Grondstoffen voor Hart en Geest
Verwondering en bewondering vormen de grondtonen van Job Koelewijns nieuwe solo show in Galerie Fons Welters. Zijn tentoonstelling pakt twee verschillende bewegingen van de tijd samen.
Het is een momentopname enerzijds: werken vervaardigd in de laatste drie jaar die met hun gecomprimeerde maar energieke taaluitingen soms ook letterlijk een moment pakken en het bezielen. Andere werken duiden op de lange duur: de zogeheten Reliëfs - waaraan JK pakweg 15 jaar geleden begon te werken - vormen letterlijk een neerslag van allerlei gelezen boeken.
Vanaf 1 februari 2006 begint Job Koelewijn zijn werkdag met hardop voorlezen. “'s Morgens trek ik het trainingspak aan...”, zegt hij over deze oefening. Hij neemt zijn lezen op en luistert dit terug waardoor het gelezene doordringt en gaat resoneren. Hij kiest boeken van schrijvers, filosofen en wetenschappers - Joyce, Spinoza, Darwin, S. de Beauvoir, Susan Sontag, Simone Weil o.a. - met een inhoud die hem uitdaagt en zijn begrip prikkelt. Zijn eerste Reliëf (analoog) beslaat de periode 1 februari 2006 - 24 maart 2009 en bestaat uit boeken, geluidscassettes (90 min.) en een wandconstructie met de stapels; inmiddels bestaan de Reliëfs ook in digitale vorm.
Teksten staan geschreven in de galerieruimte. Op de achterwand in sober-hallucinant schrift: Be Realistic Plan for a Miracle. Op een zijwand staat nog een keer Passion, vier keer, telkens een maatje groter. Poetry Account Balance omvat publicaties van steeds één gedicht dat herhaald wordt. Relevant voor het verstaan van al deze werken is het begrip 'mantra': een geestbeschermende spreuk die het bewustzijn verruimt door herhaling. Op de wand van JKs studio staat een uitleg: "3 stadia fijnstoffelijk lichaam / het uiterlijk (hoorbaar geuit) / overgang (zacht nauwelijks hoorbaar) / innerlijk (in de geest in stilte herhaald)."
Portretten gemaakt met de laser graveermachine van schrijvers, filosofen en wetenschappers -plus kunstenaars als Malevich - hangen aan de wand. Dit pantheon van persoonlijkheden die wezenlijk hebben bijgedragen aan de cultuur is een hommage. Het duidt erop dat JK zich als een 'dienaar van de traditie' beschouwt die denkbeelden van anderen wil delen. De verwijzing naar denkers en makers is opvallend, zo klinken er veel stemmen in deze tentoonstelling. In tegenstelling tot zijn eerste galerietentoonstellingen uit de jaren '90 die leegte en stilte vierden, gaat het vandaag om een polyfoon vol gebeuren.
Alle werken zijn sober en functioneel uitgevoerd, onder de oppervlakte zindert het. Dat kan makkelijk worden geïllustreerd. Neem bv. Poetry Account Balance. Elk gedicht in een publicatie wordt begeleid door deze informatie: "Zoveel regels, zoveel minuten leestijd". Intussen geeft zo'n gedicht natuurlijk veel meer prijs aan ieder die het leest, door helderheid en suggestie, en verschillende erin opgeslagen emoties.
Deze hele tentoonstelling is als een geladen beeld waarin Bestaan en Kunstmaken als het ware voorgesteld worden als gelijkwaardige en experimentele handelingen. Centraal staat de vraag naar het stalen van de geestdrift - of methodisch richten van de hartstocht - elke dag opnieuw.
[Mark Kremer] oktober 2020