04 december 2019, Oscar van Gelderen & Manuela Klerkx
De keuze van... Marcel Schroeten
In de rubriek ‘De keuze van…’ laten we een keur aan kunstliefhebbers (van incidentele kopers tot kunstprofessionals) aan het woord over hun beleving van kunst, en vragen we naar hun voorkeuren: waar zien ze het liefste kunst? Waar kopen ze, en vooral: wie kopen ze? In dit deel Marcel Schroeten (Beleidsonderzoeker en verzamelaar, 62 jaar)
Wat betekent kunst voor jou?
Van kunst wordt gezegd dat het met schoonheid en troost te maken heeft, en zo ervaar ik het ook. Schoonheid is voor mij: een kunstwerk dat me beroert omdat het heel mooi is, of mij onrustig maakt. Het kan zelfs aanstootgevend zijn. Kunst geeft zin, invulling en plezier aan mijn leven, het biedt troost.
Tussen kunst en mijn werk als beleidsonderzoeker zie ik parallellen lopen, want zowel in de kunst als in mijn werk zijn kijken, vragen stellen en denken belangrijke begrippen. Mijn werk is een rationele bezigheid en de kunst die ik verzamel – hoe abstract, conceptueel of minimaal ook – brengt voor mij gevoel en rationaliteit samen. Het gaat mij er niet om dat ik het kunstwerk meteen begrijp, maar ik wil sympathie voelen – het vragen en denken komen dan vanzelf.
Kunst heeft voor mij ook een sociale dimensie. Met een aantal vrienden/vriendinnen hebben we een kunst reisgenootschap, waarmee we samen tentoonstellingen bezoeken. Samen zie je meer dan alleen, zeg ik altijd.
Mijn vrije tijd wordt ook op andere manieren gevuld met kunst. Op dit moment ben ik bestuurslid bij Kunstvereniging Diepenheim en Stichting Stansfield/Hooykaas.
Kortom, ik zou zeggen: kunst is zingeving.
Martina Klein, Untitled (Rot), 2017, Slewe Gallery.
Waar het verzamelen van kunst bij mij vandaan komt weet ik niet zo precies. Als kinderen gingen we met onze ouders wel eens mee naar een antiquair en dan mochten we van ons ‘zakgeld’ iets kopen. Daar ligt misschien de basis, al zijn mijn broer en zus geen kunstverzamelaars geworden. Daarnaast had ik tijdens mijn studietijd kunstenaars in mijn vriendenkring en die hebben me zeker ook aangestoken.
Waar haal je je informatie over het wel en wee in de kunstwereld vandaan: krant, vakbladen, televisie, online?
Begin jaren negentig ben ik gaan verzamelen. Ik las veel in kunsttijdschriften en kranten. Via een artikel in de krant over Art & Project – met daarbij een foto van een werk van Nicholas Pope – ben ik bij deze galerie terechtgekomen. Vanaf begin jaren negentig ben ik met zeer grote regelmaat afgereisd naar Slootdorp, waar ze toen een galerie hadden. Daar heb ik leren kijken naar kunst. Tijdens een van de eerste bezoeken zag ik minimale, abstracte kunst en dacht ik: ‘Is dit kunst?’ Nu is het de kunst waarvoor ik helemaal ga. Kunstenares Rini Hurkmans zei ooit tegen mij: ‘Marcel, je moet eens een jaar geen kunst kopen en alleen kijken, misschien ga je dan andere kunst verzamelen.’ Na dat jaar werd het verlangen naar de abstracte en minimalistische kunst alleen maar groter.
Waarom abstracte kunst? Figuratieve kunst stuurt je denken, je kijkt naar een voorstelling en daarover ga je nadenken. Daar is niets mis mee, maar het boeiende van abstracte kunst vind ik dat ik in mijn denken meer vrijheid heb, het kan alle kanten op gaan en dan kunnen nieuwe inzichten ontstaan.
Tegenwoordig is er een grote diversiteit aan informatiekanalen over kunst. Online is er veel te vinden en ik ontvang natuurlijk uitnodigingen en nieuwsbrieven van kunstenaars, galeries, musea en kunstbeurzen. Via het vrijwilligerswerk in de besturen krijg ik ook veel informatie over de kunstwereld.
Steven Aalders, Four Colors, 2018, Slewe Gallery.
Waar bekijk je het liefste kunst? In een galerie, museum, een beurs of online?
Veel kunst kun je online bekijken en je krijgt dan een eerste indruk. Uiteindelijk wil je het werk in het echt zien, dat is een heel andere ervaring. Oog in oog met het kunstwerk staan kan er opwinding en een fysieke ervaring opkomen. Bij de hoekschilderijen van Martina Klein heb ik de ervaring dat ik in het schilderij wordt gezogen. Online gebeurt dat niet.
Lange tijd was ik betrokken bij een kleine kunstruimte en samen met twee andere mensen verzorgden we de programmering, daarvoor gingen we regelmatig op atelierbezoek. Dan krijg je natuurlijk heel veel informatie en inzicht waar de kunstenaar zijn inspiratie vandaan haalt en hoe het werk gecreëerd is. Heel interessant!
