13 august 2020, Wouter van den Eijkel
Katarina Janeckova ''Bad Habits, Good Intentions'' - Althuis Hofland
Althuis Hofland opent het galerieseizoen met de Slowaaks-Amerikaanse schilder Katarina Janeckova. Zij geldt als een van de grootste talenten van haar generatie. In haar werk koppelt ze op humoristische en provocerende wijze alledaagse ervaringen aan psychologische inzichten en allegorische elementen om zo clichés en machtsverhoudingen te bevragen.
Sinds kort is Althuis Hofland Fine Arts ook op Gallery Viewer te vinden. De Amsterdamse galerie die is gespecialiseerd in hedendaagse schilderkunst, trapt het seizoen af met Bad Habits, Good Intentions de eerste soloshow van de Slowaakse Katarina Janeckova.
Galeriehouder Ornis Althuis kwam Janeckova (1988, Bratislava, Slowakije) op het spoor toen eerder dit jaar een tentoonstelling van haar in New York op het laatste moment niet doorging, omdat haar werk pervers en obsceen zou zijn. Hierop stak een storm van verontwaardiging op op social media. Wat pervers is, is subjectief, maar vast staat wel dat er geen betere publiciteit is dan slechte publiciteit.
Studio view Corpus Christi, TX, USA, 2020 (Courtesy Althuis Hofland Fine Arts)
Het werk waarop een vrouwfiguur seks heeft met een beer, zou je pervers of obsceen kunnen noemen, maar daarmee doe je Janeckova’s werk te kort. De voormalig wereldkampioene wakeboarden geldt als een van de grootste schildertalenten van haar generatie. Ze documenteert haar eigen leven in humoristische portretten en afbeeldingen van figuren in provocerende situaties. Daarbij heeft ze evenveel oog voor de alledaagse realiteit als fantasieën die bestaan uit psychologische en allegorische elementen.
Voorbij het cliché
Zo staan beren, uiteenlopend van knuffelberen tot hongerige bruine beren, in haar werk staan voor mannen. Haar oeuvre wordt verder vrijwel uitsluitend bevolkt door naakte vrouwen die zich bezighouden met door ‘vrouwelijke’ onderwerpen en zich ophouden in traditioneel ‘vrouwelijke’ ruimtes, zoals keukens, slaapkamers en balkons. Een goed voorbeeld daarvan is de serie Dishwashing in Texas uit 2017, waarin op ieder doek een naakte vrouw een berg vieze vaat afwast in een keuken. Juist door dit cliché met de voor haar typische lichte toets te bevestigen, trekken ze de status quo een ironische manier in twijfel.
Janeckova’s vrouwen zijn naakt en mooi, maar tegelijkertijd verhouden ze zich moeizaam tot bestaande machtsverhoudingen die wordt gedomineerd door mannen. Dat zie je goed terug in de balkonscenes Old Havana (2017) en Secrets and Revelations (2019). Waar Old Havana een soort balkonscene is uit Romeo en Julia en de kijker het perspectief van Romeo inneemt (je kijkt van onder naar boven), draait Janeckova het perspectief in 2019 om. De naakte vrouw op het balkon kijkt naar de overkant. Ze is de voyeur. Voor Janeckova is haar werk een zelfonderzoek naar haar relaties en partners. Voor ze de kijker maken haar alledaagse voorstellingen en gebruikte symboliek het mogelijk een en ander te verbinden met hun eigen seksualiteit, identiteit en geschiedenis.
Katarina Janeckova Walshe, Quarantaine lover, 2020, Althuis Hofland Fine Arts
The Cult of the Body
Gevraagd naar wat typerend is voor het werk van Katarina Janeckova zegt Jeanine Hofland dat het een kunstenaar is die totaal opgaat in haar werk. Toen ze in 2015 voor de liefde in Texas neerstreek, besefte ze al snel dat een van de weinige dingen die ze daar kon doen om fit te blijven, was naar de sportschool gaan. Aanvankelijk had ze niks met de ‘gym culture’, maar gaandeweg veranderde haar ideeën over vrouwelijke schoonheid. “Plotseling begon ik een sixpack en grote, sterke dijen te waarderen. Tegelijk bleef het fascinerend om te zien hoe sommige vrouwen dit tot in extremis doorvoerden en op sociale media pronkten met foto’s van hun kont na het squaten. Dat verwerk ik in mijn schilderijen, waarbij ik bewondering en respect voor die vrouwelijke bodybuilders aan de dag leg, en onderwijl speel met de ironie van de ongezonde verplichtingen van degenen die 'fit' willen zijn.”
Studio view with Katarina and her child in the foreground, Corpus Christi, TX, USA, 2020 (Courtesy Althuis Hofland Fine Arts)
Bad Habits, Good Intentions
Het is dan ook geen verrassing dat het waarnemen en ervaren van cultuurverschillen en de weerslag die deze verschillen hebben op relaties een belangrijke thema zijn in Janeckova’s werk. Naar eigen zeggen gaat Bad Habits, Good Intentions in de eerste plaats over hoe ze met fouten die maakt omgaat. “Over het loslaten van het ego en van elk ongemak om zo een leerproces mogelijk te maken”. Tegelijkertijd zijn de werken in deze show een onderzoek naar haar gevoelens ten aanzien van de culturele en sociale verschillen tussen Europa en Texas. “Ik probeer die verschillen te accepteren, maar tegen een aantal van de ongeschreven regels kom ik in opstand. Daarbij denk ik bijvoorbeeld aan de dunne lijn tussen het belang van het behouden van je authentieke zelf versus het tonen van belangstelling voor de ander. Dit komt samen in de favoriete Amerikaanse small talk-vraag: “How are you? Good. And you?" Doordat een oprecht antwoord niet wordt verwacht, blijven gesprekken oppervlakkig en creëren zodoende de illusie van een perfecte wereld.” Een slechte gewoonte, waarachter goede bedoelingen schuilgaan.
