11 october 2022, Flor Linckens
Kwetsbare volwassenheid in het werk van Hellen van Meene
In Galerie Fontana in Amsterdam is tot en met 22 oktober een solotentoonstelling te zien van de prijswinnende fotograaf Hellen van Meene. De Nederlandse fotograaf is misschien wel het meest bekend vanwege haar coming-of-age portretten van tienermeisjes en jongvolwassen vrouwen die zich bevinden op de drempel van volwassenheid — een bepalend overgangsstadium voor haar personages, zowel op fysiek als psychologisch vlak. Deze jonge meisjes en vrouwen hebben volgens de fotograaf een zekere transparantie en openheid die Van Meene mist in de gezichten en lichamen van volwassen. Ze fotografeerde onder andere in Nederland, maar ook in Rusland en de Verenigde Staten. Ze scout haar modellen veelal in haar directe omgeving of op straat.
Van Meene regisseert haar personages zorgvuldig, mede omdat het hen op een bepaalde manier gerust lijkt te stellen waardoor ze meer van hun eigen persoonlijkheid laten doorschemeren. Toch staat hun identiteit niet centraal. De fotograaf lijkt eerder op zoek naar tijdloze, universele beelden, wat resulteert in titelloze werken. Ze kleedt haar personages ook niet in hedendaagse kleding, mede omdat ze dat te bepalend vindt voor het beeld. In plaats daarvan verkiest ze kleding uit tweedehandswinkels.
Hellen van Meene, Untitled (no 527), 2022, Galerie Fontana
De fotograaf werkt doorgaans analoog en maakt daarbij vaardig gebruik van kleur en natuurlijk, gedempt licht. Ze ontwikkelde een unieke beeldtaal die visueel onder meer verwijst naar zeventiende-eeuwse Nederlandse schilderkunst en kunsthistorische grootheden als Botticelli, Velázquez en Millais. De foto’s zijn voelbaar intiem, eerlijk, kwetsbaar en imperfect. Ze stralen iets dromerigs en melancholisch uit en de geheimzinnige composities roepen een bepaalde psychologische spanning op. Die intimiteit vertaalt zich ook naar de gekozen formaten van haar werk: ze worden vaak op kleiner, vierkant formaat afgedrukt om de kijker uit te nodigen om dichter bij het werk te komen staan.
Daarnaast fotografeert Van Meene ook (androgyne) jongens en stillevens, naast honden — ondanks het feit dat ze altijd bang was voor de dieren. In haar nieuwste reeks werken ‘Iluminaria - Vigil Flame’, nu te zien in Galerie Fontana, komen haar personages in verzet tegen het patriarchaat.
Hellen van Meene, Untitled (no 526), 2022, Galerie Fontana
Van Meene studeerde fotografie aan de Gerrit Rietveld Academie in Amsterdam, gevolgd door een opleiding aan het Edinburgh College of Art. Haar werk is wereldwijd tentoongesteld en werd opgenomen in de museale collecties van het Guggenheim Museum, het MoMA, het SFMoMA, het Brooklyn Museum, het Victoria & Albert Museum, het Art Institute of Chicago, het MoCA, het Stedelijk Museum en Huis Marseille. Haar foto’s verschenen in publicaties als The New York Times en The New Yorker beschreef haar werk als “otherworldly”. In mei 2019 vereeuwigde ze Greta Thunberg voor de cover van TIME Magazine. In Nederland was haar werk onder meer te zien in solotentoonstellingen in Fotomuseum Den Haag en Huis Marseille.
Hellen van Meene, Untitled (no 520), 2020, Galerie Fontana
