Toni van Tiel en Gerard Koek
A Cloud Collision Walkthrough
Bij een smal reepje stadion komt stoom uit de ‘oren’, als een waarschuwing voor hoe gevaarlijk de stoeltjes langs de afgrond zijn geplaatst. ‘Een koppeltjeduikelstadion,’ zegt Toni van Tiel. ‘Met een grasmatje ervoor. Het PSV-stadion ligt zo’n beetje in mijn achtertuin. Een groot ovaal ding, waarvan ik me dan afvraag: hoe zou een sneetje stadion eruit zien?’ Toni is beeldhouwer op papier. In zijn tekeningen schept hij monumenten, fonteinen en rotondes: beelden in een denkbeeldige openbare ruimte. ‘Het zijn gereduceerde beeldhouwwerken. In tekeningen hoeft de bouwconstructie niet te kloppen.’ Toni voelt geen noodzaak om ze driedimensionaal uit te voeren. Op papier bestaan ze, de fantasie van de kijker doet de rest.
De ideeën voor de tekeningen ontstaan intuïtief. ‘Dan zit ik op de fiets en bedenk ik dat er op een boerderij één romanesco wordt verbouwd. Ik zou het liefst door de stad lopen en daar allerlei onverwachte dingen tegenkomen. Dat een stadsplanner beschikt over eindeloze lantaarnpalen, bankjes en prullenbakken en daarmee is gaan spelen. Humor speelt een grote rol in mijn werk, dat is voor mij automatisme. Maar mijn tekeningen hebben ook een zekere jeukkracht.’ Die jeuk ontstaat door een botsinkje in het beeld, dat de lulligheid van een situatie aanduidt. Je stelt je voor hoe nietige voorbijgangers wat onnozel naar een enorme door Toni voorgestelde sculptuur kijken. Om je vervolgens te realiseren: wij zíjn die mensen.
‘Half the Truth / Alphabet’ van Gerard Koek zet – op geheel andere wijze – eveneens aan tot nadenken over het eigen zijn. ‘Het zegt iets over onze tijd,’ aldus Gerard. ‘Iedereen heeft nu een stellige mening. Dat maakt dingen zwartwit en discussie zinloos. De halve waarheid, daar zit iets verzoenends in. Iets is zelden volledig goed of fout, maar bevindt zich er vaak tussenin.’ In een geometrisch reliëf tekenen zich langzaam groepjes letters af. Een alfabet van vierletterwoorden om precies te zijn: LOVE, HATE, KISS, LOOK, WORK. Op basis van een systeem dat Koek in een schetsboekje heeft genoteerd, worden de houten woorden verticaal, horizontaal, diagonaal of in banen opgedeeld door witte verf. Gerard: ‘Door vooraf de regels te bedenken, plaats ik het werk grotendeels buiten mijn wil.’ Het resulteert in verrassende vlakverdelingen, die een woord als ‘HOPE’ met harde hoeken een tegengesteld gevoel geven en ‘QUIT’ ijl en haast onleesbaar maken. Een botsing tussen woord en beeld.
Je zou ‘A Cloud Collision Walkthrough’ een beeldententoonstelling kunnen noemen. Toch is er maar één vrijstaande sculptuur te zien. Op een tafelachtige sokkel lijkt Gerards beeld ‘Beholder’s Eye’ met felgekleurde aftakkingen uit de vloer omhoog te komen. Of zakt het er juist in weg? Evenals zijn alfabet toont het aan dat er niet slechts één waarheid is. ‘Het dicht een scheppende kracht toe aan degene die ernaar kijkt,’ vertelt Gerard. Hij zou het evengoed over het werk van Toni kunnen hebben. ‘Maar als je moet vertellen wat je ziet, laat het zich niet beschrijven.’