De dynamiek tussen de twee kunstenaars komt samen in hun ondermijning van het gewone, sterk leunend op satire en grensspel. Voor Juliane Hundertmark wordt het alledaagse weergegeven als onbekend in haar excentrieke, groteske en bijna droomachtige werelden. De schilderijen zijn psychologisch complex en provocerend. De verhalende scènes van Hundertmark verbeelden satirische portretten van de mensheid. De tentoongestelde werken dragen de titel Scenes - heimelijk griezelig. Gegroepeerd zijn mythische wezens, dieren en echte figuren, samengebracht om ongebruikelijke, theatrale en soms verontrustende scènes te vormen. Vaste lichamen veranderen in geschetste vormen die verwijzen naar het alter ego van de figuur of onderbewuste overpeinzingen. Stripfiguren en stereotypen worden geïllustreerd, vaak gebaseerd op historische en religieuze thema's, zoals Het Laatste Avondmaal. Uit hun oorspronkelijke context gehaald, worden de hoofdrolspelers tijdgenoten, geworteld in ironie. De kunstenaar geeft het uitgangspunt van haar werk aan, dat ze "de menselijke fout" noemt. Hundertmarks nieuwste oeuvre verwijst naar metaverhalen zoals de zwakte van de mens, het toppunt van onvermogen om te vallen en de afgrond van het menselijk bestaan. Elk werk doorkruist de duistere kant van de mensheid, terwijl de kunstenaar met oprechte pathos schildert door op compositorische wijze vreemde kerels in vreemde relaties te plaatsen. De gezichten van de verschillende wezens kijken spottend, of in ieder geval zelfverzekerd, naar de kijker, waardoor nieuwsgierigheid en een beetje onzekerheid bij hem ontstaan. De toeschouwer kan besluiten dat ze iets missen dat de afgebeelde groep al lang heeft herkend. Er is een antropomorfe uitstraling in de relatie van de kunstenaar van de figuratieve elementen met bepaalde sociale kritieken. Dit gewicht van betekenis wordt verder versterkt door het gebruik van donkere en 'romantische' kleuren door de kunstenaar. Deze schilderijen, enigszins onheilspellend van aard, vormen een aanvulling op de angstaanjagende gedetailleerde stukken van Carolein Smit die pijnlijk, kwetsbaar, onvervuld en soms gevaarlijk zijn.
Een overeenkomst ligt in de complexiteit van Smits onderzoek naar het leven. Haar sculpturen roepen herinneringen op aan kostbaar Meissen-porselein en tegelijkertijd is het niet de bedoeling van de kunstenaar om alleen liefdevolle nostalgie op te roepen. Overdrevenheid ondersteunt de beeldtaal in Smits geleende thema's met betrekking tot bijbelse theologie, tijdelijkheid, vanitas en klassieke mythologie - een grote Hercules-figuur die een opdoemend personage is in deze tentoonstelling. De kunstenaar stelt dat "de aanwezigheid en zekerheid van de dood het leven in het nu de moeite waard maken, een soort Memento Mori - vergeet niet te sterven." Skeletachtige beelden die zijn beïnvloed door 'Wendekopf' (ivoren sculpturen die half mens en half skelet zijn) drukken zowel ontzag voor de dood als levenslust uit. Anatomie, zowel van mens als dier, staat voor de kunstenaar als een zoekpunt bij het vinden van rauwe en confronterende verklaringen voor het zijn. De link tussen mystiek, wetenschap en de introspectie van de mens is voor Smit een onuitputtelijke bron van inspiratie. De stukken en hun verrassende beelden zijn gecodificeerd om thematische nuances, symboliek en kritiek hand in hand weer te geven. Hoewel sommige stukken charmant van aard zijn vanwege hun barokachtige esthetiek, worden spanningen van emotionele dilemma's naar voren gebracht, die proberen goed van kwaad te scheiden. Voor Smit is de dualiteit van het leven een actieve vraag die de tand des tijds heeft doorstaan, waarbij onaantrekkelijke onderwerpen door een aantrekkelijke lens worden bekeken. Door de schoonheid van het object te maximaliseren, wordt het steeds moeilijker om verder te kijken dan de beeldtaal.
