05 september 2021, Manuela Klerkx
Pep Vidal: met het hoofd in de wolken en de voeten op de grond
Als Dokter in de Natuurkunde aan de Universiteit van Barcelona ligt een carrière in de kunst niet voor de hand. Zou je denken. Maar bij Pep Vidal (Rubí, 1980) is die stap best logisch en in ons één uur durend Zoom-gesprek legt hij op inspirerende wijze uit waarom. Aanleiding is zijn tweede solotentoonstelling bij LMNO in Brussel (opent op 9 september) met als thema de vraag hoe je een wolk kunt observeren vanaf het moment dat ze ontstaat tot het moment van verdwijnen. Een vraag die hem al tijdens zijn kindertijd bezighoudt en om daar een antwoord op te vinden besloot hij met een technisch team - uitgerust met negen camera’s en telelenzen - vanuit verschillende invalshoeken de allerkleinste veranderingen die een wolk tijdens haar bestaan ondergaat te registreren. Het resultaat is een wonderbaarlijke tentoonstelling waarin kunst en wetenschap, fantasie en realiteit, techniek en intuïtie hand in hand gaan.
Vidal combineert conceptuele kunst met een vorm van hyperrealisme die leidt tot een logica die hij tot in het absurde in kaart brengt. Zo stelt hij zich de vraag wat echt plat is aan de hand van het beeldhouwwerk 'Penultimate Step (True Love Forever)' bestaande uit twee cilinders die gepolijst zijn tot perfect vlakke oppervlakken die worden samen gevoegd. Ten gevolge van een fysiek fenomeen - wetenschappelijk beschreven als 'oppervlakkige spanning' - worden beide volumes onafscheidelijk. Voor Vidal aanleiding om een vergelijking te maken tussen dit wetenschappelijke fenomeen en haar poëtische tegenhanger zoals het liefdespaar in Brancusi’s zandstenen beeld ‘Le Baiser’ (De kus).
Pep Vidal, It's about time, 2020, LMNO.
Met andere woorden. Daar waar de wetenschap ophoudt of geen antwoord heeft gaat Vidal aan de slag. Zijn onderzoeksgebied zijn krachten en processen die weliswaar niet zichtbaar, hoorbaar of voelbaar - en dus niet meetbaar - zijn maar wel degelijk invloed uitoefenen op de werkelijkheid. Waarom kan een boek dat al jaren op een schap staat opeens vallen? Er is zoveel meer dan onze empirische realiteit. De wetenschap kan, aldus Vidal, niet anders dan ‘fout’ zitten omdat ze onzichtbare, niet-meetbare krachten uitsluit en daardoor per definitie te kort schiet. Juist die ‘tekortschieting’ is de voedingsbasis voor zijn kunst waarin hij in een combinatie van intuïtie en associatie, techniek en kennis niet naar bewijzen of oplossingen zoekt maar naar nieuwe inzichten en vragen die onze blik op de wereld en op onszelf verrijken. Niet gehinderd door afspraken rond doelgericht onderzoek en het op systematische manier verkrijgen van geordende en controleerbare kennis laat Vidal ons kennismaken met een, zoals de bekende Nederlandse sterrenkundige, schrijver en televisiepresentator Chriet Tietelaer (1943-2017) zou zeggen: wondere wereld.
Het is onmogelijk om met kennis alles te controleren om het simpele gegeven dat alles voortdurend onderhevig is aan verandering. En wat niet zichtbaar en voelbaar is kun je niet controleren. Neem het boek dat rechtop staat op de boekenplank en, in onze optiek, ‘plotseling’ naar beneden valt. Aan dat ‘vallen’ is natuurlijk een proces van ontelbare krachten die op dat boek en die plank werkzaam waren voorafgegaan, vandaar dat er dan ook geen sprake kan zijn van een ‘plotseling’ vallen. Ook hier geldt, schijn bedriegt: de situatie leek ‘statisch’ maar was die natuurlijk niet. Vidal spreekt in deze context van ‘transition’: fasen van overgang van onzichtbaar (void) naar zichtbaar (plain) en omgekeerd.
De kloof tussen het zichtbare en het onzichtbare verklaart waarom we de dingen in de realiteit niet kunnen beheersen
Neem het Corona-virus, een virus dat al miljoenen jaren bestaat en ‘opeens’ van zich laat horen. Nou ja, ‘opeens’, de Corona-epidemie is natuurlijk het resultaat van eeuwenlange invloeden en processen die ertoe hebben geleid dat het virus in een ongekende globale epidemie zichtbaar en dus meetbaar werd.
Pep Vidal, Untitled, 2020, LMNO.
Maar terug naar de tentoonstelling waarin een reeks werken te zien is die Vidal tijdens het onderzoekstraject naar het ontstaan en verdwijnen van een wolk maakte, zoals een serie tekeningen waarop hij nu eens over zijn project fantaseert en dan weer wiskundige modellen loslaat. In een video zien we het resultaat van het observatieproces van de wolk in een mengeling van wetenschap en humor, poëzie en emoties rond een onderneming die weliswaar succesvol afliep maar na een lange periode van onzekerheid. Een set van negen flipbooks biedt bezoekers de mogelijkheid om vanuit negen verschillende invalshoeken de wolk te ervaren.
In mijn kunst komen het magische (onzichtbare) en het vluchtige (ephemere), het eenvoudige (geen moeilijke theorieën) en het zinloze (het dient alleen de kunst) samen