Af en toe ga ik nog op atelierbezoek, maar mijn tijd daarvoor is beperkt. Kunst kijken in een galerie heeft daarom mijn voorkeur, het aantal kunstwerken is beperkt en daardoor is geconcentreerd kijken mogelijk. Een beurs heeft ook zijn voordelen als je je wilt oriënteren op ontwikkelingen, actuele thema’s en stijlen in de kunst, en nieuw talent wilt spotten.
Hoe vaak per jaar koop je kunst? Koop je werk in oplage of liefst uniek werk?
Vaak koop ik in een jaar meer kunst dan ik met mezelf had afgesproken. Zie ik een interessant kunstwerk, dan ontstaat er enthousiasme en voel ik een opwinding in me opkomen. Ik draal, twijfel en probeer te bedenken waarom ik het niet zou moeten aanschaffen, maar dan weet ik eigenlijk al dat ik het ga aankopen. Tja, is het hebberigheid of passie? Beide zou ik zeggen, de passie roep het ‘willen hebben’ op en dat is ook de troost.
Of een kunstwerk uniek of in oplage is, maakt me niet zoveel uit. Het belangrijkste vind ik dat het in de collectie past. Al heeft een uniek werk wel iets speciaals.
Monali Meher, Possessed by own thoughts II, 2017, Lumen Travo Galerie.
En waar koop je dan: in de galerie, op een kunstbeurs, op een veiling of online?
Kunstwerken koop ik vooral in een galerie, soms op een kunstbeurs en een enkele keer bij een kunstenaar, als die geen vaste galerie heeft.
Is het belangrijk dat jij en je partner het altijd eens zijn over een aankoop? Hoe beslis je/jullie?
Uiteraard is de prijs van een kunstwerk voor mij een criterium. Het feit dat mijn budget zijn beperkingen kent, frustreert soms en tegelijkertijd is het een pluspunt. Daardoor kijk ik kritischer wat ik wel of niet kan en wil aanschaffen. Volgens mij heeft dat een toegevoegde waarde voor de collectie. ‘Uitstapjes’ naar kunstenaars die niet in mijn kerncollectie vallen, horen erbij. Wat dan meespeelt is mijn enthousiasme voor hun werk. Een videosculptuur van Stansfield/Hooykaas, schilderijen van Remco Dikken, en foto’s van Letizia Battaglia, Margret Wibmer en Monali Meher zijn zo in de collectie gekomen.
Is er een galerie waar je een speciale band mee hebt?
Abstracte kunst is de kern van mijn collectie. Dat was geen bewuste keuze, maar op een gegeven moment kwam ik tot de ontdekking dat het voornamelijk abstract, minimalistisch werk is dat ik verzamel. De galerie van Martita Slewe heeft mij op dit gebied veel te bieden en is daarom voor mij een belangrijke galerie, die ik vanaf midden jaren negentig bezoek.
Matea Bakula, The escape of the soft sounds, 2018, Lumen Travo Galerie.
Een onbeperkt budget zou ik willen gebruiken om de collectie nog meer te verdiepen, dus werk kopen van kunstenaars waarvan ik al een of twee werken heb. Van Han Schuil, Leo Vroegindeweij, Nicholas Pope en Adam Colton zou ik dan nog werk willen aankopen.
Wie zijn je favoriete kunstenaars (op Gallery Viewer), en waarom?
- Voor het werk van Martina Klein heb ik een zwak. Het zijn schilderijen en tegelijkertijd driedimensionale werken. Haar werk staat in de ruimte of komt de ruimte in en je kunt in haar werk verdwijnen: in haar hoekschilderijen bijna letterlijk. Door haar wijze van schilderen, hoe ze de schilderijen laag na laag opbouwt met extra toevoeging van pigment, zijn de kleuren verzadigd, waardoor je erin wordt gezogen.
- Een andere kunstenaar die monochrome, geometrische, schilderijen maakt is Kees Visser. Zijn werk heeft een vergelijkbare aanzuigende werking als het werk van Martina Klein. De afmetingen van zijn schilderijen zijn met wiskundige nauwkeurigheid berekend.
- Steven Aalders volg ik al langer en bij zijn werk ben ik onder de indruk van zijn eenvoudig vormgebruik en hoe hij kleuren combineert. Zijn schilderijen zijn een spel van kleuren, vlakken en lijnen. Geweldig zijn de kleurenstudies van Hollandse meesters en de ‘American Color Studies’.
- Nog iemand uit die prachtig abstract werk maakt is José Heerkens. Werk dat eenvoud uitstraalt, en ritmes die doen denken aan muziekcomposities. In het Mies van der Rohe Haus in Berlijn zag ik haar werk helemaal tot haar recht komen.
- Ik ben benieuwd hoe kunstenaar Matea Bakula zich ontwikkelt. Ze onderzoekt het gebruik van materialen, bijvoorbeeld bijenwas, parafine, polystyreen en purschuim. Interessant vind ik de spanning in haar beelden.
José Heerkens, Light Lines, 2019, Art gallery O-68.
