11 september 2020, Oscar van Gelderen & Manuela Klerkx
De keuze van... Ronald Philippart
In de rubriek ‘De keuze van…’ laten we een keur aan kunstliefhebbers (van incidentele kopers tot kunstprofessionals) aan het woord over hun beleving van kunst, en vragen we naar hun voorkeuren: waar zien ze het liefste kunst? Waar kopen ze, en vooral: wie kopen ze? In dit deel Ronald Philippart (voorzitter van de raad van toezicht van Marres in Maastricht en president van het gerechtshof in ’s-Hertogenbosch, 62 jaar)
Wat betekent kunst voor jou?
Ik weet niet precies hoe mijn belangstelling is ontstaan, maar die bestaat al lang. Van de duizend gulden die ik van mijn grootouders voor mijn afstuderen kreeg, kocht ik een litho van Karel Appel bij galerie Krikhaar, inmiddels al lang ter ziele. En sinds ik mijn partner Bernadette in 1979 in Amsterdam ontmoette, kopen wij elk jaar kunst, vaak via de drempelverlagende KunstKoopregeling. Het is goed nieuws dat Santander Consumer Finance Benelux die regeling heeft overgenomen, al kan de uitvoering nog sterk verbeteren kan ik uit eigen ervaring zeggen.
Kunst is voor mij persoonlijke groei: in leren kijken, in verbreding van smaak, in kiezen. Als studenten begonnen we met een ets van Jan Montyn, vervolgens kwam de Tilburgse School in beeld (met Guido Geelen, Marc Mulders, Reinoud van Vught, Paul van Dongen en later Ronald Zuurmond), en nog later verbrede onze smaak zich verder. Toen kwamen ook andere Nederlandse kunstenaars op de radar, zoals Harmen Brethouwer, en buitenlandse kunstenaars, zoals als Pere Llobera, Tom Benson, Glenn Sorensen en Anya Gallacio. Het ziet er vast uit als een samengeraapt zootje, maar voor ons zit er verband in.
Het meeste werk waar ik voor kies roept bij mij een gevoel van melancholie op. En dat kan zelfs door een wit schilderij (‘Sinds wanneer hangen jullie keukendeurtjes op?’ vroeg mijn dochter). En ik vind het mooi dat ik nu voor iets val, waarvoor ik tien jaar geleden zou zijn weggelopen. Diezelfde KunstKoopregeling is ook te gebruiken voor werk van aansprekende sieraadontwerpers, zoals Ralph Bakker bij Rob Koudijs. Daar ligt onze belangstelling ook.
Twee andere criteria voor ons: het moet passen in de doorzonwoning (dus niet te groot) en we willen niet stapelen, we willen (bijna) alles kunnen hangen. Tegenwoordig creëren we ook ruimte omdat de kinderen nog wel eens wat mee willen nemen.
Ik heb het geluk dat ik elke dag in een omgeving ben waar veel kunst is. Thuis. In het Paleis van Justitie in Den Bosch, met zijn prachtige wandkleden van Marlene Dumas. Bij de Raad voor de rechtspraak in Den Haag, waar groot werk van Klaas Kloosterboer, Jos van Meerendonk en Mary Waters hangt. Bij Marres, de presentatie-instelling in Maastricht waar ik nog even (mijn maximale termijn zit er bijna op) voorzitter van de Raad van Toezicht ben. Valentijn Byvanck, de directeur, geeft binnen zijn duidelijke programma veel kunstenaars de vrije hand. En dat heeft – behalve veel waardering van kunstenaars – prachtige tentoonstellingen opgeleverd van bijvoorbeeld Levi van Veluw, Sander Breure & Witte van Hulzen, Katja Mater en Marijn van Kreij. Kunstenaars die ik daarna blijf volgen via Gallery viewer en via de sites van hun eigen galerie.
Hans Op de Beeck, The Night Walkers (4), 2020, Galerie Ron Mandos.
Mijn ouders hadden smaak, maar geen bijzondere belangstelling voor kunst, en zeker niet voor moderne kunst. Ze stonden erg open voor onze keuzes. Op een bepaald moment waren ze zo enthousiast over een werk van Marc Mulders dat wij bezitten, dat ze zelf ook een schilderij van hem kochten.
Waar haal je je informatie over het wel en wee in de kunstwereld vandaan: krant, vakbladen, televisie, online?
Ik zit – of in ieder geval zat: pre-Corona – ongeveer 55.000 kilometer per jaar in de trein, dus ik heb daar veel tijd om te werken en te lezen. Gallery Viewer (ik klik ook vaak door bij deze interviewrubriek, die brengt je ook weer bij onverwachte ontdekkingen zoals Andrea Freckmann), Metropolis M, See All This, de culturele bijlages van de Volkskrant en NRC Handelsblad, de sites van veel grote veilinghuizen en van een aantal – meestal Nederlandse – galeries.
