02 may 2023, Pienk de Gaay Fortman
De filosofie en persoonlijke verhalen bij het werk van Joran Van Soest
Joran van Soest is een veelzijdig kunstenaar die experimenteert met verschillende media zoals schilderen, tekenen, fotograferen, installaties, performance en film. Begin 2023 voltooide hij een residentie in het EKWC in Oisterwijk. In ‘Paper Trails’ bij GoMulan Gallery stelt de kunstenaar een combinatie van recent en vroeger werk tentoon. Van Soest: “Vaak zet ik het beeld op en dan zet ik het weg, moet ik het even achterlaten. Dus daarom staan er oudere werken waaraan ik de laatste toetsen heb toegevoegd. De afgelopen maanden bij het EKWC waren een droom waarin ik mijn fundamenten kon verleggen – ik gun dat iedere kunstenaar.”
Vanaf zijn veertiende was Joran van Soest vastberaden kunstenaar te worden. Sinds zijn afstuderen in 2018 aan het AKV St. Joost in Den Bosch blijven zijn creaties zeker niet onopgemerkt. Inmiddels is Van Soest tientallen tentoonstellingen, residencies, publicaties en awards verder. Met zijn residentie in het Europees Keramisch Werk Centrum te Oisterwijk (EKWC) gaat een langgekoesterde droom in vervulling. Wat is volgens hem de kracht achter dit instituut? Van Soest: “Als kunstenaar moet je je ruimte altijd bevestigen binnen de kaders van de maatschappij. Tijdens het EKWC ben ik begeleid door docenten met een ontzettend goed gevoel, wat een kunstenaar nodig heeft. Zonder mij te verantwoorden kon ik stappen maken – het was een magische ervaring die ervoor heeft gezorgd dat ik sculpturaal werk durf te maken.”
Joran van Soest, Safe, 2023, GoMulan Gallery
Joran van Soest werkt met veel verschillende media. Voor zijn schilderwerk maakt hij in eerste instantie collages met beelden uit zijn eigen beeldarchief, variërend van beelden van grote historische gebeurtenissen, kinderfoto’s en beelden die hij van zijn performances maakt. Als zijn collage af is, schildert hij er overheen, soms verwerkt hij naast andere materialen zoals inkt en spuitverf ook nog stuc, grind of zand in zijn werk waardoor het werk reliëf krijgt.
Een kernbegrip in Van Soests oeuvre is de intersubjectieve ruimte. Deze definieert hij als “De ruimte tussen jezelf en de ander. Tussen hoe ik de wereld beleef en hoe die kan verschillen van de waarneming van iemand anders. Het is zelfreflectie. Ik zie de wereld die ik maak als een gesloten universum dat gelaagd én gefragmenteerd is.” Een voorbeeld van zo’n individuele tussenruimte, vangt de kunstenaar in het werk Safe (2023). Op een houten paneel zien we een met houtskool aangebrachte tekening waarop een tafel, stoelen en een persoon te zien is. Als kijker voel je je een buitenstaander die op deze centrale figuur neerkijkt. Het tafereel is gebaseerd op zijn verblijf aan de Donau in Budapest. De kunstenaar vertelt openhartig dat hij te maken had met liefdesverdriet, dus dat het werk vanuit die emoties is ontstaan. Van Soest: “Het visualiseert de kamer waarin ik verbleef toen ik mezelf moest hervinden. De parachutes die boven de centrale figuur zweven refereren naar het gewicht dat je zelf hebt en bent, die vangen je op.”
Joran van Soest, Collective Memory, 2021, GoMulan Gallery
Waar de parachute verwijst naar de individuele belevingswereld, gaat de zeppelin volgens Van Soest over iedereen. De zeppelin is een beeld dat iedereen kent maar het vervoermiddel is sinds de Hindenburg ramp buiten gebruik geraakt. Hij maakte meerdere uitvoeringen van dit object in de vorm van beelden en schilderijen. In GoMulan Gallery hangt het werk Collective Memory (2021), een dynamisch schilderij van een ten ondergaande zeppelin. Het is geïnspireerd op de LZ129 Hindenburg ramp op 6 mei 1937, waarbij een Duits passagiersluchtschip kort voor de landing bij New York explodeert. Dankzij film- en radio opnames gaat de ramp de hele wereld over. Van Soest schildert de gebeurtenis in zwart-wit, een keuze die de apocalyptische, historische setting benadrukt. Zijn fascinatie voor zeppelins is ontstaan door boeken in te zien van zijn grootvader, die radiotelegrafist was voor de luchtmacht. Het keramische werk Radio Tower (2023) dat hij tijdens zijn EKWC periode maakte, is wederom aan deze persoonlijke geschiedenis verbonden. Net als de zeppelin destijds, is de radiotoren een manier om mensen en werelden met elkaar te verbinden. Deze media vertegenwoordigen veel meer dan alleen hun functionaliteit; ze herbergen talloze individuele en collectieve verhalen.
Joran van Soest, Radio Tower, 2023, GoMulan Gallery
Hoe de mens zich verhoudt tot de natuur vormt ook een rode draad in zijn werk. De kunstenaar: “De natuur is in mijn werk een metafoor voor de ervaring van het in contact staan met een ander. De natuur is voor de moderne mens alien, het staat van de mens af als een objectieve ruimte.” Op dit vlak houdt Van Soest ons een spiegel voor hoe we vandaag de dag omgaan met de natuur. Een werk dat zijn visie mooi illustreert is Within (2018), een twee meter lang schilderij van verf, inkt, houtskool, gesso en papier. Op de voorgrond staan twee boomstammen met takken die zich over de gehele lengte verspreiden. Op de achtergrond schemert een hek door en is een mensfiguur te zien. Het is niet duidelijk of de toeschouwer kijkt naar een persoon die in een kooi gevangen zit of kijkt vanuit het perspectief van iemand die zelf gevangen zit in een kooi. De kunstenaar vertelt: "Het werk wordt een medium voor het observeren van de fragmentatie die ontstaat wanneer ik de wereld probeer te begrijpen in relatie tot mij.” In nieuwere werken als Build Up (2023), Stacked (2023) en Two Campfires and a House (2023) borduurt hij op dezelfde thematiek voort. De beeldtaal van Van Soest is net zo gelaagd als zijn filosofische gedachten erachter. Wie benieuwd is naar hoe deze jonge maker een web weeft hiertussen, kan dat t/m 14 mei bekijken en onderzoeken in GoMulan Gallery.
Joran van Soest, Within, 2018, GoMulan Gallery
