Le jour se lève is de eerste solotentoonstelling van Pélagie Gbaguidi (°1965) bij Zeno X Gallery en brengt verschillende reeksen werken samen. In deze eerste tentoonstelling toont ze nieuwe schilderijen, werken met textiel en tekeningen. Gbaguidi wordt sinds 2021 vertegenwoordigd door Zeno X Gallery.
Pélagie Gbaguidi ziet zichzelf als een hedendaagse ‘griot’, iemand die het individuele geheugen en het voorouderlijk verleden met elkaar verbindt. Haar werk is een lezing van de tekenen en sporen van trauma en gaat de confrontatie aan met koloniale en postkoloniale geschiedenissen. Ze benadrukt hoe systemen van onderdrukking in de officiële geschiedenis vaak weggelaten of omzeild worden en op die manier blijven heersen. Ze hercontextualiseert archieven en verhalen om het proces van vergeten te onthullen en tegen te gaan. De werken zijn geen rechtstreekse representaties van een traumatisch verleden maar dragen belichaamde kennis over. De beelden die Gbaguidi creëert, via schilderijen, tekeningen, installaties of performance, bestrijden het binaire denken, archetypes en vereenvoudigingen.
De schilderijen in de tweede ruimte verlenen hun naam aan de titel van de tentoonstelling. Gbaguidi begon deze reeks door de contouren van haar eigen lichaam af te tekenen. Daarna brengt ze pigment met water aan op het canvas op een haast performatieve wijze – ze gebruikt ook bepaalde lichaamsdelen om de verf of het pigment aan te brengen op doek. De werken kunnen gelezen worden als een intiem dagboek waarbij het lichaam functioneert als een archief van informatie én als een seismograaf die schokken registreert. Double Check wijst op het belang van het kennen van zowel de geschiedenis van de onderdrukker als van het slachtoffer, geïllustreerd door het gelijktijdig lezen van twee boeken. De onrechtmatige ontginning van grondstoffen en het systeem van ongelijkheid en precairheid dat hiervan het gevolg is, staan centraal in verschilende werken.
Uitwisseling of ruilhandel is een belangrijk aspect van het oeuvre van Gbaguidi, waarbij er zowel een fysiek object als individuele kennis geruild kan worden. Disconnection en Care kwamen tot stand op respectievelijk een gebruikt en geruild zeil uit Lubumbashi en een meelzak. Tijdens een residentie in Marokko werkte Gbaguidi samen met lokale vrouwen die haar verschillende borduurtechnieken leerden terwijl zij hen initieerde in de schilderkunst. Nadien maakte ze zich de technieken eigen - wat bij deze werken resulteert in een lappendeken van armen en lichamen die over elkaar geplaatst zijn als ware ze getekend.
De tekeningen met titel Chaine Humaine – die een ketting van handen vormen - zijn een verderzetting van haar recente reeks Care die te zien was op de Biënnale van Berlijn in 2020. Tijdens haar onderzoek naar het archief van het AfricaMuseum in Tervuren werden er bepaalde delen van het archief weggegooid. Gbaguidi recupereerde een reeks bladen uit een encyclopedie over de flora in de Katanga-regio in Congo. Het botanische onderzoek werd destijds uitgevoerd om de kennis van de Belgen te vergroten maar niet dat van de Congolezen. Gbaguidi gaat de confrontatie aan met het koloniale archief door te tekenen op de historische bladen papier en op die manier transformeert ze het geweld. De tekeningen brengen bepaalde aspecten van technologische revoluties in beeld – zoals de alomtegenwoordigheid van mobiele telefoons of gezichtsherkenning - maar ook de vele migratiestromen die momenteel plaatsvinden. De perforaties of gaten die in haar tekeningen en schilderijen zichtbaar zijn, kunnen gelezen worden als openingen naar een andere realiteit maar zijn voor de kunstenaar voornamelijk een daad van bekommernis en zorg.
In 2021 creëerde Pélagie Gbaguidi een fresco in Centre Pompidou in Metz, geinspireerd op de geschriften en werken van Etel Adnan. Momenteel is er ook werk van haar te zien in het Centre Wallonie-Bruxelles in Parijs en in Z33 in Hasselt. In het Frans Masereelcentrum in Kasterlee ontwikkelde ze onlangs twee lithografieën die het wereldwijde hongerprobleem als onderwerp hebben. De (litho)steen, een materiële hulpbron die uit de aarde wordt gewonnen, staat symbool voor kwesties rond de verdeling van hulpbronnen en rijkdom.
Gbaguidi deed in 2017 mee aan Documenta 14 in Kassel en Athene met haar installatie The Missing Link Dicolonisation Education by Mrs. Smiling Stone. De installatie bestond uit schoolbanken, foto’s en tekeningen op lange scrollen die van het plafond hingen. De notitieboekjes op de banken waren het resultaat van een workshop die Gbaguidi gaf aan leerlingen van een lokale school tijdens het verloop van Documenta. De installatie stelt educatie en de uitwisseling van kennis voor als tegengif tegen collectief geheugenverlies.
Pélagie Gbaguidi nam deel aan verscheidene internationale tentoonstellingen zoals de Berlijn Biennale in 2020, de Lubumbashi Biennale in 2019 en de Biennale van Dakar in 2018, 2014, 2008, 2006 en 2004. Haar werk was ook al te zien in Centre Pompidou in Metz, het Middelheimmuseum in Antwerpen, WIELS in Brussel, Musée d’Art Contemporain de la Haute-Vienne in Rochechouart, het Stadtmuseum in München, MMK in Frankfurt en het National Museum of African Art – Smithsonian Institution in Washington D.C.