Michael Kirkham
De schilderijen van Michael Kirkham staan bekend om hun compromisloze karakter en geven een bijzondere inkijk in de donkere kanten van het mensenlijk bestaan. Kirkham schildert vrijwel volledig uit het hoofd, waardoor fantasie en realiteit vermengen, en beeldt zijn onderwerpen af in ongemakkelijke houdingen, (half) ontkleed, temidden van seksueel getinte handelingen, verliefd, dagdromend of hun geslachtsdelen tonend. In hun bezigheden lijken de karakters in Kirkham’s schilderijen vaak afwezig, alsof ze zijn gezonken in de leegte van hun onderbewustzijn. Samen met de apathische gestalte van zijn onderwerpen lijken de meeste van Kirkham’s doeken bedekt met een stevige laag van ellende en ambiguïteit.
Hoewel deze verachtelijke taferelen vaak een gevoel van ongemak of voyeurisme bij de beschouwer oproepen, zijn de schilderijen van Kirkham tegelijkertijd ook intrigerend en ontroerend en tonen ze een diepe empathie voor alle aspecten van het menselijke bestaan. Dit is de kracht van Kirkham: in plaats van taferelen te verbeelden die alleen in zijn eigen artistieke universum bestaan, laten zijn werken juist die onderdelen van het leven zien die, hoe hard wij ook proberen ze te negeren, ontegenzeggelijk onderdeel van het mensenlijk bestaan zijn. Ze tonen ons de vervreemde individuen die niet zijn opgewassen tegen de complexiteit van de wereld die zij zelf hielpen op te bouwen.
Het is door dit commentaar op het hedendaagse leven dat elke vorm van melancholie, ironie, of zelfs voyeurisme, waarmee het werk van Kirkham zo vaak in verband wordt gebracht, verdwijnt. De kracht en schoonheid van zijn werk ontstaat onlosmakelijk van het ongemak dat de beschouwer ervaart wanneer hij of zij wordt geconfronteerd met de troosteloosheid van het leven. Juist daarom is iedere vorm van melancholie, ironie, voyeurisme of ongemak in Kirkham’s schilderijen uitsluitend een teken van confrontatie, herkenning of zelfs ontroering van de beschouwer zelf, wanneer deze wordt gewezen op dat wat ons, temidden van de complexiteiten van het alledaagse leven, tot mens maakt.
Het werk Man of Sorrows is geïnspireerd door de iconische afbeeldingen uit de Renaissance van een lijdende Christus. Een naakte en verwonde Christus wordt afgebeeld op zijn knieën of vanaf zijn torso, als afgewezen en veracht door de mens. Man of Sorrows laat de menselijke en hedendaagse versie van deze middeleeuwse verbeelding zien.
Michael Kirkham (Blackpool, GB, 1971) woont en werkt in Berlijn. Hij studeerde aan the Glasgow School of Art en De Ateliers, Amsterdam. Zijn werk is, naast vele andere locaties, tentoongesteld in het Gemeentemuseum, Den Haag, Centraal Museum, Utrecht, en Kunstpalast, Düsseldorf en is onderdeel van collecties zoals het Gemeentemuseum, Den Haag, Centraal Museum, Utrecht, Sammlung Ritter Sport, Stuttgart, de Collectie Olbricht, de Collectie SØR Rusche, De Nederlandsche Bank, Amsterdam en privécollecties in o.a. Nederland, Duitsland en de Verenigde Staten.
Type 42 (Anonymous)
‘Type 42’ is de naam van een zelf ontwikkelende zwart-wit film gemaakt in de periode tussen 1955 en 1992 door de firma Polaroid. In 2012 ontdekte de kunstenaar Jason Brinkerhoff een verzameling van 950 foto’s gemaakt door een onbekende fotograaf op Type 42 polaroid film. Uiteindelijk leidde dit tot een presentatie bij Delmes & Zander Gallery in Berlijn in 2014 en meerdere internationale presentaties bij onder andere David Zwirner in New York en een publicatie met een selectie van de foto’s geïntroduceerd door de kunstenaar Cindy Sherman. De fotograaf is tot op de dag van vandaag nog onbekend, en zijn of haar intenties blijven een mysterie.
De foto’s verbeeldden actrices (en één acteur) die te zien waren op televisie en in films in de periode tussen 1969 en 1972. De foto’s bestaan voornamelijk uit afgesneden ‘head shots’ met donkere schaduwachtergronden. De eigenaardige en emotioneel beladen sfeer van de foto’s wordt versterkt door de vervormingen in de foto’s, ontstaan door de kromming van het televisiescherm en de indirecte hoek vanwaar de foto is genomen. Op sommige foto’s is een deel van het televisiescherm zelf zichtbaar en bij elke afbeelding is er een wit papieren kader te zien van het fotopapier en zijn de randen afgesneden. Soms wazig of overbelicht, bedekken de gezichten van de vrouwen de gehele film, samen vereeuwigd in het simpele handschrift dat hen classificeert door hun naam, televisieprogramma of in sommige gevallen, hun lichaamsverhoudingen.
De meeslepende verzameling van de getoonde vrouwen biedt een panoramisch zicht op de popcultuur van die tijd. Verschillende leeftijden, culturen en genres worden vertegenwoordigd door bekende actrices uit de periode, zoals Kim Basinger, Dionne Warwick, Ava Gardner en Mia Farrow, samen met andere vergeten cultuurfiguren. Science fiction en lowbudgetfilms komen vaak terug in de foto’s en dit bevestigt de bijzondere smaak van de fotograaf. Naar het wereldbeeld van de fotograaf kan enkel gegist worden op basis van de verlangens die zijn of haar blik motiveerde. De rauwe natuur van het archief suggereert een obsessie, wat ook terug te zien is in het feit dat de foto’s waarschijnlijk gemaakt werden zonder een pauze knop of een terugspoel functie op de televisie, aangezien deze tot 1971 nog niet bestonden voor het grote publiek.