11 october 2022, Wouter van den Eijkel
Verhalen van hedendaagse Afrikaanse kunstenaars in Galerie Ron Mandos
Werk van Afrikaanse kunstenaars krijgt internationaal steeds meer aandacht. Bij Galerie Ron Mandos zijn op dit moment drie presentaties te zien van drie hedendaagse Afrikaanse kunstenaars: Mohau Modisakeng, Ishmael Armarh en Kwadwo Amfo. Ze vertellen verhalen over tradities, de erfenis van het kolonialisme en de impact van globalisering.
De bekendste van de drie kunstenaars is Mohau Modisakeng (Soweto, Zuid-Afrika, 1986), wiens werk het afgelopen decennium onder meer werd opgenomen in de collecties van de Johannesburg Art Gallery, IZIKO South African National Gallery en de SAATCHI Gallery in Londen. Madimatle is de vierde solopresentatie de interdisciplinaire Zuid-Afrikaanse kunstenaar bij Galerie Ron Mandos en ontleent zijn naam aan de gelijknamige berg in het noorden van het land. Madimatle betekent in het Setswana, de lokale taal, puur of koninklijk bloed.
Mohau Modisakeng, MADIMATLE 2, 2022, Galerie Ron Mandos
De Madimatle Berg, en dan met name de grotten, is al eeuwenlang heilige grond voor de lokale bevolking. Een spirituele plek om de voorouders te eren, voor gebeden en rituelen. Vijf jaar geleden werd de berg het onderwerp van een controverse, toen bleek dat een Australische mijnbouwonderneming plannen had om de top van de berg af te graven. Het stuitte op veel verzet bij de gemeenschap en leidde tot een verhit juridisch gevecht dat tot op de dag van vandaag voortsleept.
Zo werd de Madimatle Berg plots een plek waar werelden op elkaar botsen: tradities en spiritualiteit stuiten op economische afwegingen en rationaliteit. Een plek waar lokale gewoonten ineens moesten wijken voor de internationale vraag naar mineralen.
Dat Modisakeng over dit onderwerp een serie werken maakt, is niet verwonderlijk, want het raakt direct aan zijn praktijk. In zijn foto’s, films en installaties onderzoekt hij aan de hand van materialen, metaforen en het zwarte lichaam hoe het gewelddadige verleden van zijn vaderland doorwerkt in het cultureel, politiek en sociaal bewustzijn van Zuid-Afrikaanse burgers vandaag de dag.
Op de foto’s uit de serie werken over de Madimatle Berg zien we gelovigen rituelen uitvoeren tegen de donkerbruine aarde van een afgegraven bergwand. Ze gooien kalk in de lucht en nemen sierlijke poses aan. Ook dragen ze vaak blauwe gewaden; een verwijzing naar de kleur van de zee, de plek van wijsheid.
Mohau Modisakeng, BAGOLO (THE ELDERS), 2022, Galerie Ron Mandos
In een andere serie werken die ook op de berg zijn gemaakt, zien we een oudere man in een tweedelig pak, zonder overhemd, en een hoed. Hij zit op banen confectiestof die boven de grond zijn gespannen. Met zijn armen houdt hij een naaimachine stevig vast. Lars Been van Galerie Ron Mandos: “De naaimachine staat hier symbool voor de postkoloniale spagaat waarin (Zuid-) Afrikanen zich bevinden. Enerzijds staat de machine voor koloniale overheersing en de introductie van westerse kleding ten faveure van traditionele kleding. Anderzijds staat de machine voor de mogelijkheden die hij biedt voor het eigenhandig maken van kleding.”
Mohau Modisakeng, LERE (THE STAFF), 2022, Galerie Ron Mandos
In de achterste ruimte is een andere serie te zien waarin Modisakeng dezelfde verwevenheid aankaart met betrekking tot religie. In een serie zelfportretten vermengt hij elementen van de inheemse religie met de iconografie van het Christendom. Zo dient de rand van zijn hoed als aureool en houdt hij een staf vast, zoals bisschoppen dat doen. Tegelijk houdt hij een krans vast gemaakt van de gedroogde bloemen van een Zuid-Afrikaanse salieplant, een plant die veel werd gerookt om in trance te raken.
Ishmael Armarh, Queen Mother, 2022, Galerie Ron Mandos
In de presentatie Possibilities van Ishmael Armarh, die in de voorruimte te zien is, komt de verhouding tussen tradities enerzijds en post-kolonialisme en globalisering anderzijds ook aan bod. Zij het op een totaal andere manier.
Ishmael Armarh (1986 in Accra, Ghana) schildert in een eigentijdse pointillistische stijl de manieren waarop Afrikanen hun identiteit vormgeven aan de hand van kleding. Je kan gekleed gaan in traditionele klederdracht zoals de Ashanti chief, maar ook in een westers mantelpak. “Possibilities wil niet oordelen, het een is niet beter dan het ander. Possibilities wil laten zien wat er allemaal naast elkaar kan bestaan”, zegt Joseph Awuah-Darko, directeur van de Noldor Residency, zelf onberispelijk gekleed in een pak van Italiaanse makelij. ”Thuis draag ik vaak traditionele kleding”, zegt hij om het punt te onderstrepen.
Ishmael Armarh, Her's to reign, 2022, Galerie Ron Mandos
Armarh is resident aan de Noldor Residency, Ghana’s eerste onafhankelijke residency- en fellowshipprogamma dat Awuah-Darko oprichtte. In een voormalig fabriekspand in Accra dat is verbouwd tot studiocomplex biedt zijn stichting kunstenaars met beperkte middelen, uit Afrika en de diaspora, de gelegenheid om nieuw werk te maken. Possibilities is de eerste samenwerking tussen de Noldor Residency en Galerie Ron Mandos.
Madimatle van Mohau Modisakeng, Possibilities van Ishmael Armarh, en Dipo van Kwadwo Amfo zijn nog tot en met 6 november te zien bij Galerie Ron Mandos in Amsterdam.
