In de rubriek ‘De keuze van…’ laten we een keur aan kunstliefhebbers (van incidentele kopers tot kunstprofessionals) aan het woord over hun beleving van kunst, en vragen we naar hun voorkeuren: waar zien ze het liefste kunst? Waar kopen ze, en vooral: wie kopen ze? In dit deel Tom Jonckers (architect, 42 jaar)
Wat betekent kunst voor u?
Verruiming en verdieping tegelijk. Kunst brengt een enorme rust en vertraging. Het geeft een zekere loskoppeling van tijd, door zijn bredere en diepere context. Kunst geeft ook een geruststelling door loskoppeling van verwachtingen. Kunst toont de ‘andere kant’.
Doordat we op een aantal plaatsen (Turijn, Wenen, Washington DC) in de wereld gewoond hebben, werd er regelmatig samen met familie en bezoekers tijd gespendeerd in musea. Je krijgt dus onbewust van jongs af heel wat beelden en indrukken mee. Die zorgen er ongetwijfeld voor dat je een basis meekrijgt waarop je dan later zelf verder bouwt. Voor mij is dit een hele spontane en vanzelfsprekende evolutie geweest. Je bezoekt musea en opeens, dat moet rond 2008 zijn geweest, ontstaat de overtuiging om zelf een eerste werk aan te kopen. Daarna volgen nog andere werken. Plots besef je dat er een collectie ontstaat, terwijl dit nooit vooraf is gepland. Die spontane evolutie maakt dat je zelf je pad ontdekt.
Waar haalt u uw informatie over het wel en wee in de kunstwereld vandaan: krant, vakbladen, televisie, online?
Vooral via galeries, kunstenaars en verzamelaars. Het is altijd interessant om met hen samen te zitten en te horen waar ze op dat moment mee bezig zijn en wat er staat aan te komen qua werken, tentoonstellingen… Ik kan ook genieten van een interessante kunstdocumentaire.
Waar bekijkt u het liefste kunst? In een galerie, museum, een beurs of online?
Zowel in een museum als een galerie. Maar evengoed bij een verzamelaar thuis. Ik hecht heel veel belang aan de relatie tussen een kunstwerk en de context waarin het getoond of geplaatst wordt. Het kan een werk een veel grotere diepgang geven. Ook de relatie en dialoog tussen werken onderling kan een enorme meerwaarde geven. Ik kan heel enthousiast worden wanneer werken tegenover elkaar geplaatst worden en hierdoor een aanleiding tot iets nieuws ontstaat.
Hoe vaak per jaar koopt u kunst? Koopt u werk in oplage of liefst uniek werk?
Ongeveer een tien werken per jaar. Meestal uniek werk. Maar dat is zeker geen must of een bewuste keuze. Doordat ik veel belang hecht aan plek / context (waarschijnlijk vanuit mijn achtergrond als architect), heb ik een aantal werken in dialoog met verschillende kunstenaars uitgewerkt. Zo heb ik een eigen kleine privé-galerieruimte opgetrokken, naar aanleiding van een werk van de Franse kunstenaar Xavier Antin. De titel van het werk is ‘Perfect Shapes Collapse’ en bestaat uit bronzen schroeven met elk een letter van die zin op de schroefkop. De ruimte hiervoor is gebouwd met een horizontale barst die het gebouw middendoor snijdt en waar de schroeven in geplaatst zijn. Dat werk is de rechtstreekse aanleiding tot de bouw van het gebouwtje geweest en vormt een permanente ingreep / dialoog met andere werken in die ruimte. Momenteel is dit werk uitgeleend en opgesteld in het CGII (Centre de la Gravure et de l’Image imprimée) in La Louvière, naar aanleiding van de tentoonstelling ‘Bye Bye His-Story chapter 5050’, die nog tot eind augustus 2021 loopt.
Een andere kunstenaar waarmee ik af en toe samenwerk, is Julien Carreyn. Zijn instax foto’s bevinden zich in een sfeer ergens tussen droom en realiteit. Daarbij gebruikt hij af en toe een gebouw dat ik ontworpen heb als een abstractere context / setting in zijn foto’s.
Momenteel werkt Caroline Van den Eynden aan een installatie die in de tuinzone en de privé-galerieruimte zal ingrijpen. Een soortgelijke installatie heeft ze afgelopen jaar uitgewerkt voor haar solo-show ‘Cache-Cache’ bij DMW Gallery in Antwerpen.
Ook Anton Cotteleer is momenteel een bronzen sculptuur aan het uitwerken, die in de tuinzone zal geplaatst worden. Ik kijk al uit naar de dialoog die tussen beide werken zal ontstaan. Ondertussen zijn er ook weer eerste gesprekken voor een nieuw werk.
En waar koopt u dan: in de galerie, op een kunstbeurs, op een veiling of online?
