28 may 2021, Wouter van den Eijkel
A Tribute to the Bloomsbury Group
Dit weekend opent de eerste solotentoonstelling van Claudy Jongstra bij Galerie Fontana. Voor A Tribute to the Bloomsbury Group maakte ze naast één monumentaal werk ook een aantal kleinere werken, elk vernoemd naar de woonhuizen van de leden van de Bloomsbury Group. De tentoonstelling is een hommage en een statement tegelijk.
A Tribute to the Bloomsbury Group is de eerste solotentoonstelling bij Galerie Fontana van Claudy Jongstra (geb. 1963). Rijkelijk laat voor een kunstenaar wiens werk wel in de collecties van het MoMa en het V&A en in de privécollecties van sterren als Adele en Brad Pitt zit. De vraag die zich al snel opdringt is dan ook: hoe kan het dat haar werk niet eerder bij een internationaal opererende Amsterdamse galerie te zien was?Het antwoord is deels gelegen in Jongstra’s achtergrond en deels in het curieuze verhaal over de manier waarop haar carrière in de VS een bliksemstart beleefde, waardoor ze dáár veel werk maakte. Om met het eerste te beginnen: Claudy Jongstra studeerde modeontwerp in Utrecht, begon daarna een modelabel, maar stopte daar na een aantal jaar mee omdat de vluchtigheid van de modewereld haar tegenstond. Na een bezoek aan het textielmuseum in Tilburg raakte ze gefascineerd door de mogelijkheden van het uiterst duurzame materiaal wol en natuurechte verven.
Ze besloot haar koffers te pakken en het te proberen in het land van de wol, Engeland. Daar liep ze door toeval iemand tegen het lijf liep die betrokken was bij de productie van de drie Star Wars prequels, waarvoor ze de pakken van de Jedi zou maken. Sindsdien kreeg ze opdracht na opdracht in de VS. Vaak site-specifieke kunstwerken van monumentale omvang, zoals Fields of Transformation dat ze voor de bibliotheek van de Universiteit van Pennsylvania maakte en 16 bij 6 meter meet.
Claudy Jongstra, Fields of Transformation, 2016, Galerie Fontana.
Door dit wonderlijke carrièrepad was ze al jaren gewend in een hokje gestopt te worden als de textielontwerper die louter in opdracht in de architectuur werkte. Toch wilde Jongstra niets liever dan de vrijheid van de autonome kunstenaar die de ene dag werkt aan een grote installatie voor een openbaar gebouw en de volgende aan een tentoonstelling met vrij werk. Een maker voor wie het verschil tussen kunst en toegepaste kunst niet ter zake doet. Vandaar deze hommage aan de Bloomsbury Group die deze schijntegenstelling begin 20e eeuw ook terzijde schoof.
Eigenlijk doet de vraag of Claudy Jongstra nu een designer of kunstenaar of beide is, geen recht aan de rest van haar werkzaamheden. Haar wandsculpturen van wol en vilt zijn namelijk maar het topje van de ijsberg van haar activiteiten. Zo’n twintig jaar geleden streek ze neer in het Friese dorpje Húns om er een biodynamische boerderij te beginnen. Het uitgangspunt was om haar werk lokaal en volledig circulair te produceren. Ze begon er niet alleen een heemtuin om zelf plantaardige kleurstoffen te kunnen maken voor het verven van wol, maar ze ging er ook schapen hoeden en redde en passant het Drentse Heideschaap van uitsterven.
Doordat er steeds meer oog kwam voor klimaatverandering en de keerzijde van globalisering, kwam Jongstra’s visie op lokale, circulaire productie en ambachtelijke technieken steeds meer in de belangstelling te staan. Dat blijkt ook uit samenwerkingen die ze aangaat. Voor een recente tentoonstelling in Museum de Lakenhal zocht ze samen met de Universiteit Utrecht uit waaruit de 15e-eeuwse receptuur voor Bourgondisch zwart bestond. In Amsterdam Zuidoost en Leeuwarden heeft ze projecten die het verschil tussen stad en platteland beogen te verkleinen en de Rijksbouwmeester laat zich op dit vlak ook door haar inspireren. Daarnaast is het in Húns een komen en gaan van groepen studenten en scholieren die ze laat kennismaken met niet-industriële technieken.
Bloomsbury
Het is niet verbazingwekkend dat Claudy Jongstra gefascineerd raakte door de Bloomsbury Group toen ze er in haar Londense tijd mee in aanraking kwam. Jongstra’s werkwijze en opvattingen komen voor een deel overeen met die van de Bloomsbury Group. De raakvlakken zijn talrijk.
De Bloomsbury Group was een groep kunstenaars, academici en intellectuelen rond de zusters Virginia Woolf en Vanessa Bell (geb. Stephen) en hun echtgenoot Leonard Woolf en geliefde Duncan Grant. Een los verband van vrijdenkers dat aanvankelijk in de Londense wijk Bloomsbury samenkwam. They lived in squares and loved in triangles, luidt een van de bekendste uitspraken over de groep waar bijvoorbeeld ook econoom John Maynard Keynes toe behoorde. In de jaren ’10 en ’20 verruilden veel leden Londen voor een landelijk bestaan. Hun radicale ideeën zouden grote invloed hebben op het feminisme, pacifisme en het economisch denken in de 20e eeuw.
Claudy Jongstra, Ode to Omega, 2021, Galerie Fontana.
Naast hun werk als schilder runden Bell en Grant tussen 1913 en 1919 de Omega Workshops. Teleurgesteld in de kwaliteit van industrieel vervaardigde producten begonnen ze samen met schilder-kunstcriticus Roger Fry een bedrijf dat zich specialiseerde in de handmatige productie van onder meer keramiek, behang en stoffen. “Ze hadden het idee om de kunst van het doek uit de lijst te halen, en bij de mensen in hun huis te brengen”, zei Fry daar later over. Het achterliggende idee was om de makers zoveel mogelijk plezier te laten beleven aan het vervaardigen van de producten om zo het verschil tussen kunst en toegepaste kunst te niet te doen. Niet geheel toevallig kan het werk dat Jongstra vernoemde naar de Omega Workshop ook dienst doen als kamerscherm.
Claudy Jongstra, Charleston Farmhouse, 2021, Galerie Fontana.
Het centrale werk van de tentoonstelling is een wandvullend werk dat is vernoemd naar het Charleston Farmhouse; het huis in het landelijke Lewes waar Grant en Bell in 1916 neerstreken en waar de ideeën van de Bloomsbury Group het sterkste werden uitgewerkt. Het Farmhouse is van binnen een gesammtkunstwerk met beschilderde muren en prachtige bekleding waarin werken van onder andere Renoir, Picasso en Matisse opgaan. Van buiten is het vermaard om de ommuurde tuinen die Roger Fry ontwierp.
Meet & Greet met Claudy Jongstra
Vanwege de Corona-maatregelen kan er geen reguliere preview of opening plaatsvinden. Daarom organiseert Galerie Fontana 5 exclusieve Meet & Greet-middagen met Claudy Jongstra met elk 3 sessies van 90 minuten. Maximaal 12 gasten per sessie. Neem voor meer informatie contact op met Galerie Fontana.
