de jaarringen van bomen. Of de microgroeven van een LP. Hij denkt terug aan zijn academietijd waar hij behoorde tot de eerste generatie kunststudenten die een computer in de klas hadden. Die voor hem een essentiële bron van informatie en inspiratie werd. Ook is hij blij in de reclame wereld te hebben gewerkt anders had hij nooit zo goed met software programma’s als Illustrator overweg gekund en had hij nooit zo diep in de digitale wereld kunnen doordringen.
Bart Stolle, Drawing Pattern, 2021, Zeno X Gallery.
Volgens Malevitsj was het doel van kunst om een nieuwe werkelijkheid te scheppen die geen relatie heeft met de natuur of de dingen om ons heen. In die zin was zijn ‘Zwart Vierkant’ uit 1917 de eerste geschilderde pixel.
Bart Stolle
De kracht van Stolle’s werk is gelegen in de wijze waarop hij aan de hand van minutieuze arbeid, specifieke keuzes en combinaties van vormen, kleuren en stijlen ‘soul’ geeft aan een digitale wereld. Zijn abstracte schilderijen krijgen daarmee een ‘menselijk’ gezicht dat herinneringen oproept aan de abstracte schilderkunst uit de beginperiode van het Modernisme. De schilderijen van Kandinsky, Mondriaan, Malevitsj, lijken nooit ver weg en toch zijn de schilderijen van Stolle ook schatplichtig aan de punten, lijnen, strepen, vierkanten, bollen en rechthoeken die we kennen uit de beeldtaal van de digitale wereld die aan het eind van de 19e eeuw nog ondenkbaar was.
Door de digitale tekensystemen om te zetten in verf en doek loodst Stolle de abstracte schilderkunst de 21e eeuw in. Precies zoals David Hockney, maar dan in omgekeerde richting, met zijn Ipad tekeningen en schilderijen de ontwikkelingen en groeiprocessen in de fysieke natuur versnelt de gedigitaliseerde, 21e eeuw inslingert.