Voornamelijk via de galerie. Af en toe eens op een kunstbeurs. En soms ook rechtstreeks van de kunstenaar zelf. Voor de in situ werken wordt dit met de galerie besproken, als de kunstenaar een galerie heeft. Ik vind het heel belangrijk dat de kunstenaar maximaal carte blanche heeft en zelf beslist of er interesse is om een in situ werk te maken. Je biedt een platform, waar je verder niet sturend tussenkomt.
Ik ervaar daarbij de dialogen, het groeiproces en de traagheid van het proces als een ongelooflijke meerwaarde van het werk. Je koopt geen werk, maar je laat telkens een werk groeien en evolueren.
Is het belangrijk dat u en uw partner het altijd eens zijn over een aankoop? Hoe beslist u/jullie?
Ik heb het voordeel dat ik enkel zelf hoef te beslissen. Persoonlijk ervaar ik dit als een enorme pure vrijheid om een collectie op die manier te kunnen laten evolueren. Ik houd wel van die compromisloze aanpak waarin je niet hoeft af te toetsen of te overleggen.
Is er een galerie waar u een speciale band mee heeft?
Met een aantal galeries heb ik zeker een connectie. Dit heeft meestal te maken met die klik die er is tussen de kunstenaars van de galerie, de shows die de galerie uitwerkt en de galerist(en) zelf. Je voelt een bepaalde golflengte. Zelf merk ik dat ik eerder aangetrokken ben tot jongere galeries. Ik apprecieer enorm galeries die zeer geëngageerd werken en evolueren met hun kunstenaars. En durven nieuwe mensen te tonen.
Als u een onbeperkt budget had, van wie zou u dan een werk aankopen?
Met een onbeperkt budget zou ik een in situ werk door James Turrell laten uitwerken. De zoektocht naar de plek voor het werk is daarbij dan al een onderdeel van het werk.
Wie zijn uw favoriete kunstenaars (op Gallery Viewer), en waarom?
Favoriete kunstenaars op Gallery Viewer die onderdeel van de collectie zijn:
De vervaging van architectuur naar sculptuur in het werk van Caroline Van den Eynden geeft een loskoppeling van tijd en ruimte. Tegelijk vormt de herkenbaarheid een zekere toegang en aanknoping om dieper in het werk betrokken te worden. De titel van haar boek vat dit mooi samen: Connection between Memory and Desire. In haar werk ben je los van concrete tijd en ruimte steeds op zoek om voor jezelf een context te bepalen tussen eigen herinneringen en verlangens.
In zijn werken gebruikt Chaim van Luit gevonden sporen van het verleden om aan te zetten tot nadenken over zowel verleden en toekomst. Je voelt in zijn werken tegelijk een terugblik en een vooruitblik. Het zijn telkens werken die toelaten om het boven-wetenschappelijke concept van tijd en ruimte aan te voelen.
De foto’s van Tom Callemin zijn momentopnames uit een grotere uitgewerkte performance. Het beeld vangt telkens de essentie van die performance en nodigt uit om die dan voor een stuk zelf verder aan te vullen. Zijn foto’s hebben hierdoor telkens een heel filmisch karakter waar je (in eigen gedachten) verder op blijft doorkijken om het einde te weten te komen.
In zijn ‘seascapes’ verbeeldt Joris Vanpoucke landschappen die toegang bieden naar een diepere achterliggende realiteit. De dreigende sfeer in de werken geven je steeds het gevoel dat je de donkere zijde binnentreedt.
De maskers van Bertjan Pot zijn het gevolg van een ‘mislukt’ experiment en hebben ondertussen aanleiding gegeven tot honderden nieuwe gezichten. Het blijft boeiend om bij ieder masker zelf de afkomst en persoonlijkheid ervan te bepalen. De serie ‘Rest in Peace’ van Alain Declercq bestaat uit de staatsportretten van de Bush-administratie van 2001. De portretten zijn gevormd door kogelinslagen op vezelplaten. Dit is een van de werken die aan de startbasis van de collectie liggen. Het zeer diverse werk van Alain Declercq laat de gevestigde macht zich steeds opnieuw ongemakkelijk voelen.
Enkele andere namen die ik zeker wil aanraden zijn:
Damien Deroubaix (grafisch werk en schilderijen die een mix zijn van renaissance en hardcore symboliek), Fabrice Samyn (divers conceptueel werk waarbij de tijd verstilt), Nicolas Lamas (het is steeds boeiend om geconfronteerd te worden met de geconstrueerde archeologie in zijn installaties), Louise Sartor (de minutieuze Instagram-geïnspireerde schilderijtjes op wegwerp dragers verbergen een grotere diepgang achter schijnbaar vluchtige en oppervlakkige beelden), en Anton Cotteleer (de sculpturen lijken op het eerste zicht onschuldig maar dragen steeds een verborgen geladen context met zich mee).
Gallery Viewer en De Morgen zijn in maart 2021 mediapartners geworden. De samenwerking bestaat uit een uitwisseling van content.