Bij het betreden van een atelieruimte met een laag plafond, gevuld met vijftien grote schilderijen, overvalt me een beklemmend gevoel. Mijn lichaam resoneert met de werken. De trillingen zorgen voor een vreemde gewaarwording, ik ben sprakeloos.
‘The hour the ships come in’ is de nieuwe reeks schilderijen van de in Brussel wonende en werkende kunstenaar Antoine Waterkeyn. De eerste ontmoeting met deze werken lokt meteen een intens gevoel uit.
We creëren allemaal onze realiteit aan de hand van concepten en die bepalen onze blik op de wereld. Waterkeyn breekt met zijn werk die beelden en concepten open. Wat bevindt zich erachter? Hij zoekt grenzen op en hij brengt ons verder dan het beeld. Met zijn werk laat hij ons op een andere manier naar de werkelijkheid kijken en toont iets wat niet in ons denkpatroon zit. Het laat ons niet onbewogen.
Voor zijn huidige werk vertrekt Waterkeyn van tarotkaarten. Deze kaarten bestaan uit twee groepen, de Grote en de Kleine Arcana (Latijn voor 'geheimen'). Hij baseert zich vooral op kaarten uit de Grote Arcana, het meest symbolische deel van de tarot. Deze kaarten stellen via archetypes en symboliek belangrijke veranderingen in ons leven voor. Waterkeyn verzamelt kaarten uit diverse periodes omdat die verwijzen naar de kunstgeschiedenis. De makers volgden namelijk stromingen en trends uit hun tijd.
Waterkeyn kiest niet toevallig voor tarotkaarten. Deze vormen een wegwijzer voor groei en ontwikkeling tot zelfkennis. In zijn recente reeks schilderijen zoekt Waterkeyn naar iets onuitspreekbaars. Om dat te vinden is hij fysiek en mentaal tot het uiterste gegaan. Aan deze reeks heeft hij dertien maanden gewerkt in een verstikkende ruimte zonder ramen. Hij geeft de tarotkaarten niet zomaar weer, maar werkt de beelden weg en doet ze naar de achtergrond verdwijnen. Het zijn transparante beelden en hij toont hoe relatief onze blik is.
De schilderijen zinderen en stralen een mysterieus licht uit. De werken fungeren als venster, zuigen ons naar zich toe en spreken al onze zintuigen aan. De verstrooiing aan kleuren en vlakjes zet het beeld in beweging en roept veranderlijkheid op. De felle, contrasterende kleuren versterken de visuele drukte. Elk facet eist evenveel aandacht op, waardoor het beeld ons als een veld bereikt. Het werk is zo aanwezig dat we erin opgaan. Het grote formaat van zijn doeken versterkt dat gevoel.
Wanneer we ons focussen op kijken, ontwaren we de figuratie. Dan valt ook de materialiteit van het werk op. Alle schilderijen zijn geprint en het merendeel is achteraf beschilderd. Waterkeyn gebruikt een techniek waarbij hij eerst zijn schilderijen via de computer maakt en zorgvuldig iedere kleurtoets bepaalt. Voor de bewerkte prints gebruikt hij goedkope lakverf in combinatie met dure zilver- en goudverf. Daarmee zet hij zijn onderzoek naar de bevraging van schilderkunst voort. Wanneer spreken we over een schilderij? Hoe bepalend zijn de presentatiewijze, het materiaal, het tactiele en het manuele?
Dat brengt ons terug bij de beredenering van het werk. Denken en voelen gaan hand in hand. Waterkeyn weet met deze nieuwe reeks schilderijen onze gedachten op stil te zetten, gevoelens te laten stromen en verwondering op te roepen. Na die ontlading zijn onze gedachten gevoed om weer op zoek te gaan naar antwoorden.
Augustus 2020, Indra Devriendt