14 august 2020, Flor Linckens
Erik van Lieshout ''Art Blasé'' bij Annet Gelink Gallery
Op 3 september vindt de Opening van het Galerieseizoen plaats. Er openen in dat lange weekend verschillende nieuwe shows en de komende weken geven we je alvast een voorproefje van wat er dat weekend te zien en te doen zal zijn. In Annet Gelink Gallery is bijvoorbeeld het nieuwste werk te zien van de even beroemde als beruchte kunstenaar Erik van Lieshout.
Het werk van deze Brabantse kunstenaar is rebels, provocerend en intens persoonlijk. “Ik vind het altijd interessant als dingen niet mogen.” Van Lieshout kijkt in zijn praktijk — die varieert van tekeningen, collages, foto’s en videoinstallaties — op een unieke manier maar de wereld om hem heen en naar zijn eigen rol als kunstenaar. Na het winnen van de Dr. A.H. Heinekenprijs voor de Kunst in 2018 confronteerde hij zichzelf bijvoorbeeld met de vraag of zijn vrijheid als onafhankelijk en politiek geëngageerd kunstenaar op het spel stond als je als kunstenaar zoveel geld (€100.000, waarvan de helft bestemd is voor een publicatie) ontvangt van een grote multinational. Een bijkomend aspect was dat het biermerk een paar maanden daarvoor onder vuur was gekomen toen de lichamelijke en verbale intimidatie van vrouwelijk promotiepersoneel aan het licht kwam. Vorig jaar was in de openingstentoonstelling van Het HEM een gigantische (en te betreden) kartonnen doos te zien van Van Lieshout in het werk ‘BEER’. In de kleurstelling, het lettertype en het beeldmerk van het beroemde biermerk was daarop het gigantische woord Urine te lezen.
De kunstwereld is een wereld die, zeker in Amerika, steeds sterker bepaald wordt door een paar internationale megagaleries als David Zwirner en Larry Gagosian. Zij beheren gigantische white cubes van Hong Kong tot Parijs die niet onderdoen voor een museum — Zwirners geplande nieuwe galerieruimte in New York is bijvoorbeeld even groot als het Whitney Museum. Op een grote kunstbeurs verkopen deze galeristen ieder voor tientallen miljoenen aan kunst: Gagosian zet jaarlijks zelfs een miljard dollar om. In deze wereld wordt kunst niet verkocht aan de eerste de beste geïnteresseerde, maar speelt het prestige van de koper en de belofte om het werk te doneren aan een museum een belangrijke rol. Het instagramaccount @JerryGogosian geeft een humorvol en sarcastisch inkijkje in deze wereld. De naam is een verbastering en samenvoeging van de namen van Jerry Salz van New York Magazine (één van de belangrijkste Amerikaanse kunstcritici) en Larry Gagosian.
Erik van Lieshout, Untitled (Dutch Pavilion), 2017, Annet Gelink Gallery.
Maar hoe kun je als kunstenaar onafhankelijk functioneren in dit hyperkapitalistische systeem dat is gericht op luxe? Het is een vraag die ook centraal staat in Van Lieshouts recente project ‘Art Blasé’. Het is de vierde solotentoonstelling van de kunstenaar in Annet Gelink Gallery en zal van 3 september tot en met 10 oktober te zien zijn. De galerie bracht ook een speciaal limited edition Art Blasé mondkapje uit, die inmiddels ook is opgenomen in de collectie van het Centraal Museum. De naam is een anagram van de bepalende Zwitserse kunstbeurs Art Basel, met satellietbeurzen in Miami en Hong Kong. Art Blasé gaat over luxe, de kunstmarkt en de positie van de kunstenaar. Welke extra laag geeft de coronacrisis en de daaruit volgende economische en politieke crisis aan dit geheel? In deze tentoonstelling krijg je Van Lieshouts interpretatie van ‘het nieuwe normaal’ te zien in de vorm van tekeningen, collages en video’s. Het project, dat iets heeft van een dagboek, was al in gang gezet voordat het virus uitbrak. Van Lieshout filmde hiervoor op een cruiseschip in de zomer van 2019. De video zou in maart in premiere gaan maar is uitgesteld naar 2021. Toen de coronacrisis uitbrak kregen cruiseschepen ineens een bijzondere hoofdrol die de kunstenaar fascineerde. Maar het betekende ook dat shows werden geannuleerd en dat de kunstwereld even tot (bijna) stilstand kwam en een onzekere toekomst tegemoet gaat. Ook politiek liepen de gemoederen hoog op en zelf de EU leek even sterk in gevaar te zijn, een gevaar dat overigens nog niet volledig is geweken. Maar Van Lieshout is ook geïnteresseerd in onze hernieuwde liefde voor de natuur en in de verveling die massaal de kop op stak bij velen.
Erik van Lieshout, Untitled, (the Basement), 2014, Annet Gelink Gallery.
We kennen Van Lieshout van zijn grootse, provocerende, humoristische en gewaagde statements. Hij stort zich het liefst in een voor hem onbekende wereld. Daarbinnen onderzoekt hij sociaal-politieke issues die hij vervolgens als buitenstaander becommentarieerd. Hij kleurt daarbij zeker niet binnen de lijntjes en als hij het gevoel krijgt beperkt te worden in zijn vrijheid dan wordt hij extra recalcitrant. Zo maakte hij voor Manifesta 10 in Sint Petersburg in 2014 een enorm kattenverblijf voor de honderd katten die wonen in de ondergrondse gangen van de prestigieuze Hermitage. Er werd hem gevraagd om daarin geen “goedkope politieke statements” te maken. Daardoor bracht hij in deze absurdistische installatie vol schattige katten en krabpalen juist ook kritische teksten aan over Pussy Riot (de politiek geëngageerde muzikanten die gearresteerd werden door het Russische regime), lgbtq-rechten, censuur en Poetins inval in Oekraïne. In 2003 vertegenwoordigde hij Nederland, samen met Carlos Amorales, Alicia Framis, Meschac Gaba en Jeanne van Heeswijk, op de Biënnale van Venetië in een presentatie die gecureerd werd door Rein Wolfs. In 2013 was zijn werk samen met het werk van Mark Manders te zien in Venetië. In 2011 werd hij uitgenodigd voor VPRO Zomergasten.
Benieuwd hoe Van Lieshout reflecteert op de coronacrisis en de rol van de kunstenaar in een steeds commerciëler wordende kunstwereld? De tentoonstelling ‘Art Blasé’ zal van 3 september tot en met 10 oktober te zien zijn in Annet Gelink Gallery.
