Gallery Sofie Van de Velde toont met ‘Double Shadow’ de eerste solotentoonstelling van de Britse kunstenaar John Stezaker in België.
De ‘Double Shadow’-collages zijn de laatste van een serie over het silhouette, afkomstig uit de late jaren ’70. De inpiratie voor deze serie, cut-outs van acteurs portfolio’s uit de jaren ‘40 en ‘50, vindt zijn oorsprong nog veel vroeger – de magisch illusionistische effecten van de vroege cinema en literatuur, bevreemdende verhalen over schaduwen die een eigen leven gaan leiden en werelden waar beelden de realiteit beïnvloeden, zoals Peter Schlemihls ‘Miraculous Story’ van Alderbert Von Chamisso . In dat verhaal verkoopt Peter zijn schaduw aan een grijze man, een vampiristisch figuur die een lichaam tracht te vinden door schaduwen te verzamelen. Binnen diezelfde analogie kunnen we een collagekunstenaar zien als de verzamelaar van schaduwen.
Door deze halfschaduwen van mannelijke en vrouwelijke silhouetten te combineren, ontstaat er een derde donkere schaduw als tussenlaag. Deze - vaak hermafrodiete - figuren nemen soms de uitgerekte of overdreven contouren van schaduwpoppen aan.
Sommige werken zijn schatplichtig aan de gekende silhouetten uit kinderboeken of sprookjes. De collages roepen het herkenbare gevoel op van de bevreemdende betovering die we ook terugvinden in het werk van Magritte en de Belgische symbolisten, voornamelijk Spilliaert, een tijdgenoot van Von Chamisso. Stezaker identificeert zich met deze donkere kant van het modernisme uit het Fin de siècle en de Noord-Europese liefde voor schaduwen.
Veel van Stezakers’ werk gaat over verdubbelen of koppelen, vaak een combinatie van mannelijk en vrouwelijk. Door ze samen te brengen in dezelfde ruimte, vindt er een quasi onmogelijke versmelting plaats. De kus, hét filmbeeld bij uitstek, is als een belofte waarin de verbeelding wordt opgeslokt door het filmische. Op die manier transformeert de cinematografische belofte - om te ontsnappen en op te gaan in het filmische - als het ware in de nachtmerrie dat het uiteindelijk de werkelijkheid wordt.
In een lockdown is deze andere wereld, die van het filmische beeld, onze enige ontsnapping. Misschien daagt in deze context zelfs meer dan ooit het besef dat als deze griezelig herkenbare dimensie volledig in ons communicatiecircuit wordt opgenomen, deze nachtmerries weleens onze hedendaagse realiteit zou kunnen worden. In tijden van afzondering, bevinden we ons in hetzelfde schuitje als de grijze figuur die ronddwaalt in een spectrale wereld van beelden. We kunnen ons identificeren met zijn intense verlangen om een deel uit te maken van de realiteit, om een connectie te hebben met de werkelijkheid, om een schaduw te werpen.
Gallery Sofie Van de Velde – Léon stynenstraat 21, 2000 Antwerp www.sofievandevelde.be