05 october 2022, Oscar van Gelderen
Het atelier van... Lysandre Begijn
Hoe ziet het ideale atelier eruit? Hoeveel tijd spendeert een kunstenaar in zijn atelier? Is het een heilige plek? In de reeks ‘Het atelier’ deze week: Lysandre Begijn, van wie tot 16 oktober de solo-expositie ‘Echo’s Answer’ te zien is bij PLUS-ONE Gallery in Antwerpen.
Gaat u iedere dag naar uw atelier?
Ik ga bijna dagelijks naar mijn atelier. Ik hou van de continuïteit van werken, alsof je op die manier een energie kunt vasthouden waarop je teert. Je zit sneller op het level waarop je dingen ‘ziet’, en kunt dan anticiperen op voorgaande handelingen. Deze routine – om het grofweg te zeggen – zorgt bij mij voor diepgang.
Het atelier van Lysandre Begijn
Hoe laat vertrekt u naar uw atelier, en hoe: te voet, per fiets, openbaar vervoer of auto?
De ochtend is voor mij een belangrijk moment van de dag. Het is alsof ik dan op mijn scherpst sta. Ik ga op de fiets naar mijn atelier, dat gelegen is in het centrum van de stad Gent. De fietstocht is al een voorbereiding op het atelierwerk. Ik overdenk mijn werk en waar ik naar toe wil, welke beelden ik wil uitdrukken, kleurencombinaties die ik wil samenvoegen, vormen die ik wil uitzagen. Ik fiets dwars door het historisch centrum, in de schaduw van de Sint-Baafs kathedraal, een erg mooie plek in Gent.
Houdt u vast aan bepaalde rituelen in uw atelier? Muziek of juist stilte?
Rituelen zijn voor mij vaak repetitieve handelingen met een bepaalde concentratie. Zo zet ik altijd thee voor ik begin, zit op mijn vaste stoel en kijk ik gericht naar het laatste werk waaraan ik de dag ervoor heb gewerkt – in stilte. Dat kijken duurt vaak even, twintig minuten, een half uur. Ik maak een voorstelling hoe het werk zou kunnen worden, denkbeeldig visualiseer ik mogelijkheden. Tijdens het schilderen zelf zet ik meestal muziek op, van Arooj Aftab, Adrianne Lenker, Cocteau Twins... De laatste tijd luister ik naar podcasts over Carl Jung en oude Bijbelse verhalen en Indische sagen. Ik zoek een verwantschap tussen mijn imaginaire figuren en de personages uit deze wonderlijke verhalen.
Hoe belangrijk is licht voor u?
Licht is een zeer essentieel onderdeel in een atelier. Ik zou zeggen: niet enkel in een atelier, maar in het leven zelf. Voor mij is licht niet enkel een functioneel element dat we nodig hebben om met precisie bepaalde taken uit te voeren. Het is meer dan dat. Licht is een totaalconcept waarin we ons goed voelen.
Hoe gaat u te werk? Begint het werk pas op het moment dat u uw atelier betreedt of gaat het werk altijd en overal door?
Voor veel kunstenaars stopt het werken niet zodra ze hun atelier verlaten. Dat geldt ook voor mij. Beelden blijven in je hoofd sluimeren, waar je ook gaat of bent. Die beelden beïnvloeden jouw manier van kijken naar de wereld, en omgekeerd. Je haalt veel uit je omgeving, dat je vervolgens weer verwerkt in je beelden. Voor mij is dat wat ik lees, waar ik wandel, welk landschap ik doorkruis, texturen van boomschors, gezichten in kunstboeken of plekken die ik bezoek, de mensen en hun verhalen die mij omringen; dat allemaal heeft invloed op de werken die ik maak.
Hoeveel tijd spendeert u gemiddeld per dag in uw atelier?
Meestal ben ik rond half negen op mijn atelier, tot drie à vijf uur ’s middags. Zoals Nick Cave zou zeggen: ‘I go to my office.’
Is het atelier een heilige plek?
Het atelier is niet zomaar een plek. Het is voor mij een plek van vrijheid. Vrijheid is niet enkel uitbundigheid, expressie en energie, het is voor mij vooral diepgang. Een plek van concentratie en focus, maar ook van experiment en falen. Compromisloos uiten en vormgeven van ideeën en fantasieën. Misschien grenst dát wel bijna aan een ‘heilige’ plek, maar het valt te zien hoe je heilig definieert. Als in heelheid? Dan kan een atelier wel een plek zijn waar je dit kunt ervaren.
Ontvangt u er bezoek, van verzamelaars, curatoren of collega-kunstenaars?
In mijn atelier ontvang ik in periodes vrienden, kunstenaars, curatoren en verzamelaars. Op gezette tijden – als ik een hele serie werken heb gemaakt – vind ik het tijd dat ze gezien worden. Dan nodig ik graag mensen uit in mijn atelier. Ik maak dan een organische opstelling, ik creëer een soort sfeer. Het is geen museum, dus ik ben niet bezig met een tentoonstelling op te bouwen. De mensen mogen echt ondergedompeld worden in een andere wereld.
Wat is het mooiste atelier dat u ooit heeft gezien?
Het mooiste atelier ben ik nog niet tegen gekomen, maar wel besefte ik al op jonge leeftijd dat een atelier een betoverende plek kan zijn. Heel sporadisch mochten mijn broer en ik in het schildersatelier van mijn vader. Ik ervoer de plek als magisch, los van de dagelijkse werkelijkheid. De vloer, vol Perzische tapijten waar stukken uit waren gesneden om impulsief op te schilderen, heilige beelden waar foto’s op kleefden, kleine artefacten, veertjes, wrakhout… Zo’n plek wilde ik later ook wel.
Hoe ziet het ideale atelier eruit?
De Abiquiú studio van Georgia O’Keeffe is altijd een van mijn favoriete kunstenaarsplekken geweest. Het huis en atelier van de schilderes werd in 1945 door haar aangekocht, toen het nog een totale ruïne was. Na een lange restauratie werd het een hele heldere woning, als ook het atelier. Haar werkplek kijkt uit op de Chama-riviervallei van New Mexico, woestijn en gebergte. Het enorme raam geeft een prachtige panorama. Je voelt in haar schilderijen hoe belangrijk dat landschap voor haar is geweest, het is er van doordrongen. Die energie van buiten naar binnen. Die verbinding met de natuur, dat evenaart voor mij een soort ideaal concept van het atelier.