Ik documenteer me graag als ik iemand interessant vind. Ik kijk op internet of ik boeken over de kunstenaar kan vinden, in welke collecties iemand zit (daar helpt Gallery Viewer ook bij), door welke galeries iemand vertegenwoordigd wordt, in binnen- of buitenland. En een enkele keer laat ik me adviseren. Zo wilden we recent een wat grotere aankoop doen, en kreeg ik het advies daar nog een goed over na te denken, nu de galerieloopbaan van de betrokken kunstenaar niet wees op een stijgende lijn en degene die me adviseerde vond dat je dat ook terug zag in het werk.. Deze zoektocht is voor mij een deel van het plezier bij het kopen van kunst. Ik ben niet ‘op jacht’ naar het werk van piepjonge kunstenaars waar je ‘vroeg bij bent’. Ik kom heel regelmatig uit bij het werk van oudere kunstenaars, die door hun ontwikkeling volgens mij vaak steeds beter worden.
Waar bekijk je het liefste kunst? In een galerie, museum, een beurs of online?
Mijn voorkeurslijstje: bij de kunstenaar thuis, in de galerie, op de beurs en tenslotte online. Maar in de praktijk is het toch vaak een beurs.
Sven Kroner, Trost 4, 2020, Galerie Fons Welters.
Hoe vaak per jaar koop je kunst? Koop je werk in oplage of liefst uniek werk?
Dat hangt er van af. Ik heb met mezelf een jaarlijks kunstbudget afgesproken. Soms is het na twee werken ‘op’, soms na zes. Voor dit jaar is het inmiddels al een tijdje op. Maar ik ben niet streng voor mezelf. Als ik er een jaar overheen ga, hoeft dat het jaar erop niet gecompenseerd te worden.
Ik begon als student met multiples, maar ik koop nu bij voorkeur uniek werk. En als het een werk in oplage is, dan bij voorkeur een hele kleine. Zeker in onze beginjaren – toen de kinderen nog klein en de kosten hoog waren – heeft de KunstKoopregeling ons vaak over de drempel geholpen. Het is toch iets anders of je een bedrag ineens moet neerleggen, of dat je dat bedrag kosteloos kan spreiden. En er waren ook kunstenaars bij wie je gespreid kon betalen.
Ik vraag me iedere keer weer af: waarom moet je het nou hebben? Kun je niet gewoon kijken en de muren thuis verder leeg laten? Nee, dus. De zoektocht, de ontmoeting met allerlei bevlogen mensen, een werk dat onderdeel gaat uitmaken van je eigen levensverhaal. Gekocht vanwege een geboorte, huwelijk, promotie, een goed afgelopen ziekte.
En een enkele keer groei je uit een werk, past het niet meer of wil je meer spreiden. Dan neem ik afscheid.
En waar koop je dan: in de galerie, op een kunstbeurs, op een veiling of online?
Een vriendschap met een kunstenaar kan nog meer glans aan een toch al mooi werk geven. Zoals een beeld van Guido Geelen, dat hij heeft gemaakt naar aanleiding van een gesprek met Bernadette. Dat hebben we van hem zelf gekocht. Overigens heb ik het omgekeerde ook meegemaakt: dat een kunstenaar een conflict opzoekt en daarmee de glans van op zich mooi werk afhaalt.
Maar ik koop ook vaak in galeries of bij een galerie op een beurs. Ik waardeer het als een galerie een eigen ‘stal’ heeft en zijn nek voor kunstenaars uitsteekt. En ik koop een enkele keer op een veiling.
Is het belangrijk dat jij en je partner het altijd eens zijn over een aankoop? Hoe beslis je/jullie?
Ik doe meestal het voorwerk. Een selectie van kunstenaars die ik interessant vind en volg. Documentatie. Maar we kopen samen. Ik heb een keer een schilderij gekocht samen met mijn zoon, dat heeft geen enkele muur in huis gehaald.
Gelukkig wilde de kunstenaar dat uiteindelijk ruilen. En soms doen we gewoon een impulsieve aankoop. Ook zelden spijt van.
Marcel van Eeden, no title, 2012, Galerie Maurits van de Laar.
Ik heb maar weinig tijd, dus ik kom te weinig in galeries. Als ik in Amsterdam ben, maak ik altijd wel een snel rondje, maar als je geen band met de galerie hebt, dan ben je natuurlijk gewoon een passant. Ik heb met drie galeriehouders een lange persoonlijke verhouding. Twee Nederlanders in het buitenland: Hidde van Seggelen en Ardi Poels. En Rob Koudijs, in Amsterdam.
Ik heb recent iets gekocht bij Maurits van de Laar en bij Fons Welters. In beide gevallen was het contact heel prettig en dat smaakte naar meer.
Als je onbeperkt budget had, van wie zou je dan een werk aankopen?
Dat wordt wat ouder werk: Nicolas de Staël of Mark Rothko, liefst van allebei. Past goed bij elkaar, vind ik.
Wie zijn je favoriete kunstenaars (op GalleryViewer), en waarom?
Hans Op de Beeck: Prachtig werk. Op allerlei plekken gezien, en altijd weer indrukwekkend. Doorzonwoning criterium is vaak lastig.
Sven Kroner: Fantasierijke, soms licht dreigende ‘kijkdozen’ met geweldige doorkijkjes en spiegeleffecten.
Marcel van Eeden: Vervlogen tijden, prachtig getekend, in soms associatieve verhalen. En toch echt een kunstenaar van nu.
Sanne Rous: Gevoelig, ingetogen, sfeervol werk.
Sanne Rous, In the Sky with Diamonds, 2016, tegenboschvanvreden.
