Hoe ziet het ideale atelier eruit? Hoeveel tijd spendeert een kunstenaar in zijn atelier? Is het een heilige plek? In de reeks ‘Het atelier’ deze week: Johan Tahon, van wie tot en met 8 oktober de solo-expositie ‘RAY’ te zien is bij Galerie Gerhard Hofland in Amsterdam.
Gaat u iedere dag naar uw atelier?
Ja.
Hoe laat vertrekt u naar uw atelier, en hoe: te voet, per fiets, openbaar vervoer of auto?
Meestal ben ik vanaf 08.00 uur in het atelier bij ons huis (een café en schrijnwerkerij uit de jaren dertig te Sint-Denijs-Boekel, Zwalm), soms vroeger. In de voormiddag houd ik het bij kleine taken, licht boetseerwerk, wat lezen, in de tuin van het atelier rondwandelen, de kippen eten geven en zo van buiten terug naar binnen wandelen en omgekeerd. Alles ongedwongen. Dit maakt ruimte vrij om later op de dag de dingen spontaan te kunnen laten ontstaan.
In de namiddag fiets ik door het heuvellandschap van de Vlaamse Ardennen naar het grote atelier in de kerk van Rozebeke (5 kilometer) en daar werk ik dan aan het meer monumentale werk..
Houdt u vast aan bepaalde rituelen in uw atelier? Muziek of juist stilte?
Of ik muziek luister of niet hangt af van in welke toestand ik die dag ben. Bij een energievolle dag is muziek overbodig. Op een moeilijke dag heb ik meer nood aan muziek. Ik luister naar verschillende soorten van muziek; van Archaïsche Mozarabische geluiden en polyfonie over disco tot stevige rock. Wat opvalt: bij het zware, fysieke werk aan grote sculpturen luister ik steeds opnieuw naar AC/DC. Eenvoudig, maar het werkt.
Hoe belangrijk is licht voor u?
Ik heb het geluk over twee werkplaatsen te beschikken. In die werkplaatsen is het licht heel verschillend. De 11e eeuwse kerk van Rozebeke – waar ik dus aan grote sculpturen werk –heeft een meer vlak en grijzer licht. Het atelier met de tuin heeft een gedeelte met noorderlicht en een gedeelte met vol zonlicht. Het beste licht is in het atelier met het noorderlicht. Daar voel ik dat ik me het best kan concentreren. De beelden zijn er constant zacht uitgelicht. De textuur is zacht zichtbaar en bovenal blijft het licht uren onveranderd, wat in een beeldhouwersatelier een zegen is.
Hoe gaat u te werk? Begint het werk pas op het moment dat u uw atelier betreedt of gaat het werk altijd en overal door?
In gedachten gaat het werk overal en altijd door. Het is meer aanwezig dan ik me er zelf bewust van ben, en dan komt onverwacht het moment waarop ook mijn lichaam er klaar voor is en mijn handen tot het vormen en boetseren overgaan.
Hoeveel tijd spendeert u gemiddeld per dag in uw atelier?
Op weekdagen schommelt dit tussen de vijf en acht uur. In de weekends hecht ik er belang aan om tijd samen met mijn gezin door te brengen. Dus dat betekent dat ik er zaterdag en zondag slechts een tweetal uur ben.
Is het atelier een heilige plek?
Deze vraag is overbodig. Een kunstenaar die zijn atelier niet tot een sacrale plaats maakt, verdient het niet om kunstenaar te zijn.
Ontvangt u er bezoek, van verzamelaars, curatoren of collega-kunstenaars?
In de Romaanse kerk van Rozebeke ontvang ik constant mensen. Ik heb er de meest interessante ontmoetingen. De bezoekers variëren van geïnteresseerde kinderen uit de buurt tot een afgevaardigde van het Chinese ministerie van cultuur.
Wat is het mooiste atelier dat u ooit heeft gezien?
Daar moet ik geen moment over twijfelen. Bij de overleden kunstenaars voelde ik de grootste volledigheid in het atelier van Émile-Antoine Bourdelle, in Parijs. Daar hangt vanzelfsprekend ook een vorm van prestige aan vast. Maar ook het atelier van Mario De Brabandere is een bijzondere ervaring. Het zeer kleine huisatelier te Gent straalt een inspirerende authenticiteit uit. Een nederige en voorzichtige houding van een groot kunstenaar.
Hoe ziet het ideale atelier eruit?
Dit is zo subjectief. Sluit je ogen en stel het je jezelf voor.