Ironie is de rode draad in deze tentoonstelling als CREATURES! stelt een verhoging van het onderbewustzijn en de psyche voor. Spanning en conflict liggen ten grondslag aan de twee mediums en nodigen de kijker uit om een ingewikkelde knoop van tegenstrijdige boodschappen te onderzoeken. Voor Hundertmark is een manier van berichten direct geïntegreerd door haar gebruik van taal als een artistiek element – de titels zijn in elk schilderij verwerkt en vertegenwoordigen geen inscriptie. Een gevoel voor melodrama wordt echter ondermijnd door het gebruik van het theatrale door de artiesten en een bepaald element van humor. Voor Smit verandert schoonheid in overkill en wordt liefde haat als ze de kijker aanmoedigt om zowel bewondering als walging te bevatten, terwijl de verhalen van Hundertmark wonderbaarlijk in balans zijn door snel en briljant schilderwerk dat een wereld creëert die qua schoonheid even vreemd is. Er is een verenigd element van het surrealistische, aangezien de knappe beelden een soort donkere humor verkennen en een essentie van Duits expressionisme dragen in de afgebeelde provocerende alternatieve realiteiten. De menselijke tegenstrijdigheid wordt in twijfel getrokken door deze indringende artistieke meesterwerken. Het samengestelde display suggereert orde en veiligheid, terwijl het ons tegelijkertijd waarschuwt voor een natuurlijke en interne chaos die wankelt op een evenwichtsbalk.
Carolein Smit (NL, 1960)
Dierenleven, natuur, religie, sterfelijkheid en mythische figuren spelen een grote rol in het oeuvre van Carolein Smit. In haar werk bestaan de dilemma’s tussen chaos en orde als een ingewikkelde knoop van tegenstrijdige boodschappen. De beelden roepen het omslagpunt op waar ernst melodramatisch wordt, schoonheid overgaat in overdaad en liefde overgaat in haat.
De onderwerpen zorgen voor een subtiel evenwicht tussen irritatie en intrige. Smit’s beelden gaan over die emotionele kortsluiting; over de spanning tussen schuld en onschuld, macht en onmacht, leven en dood. Over onze pogingen om pool en tegenpool duidelijk van elkaar te scheiden, terwijl bijna alles voortkomt uit onhandigheid, toeval en misverstand. We leven nu in een wereld die veel mooie maar ook heel moeilijke kanten heeft.
Het charmante werk van Carolein Smit is een lust voor het oog. Ze gebruikt een beeldtaal die refereert aan rariteitenkabinetten; verzamelingen van wetenschappelijke, religieuze, anatomische studies. Deze verzamelingen zijn voor haar een poging om mysterieuze fenomenen te verklaren, waarom is er leven en waar komen we vandaan? Ze dagen de normatieve manieren van zijn in de wereld uit. In hun afwijkingen classificeren ze het vreemde, het zeldzame, om de wetenschappelijke orde en veiligheid te handhaven. Tegelijkertijd waarschuwen de beelden voor de chaos die zal ontstaan zodra de voorgestelde orde wordt losgelaten. Ze bevatten beelden die zowel afschrikken als angst afwenden, een prachtige ambivalentie.
Juliane Hundertmark (D, 1971)
De bekroonde kunstenares Juliane Hundertmark werd in 1971 in Mainz geboren en woont in Berlijn, Duitsland. Zij werd door Barbara Bloemink, curator van de Guggenheim Musea, geprezen voor haar “unieke stijl die verschilt van alle andere hedendaagse schilders”.
Hundertmark schildert mythische en rebelse personages uit haar denkbeeldige wereld, samengebracht in theatrale en verontrustende scènes. Veel van de personages in haar schilderijen verwijzen naar historische en religieuze gebeurtenissen. Hundermark benadert haar werk met vertrouwen en een vleugje oprechte phatos. Haar verhalen worden prachtig uitgebalanceerd door snel en briljant schilderwerk, dat zij combineert met kleine delen collage, om een wereld te creëren die even mooi is als vreemd.