30 september 2024, Wouter van den Eijkel
Het atelier van... Michiel Kluiters
Fotograaf Michiel Kluiters maakt in zijn Zaanse atelier maquettes van ruimtes waarin je als kijker elk gevoel voor de schaal verliest. De ruimtes hebben vaak een deur of een raam, maar zijn verder leeg en vooral mysterieus. Er is geen context die iets prijsgeeft over de locatie, de tijd of de omvang van de ruimtes, waardoor je er instapt zonder handvatten en dat is precies Kluiters’ bedoeling. “Eenmaal binnen wordt het wiebelig. Je moet als kijker zelf aan de slag en zo ontstaat er ruimte voor een eigen beleving.”
Vorige week was Kluiters' werk te zien op Unseen bij MPV Gallery. Bij Galerie Wilms is momenteel nieuw werk van Kluiters (1971) te zien samen met dat van Lisanne Hoogerwerf in de duotentoonstelling Inner Worlds. Hoogerwerf maakt ook maquettes en fotosets, maar fotografeert die juist van verder weg, alsof ze in landschap staan. Hoogerwerf en Kluiters hanteren elk hun eigen perspectief, en vullen elkaar naadloos aan.
Inner Worlds is nog tot en met 12 oktober te zien bij Galerie Wilms in Venlo.
Waar is je atelier en hoe ziet het eruit?
Mijn atelier is in een verzamelgebouw in Zaandam. Ik zit daar tussen decor studio’s voor allerlei filmproducties. Het is een fijne, 5 meter hoge ruimte van ca 100m2. In de winter is het wel ijskoud en in de zomer wordt het soms bloedheet, maar het is nog enigszins betaalbaar, dus ik klaag zeker niet.
Michiel Kluiters, Diamond corridor, 2020, Galerie Wilms
Je bent een fotograaf, maar niet in de klassieke zin. Je bouwt schaalmodellen in je studio die fotografeert, daarover later meer. Wat heeft een studio voor iemand met jouw praktijk minimaal nodig?
Ik werk graag aan meerdere werken tegelijk dus veel ruimte is fijn zodat ik dingen kan laten liggen. Ik werk veel met restmateriaal (soorten hout) van de bedrijfjes om me heen en ik recycle mijn modellen steeds opnieuw dus ook daar heb ik ruimte voor nodig. Deze studio heeft helaas geen ramen op werkhoogte alleen daglicht van boven af, daarom werk ik veel met allerlei soorten kunstlichtbronnen op het moment.
Stel ik loop een dag met je mee, wat zou ik dan meemaken? Hoe laat beginnen we, zijn er routines, staat er muziek aan of is het muisstil, komen er mensen langs of liever niet?
Ik woon net aan de andere kant van de Zaan op 10 minuten lopen van mijn atelier. Dit vind ik prettig, want ik ben geen typische 9-tot-5 naar-mijn-werk-persoon, maar loop op een dag vele malen heen en weer van huis naar werkplaats. Daar staat ook geen computer, die staat thuis. In mijn atelier daar maak ik dingen met mijn handen.
Ik ben graag alleen als ik aan het werk ben, mijn werk ontstaat uit een soort van dialoog met mezelf. Mijn hond Luna is wel altijd bij me. Soms word ik al gek van haar als ze steeds naast me gaat staan om te kijken wat ik aan het doen ben.
Michiel Kluiters, Incision III, 2024, Galerie Wilms
Gefeliciteerd met de duotentoonstelling met Lisanne Hoogerwerf bij Galerie Wilms in Venlo. Hoe kwam deze samenwerking tot stand en wat zijn de raakvlakken tussen jouw werk en dat van Lisanne?
Ik werd door Wilms benaderd voor deze expositie en ik was nieuwsgierig hoe onze fotowerken elkaar zou kunnen versterken. Lisanne ensceneert op haar manier ook een soort fotosets op schaal in haar studio die ze vervolgens fotografeert. Ze creëert droomachtige landschappen waarin veelal een huisje of schuurtje in de verte uitnodigend naar je lonkt. In mijn foto’s begeef je je als kijker al direct in die binnenruimte. We werken ieder van uit ons eigen perspectief. Ik denk als kijker spannend om het naast elkaar te zien.
Een van de vragen die je vaker zult krijgen is waarom je de maquettes fotografeert en niet laat zien als zelfstandig werk. Wat voegt dat volgens jou toe?
Het fysieke object is op dit moment op zichzelf niet interessant voor mij om te tonen. De grofgebouwde schaalmodellen die ik bouw zijn geen van tevoren bedachte of ontworpen maquettes. Ze zijn voor mij echt onderdeel van het tot stand komen van een mogelijk nieuw fotowerk. Het is als het ware mijn canvas, waarop ik intuïtief en procesmatig werk. Ik benader het vervaardigen van de modellen meer als constellaties om licht mee te vangen. De ruimtelijke illusies die door het licht tevoorschijn komen leg ik vast in een foto. Dat is het werk, zonder dat moment dat ze worden aangeraakt door licht, zijn de objecten dus eigenlijk dode dingen.’
Michiel Kluiters, Lunar phases, 2020, Galerie Wilms
Fascinerend aan je werk is dat je als kijker je nauwelijks houvast hebt. Je weet niet waar het is, wanneer het is, hoe groot het is. Daardoor zet je de kijker aan om er iets bij te voelen en van te vinden. Is dat wat je beoogt?
Ja, dat vind ik essentieel! Ik probeer foto’s te maken die uitnodigen om zo naar binnen te stappen en eenmaal binnen wordt het wiebelig. Je moet als kijker zelf aan de slag en zo ontstaat er ruimte voor een eigen beleving.
Hoe ontstaan de maquettes eigenlijk? Heb je een vooropgezet plan of juist niet?
Ik heb vaak wel een idee als ik begin maar het wordt altijd totaal iets anders. Ik wil me laten leiden door wat mijn intuïtie mij ingeeft en probeer heel bewust mijn handen te laten spreken en wat minder naar mijn hoofd te luisteren. Ik ben op die manier deels toeschouwer van mijn eigen handelen. Heel veel kijken, vaak al in een vroeg stadium door de lens van mijn camera en dan weer verder. Soms komt er weken niets uit, zo zette ik uit pure frustratie de haakse slijper erin bij het werk ‘Hacking the Matrix’ en toen was het beeld er ineens.
Michiel Kluiters, Skylight, Galerie Wilms
Stel ik geef je carte blanche, is er dan een project waarmee je al lang rondloopt maar waar je nooit aan toe kwam dat je dan meteen zou oppakken?
Ik vind het ook leuk om hele grote werken te maken. Ik toonde vorig jaar op BIG ART een lichtbak van 250x330cm die wel indruk heeft gemaakt. De spannende wisselwerking tussen de schaal haast gelijk aan de werkelijkheid en de werking van het licht smaken naar meer.
Is dat ook waar je op dit moment werkt?
Klopt, volgend jaar heb ik een tentoonstelling waarvoor ik een aantal grote monumentale werken wil gaan maken.
Michiel Kluiters, in zijn atelier
