02 may 2025, Flor Linckens
Romain Jacquet-Lagrèze: leven boven de stad
In de tentoonstelling ‘Echoing Above’ in Blue Lotus Gallery in Hongkong laat fotograaf Romain Jacquet-Lagrèze zien wat er gebeurt als je je blik omhoog richt. Boven het straatniveau van Hongkong ontvouwt zich namelijk een wereld die snel aan onze aandacht ontsnapt: bomen die wortel schieten op gevels en mannen die met indrukwekkende behendigheid bamboepalen aan elkaar knopen tot bouwsteigers en stellages, voor renovaties hoog boven het straatniveau.
Met de serie ‘Echoing Above’ brengt de Franse fotograaf een ode aan het verdwijnende ambacht van de bamboesteigerbouw, ook wel ‘Fei Paang’ (飛棚) genoemd, wat zoveel betekent als ‘vliegende steiger’. Deze techniek, met slechts minimale verankering, vereist niet alleen een feilloos gevoel voor evenwicht en coördinatie, maar ook een scherp inzicht in de krachten die hier spelen. Tegelijk viert de fotograaf de veerkracht van mens en natuur binnen een almaar verhitte betonjungle, in een van de meest dichtstbevolkte gebieden ter wereld.
Voor ‘Echoing Above’ werkte Jacquet-Lagrèze drie jaar aan het vastleggen van drie elementen die zich boven de straat afspelen: bomen die zich moeiteloos door betonnen muren wringen, mannen die op duizelingwekkende hoogten bamboestellingen bouwen, en vogels die vrij tussen de gebouwen door vliegen — van kaketoes tot blauwkopfluiters. Zijn aandacht gaat daarbij uit naar de verticale gelaagdheid van de stad, de veerkracht van de natuur in ongastvrije omgevingen en de relatie tussen mensen en hun stedelijke omgeving.
De fotograaf werd in 1987 geboren in Parijs. Hij studeerde multimedia en beeldende kunst aan de universiteit van Oost-Parijs en werkte een tijdje in Los Angeles en Tokyo voordat hij zich in 2009 op 22-jarige leeftijd permanent zou vestigen in Hongkong. Sindsdien groeide zijn fascinatie voor de visuele complexiteit van de stad. Wat begon als een poging om zijn moeder een fotoboek te sturen van zijn nieuwe leefomgeving, groeide uit tot een oeuvre dat wereldwijd aandacht kreeg. Zijn werk werd getoond in Hongkong, Singapore, Shanghai, Amsterdam en Parijs, en verscheen in onder meer National Geographic, The Guardian, CNN, El País, Huffington Post, Lonely Planet, Le Figaro Magazine, Die Welt, Bloomberg en South China Morning Post.
Jacquet-Lagrèze’s werkwijze is intensief en intuïtief: hij dwaalt door de stad, luistert naar het ritme van bouwgeluiden, bestudeert weersomstandigheden en keert meerdere keren terug naar dezelfde locatie tot het licht precies goed valt. Het is een traag, aandachtig proces, waarin technische precisie samengaat met een groot gevoel voor poëzie in het alledaagse. Daarmee vangt hij momenten die wij in onze haast vaak missen.
De reeks is ook een vorm van documentatie: de Hongkongse overheid heeft onlangs plannen aangekondigd om bamboescaffolding in de toekomst mogelijk (deels) te verbieden. Deze lichte, flexibele en duurzame constructies, al decennia lang een vertrouwd onderdeel van het stadsbeeld, dreigen plaats te maken voor metalen steigers. Een uiting van uniformeringsdrang en veiligheidsoptimalisatie. Jacquet-Lagrèze, die diep respect toont voor de vakmannen (ook wel ‘spiders’ genoemd) die deze luchtige bouwwerken in balans houden, beschrijft deze beslissing op zijn Instagramaccount als een stap achteruit. In een tijd waarin steden kampen met hitte-eilandeffecten (een fenomeen waarbij de temperatuur in een stedelijk gebied gemiddeld hoger is dan in het omliggende landelijk gebied) en oververhitting, is het schrappen van een materiaal dat ademend, hernieuwbaar en hittebestendig is, symptomatisch voor een bredere desinteresse in traditionele bouwmethoden en cultureel erfgoed. Het laat denken aan de extreme populariteit van westerse modernistische architectuur in warme, niet-westerse landen. Wolkenkrabbers domineren het straatbeeld, maar zijn thermisch bijzonder inefficiënt. Toch genieten ze de voorkeur boven klimaatslimme structuren die in regio’s als het Midden-Oosten of West-Afrika al eeuwenlang worden toegepast: ademende structuren die zijn ingericht op natuurlijke ventilatie. In plaats van deze eeuwenoude kennis te omarmen, lijkt de verstedelijkte wereld zich steeds verder te verwijderen van dat wat werkt. Het werk van Jacquet-Lagrèze is daarmee een uitnodiging om ons idee van vooruitgang opnieuw te definiëren.
De drie hoofdstukken van de reeks ‘Echoing Above’ (Trees, Men, Birds) vormen ook het uitgangspunt voor een nieuw en gelijknamig fotoboek dat tegelijk met de tentoonstelling verschijnt. In tachtig beelden brengt de fotograaf een stedelijke symfonie in beeld, waarin natuur, mens en bouwkunst elkaar letterlijk en figuurlijk in balans houden.
Met eerdere series als ‘Vertical Horizon’, ‘Wild Concrete’, ‘City Poetry’, ‘The Blue Moment’ en ‘Concrete Stories’ heeft Jacquet-Lagrèze naam gemaakt als fotograaf van de onzichtbare stad: de vergeten planten, de vluchtige momenten van schemerlicht, de poëzie van straatborden en de menselijke aanwezigheid op daken en in tussenruimtes. ‘Echoing Above’ sluit daarbij aan, maar voegt een nieuwe laag toe. De serie vormt een pleidooi voor het behoud van stedelijke diversiteit.
