Inloggen
Registreren
NL
Collecties
Manuela Klerkx
Tussen kunst en mode
Van Martin Margiela tot Tenant of Culture
Ik ben altijd al gefascineerd geweest door de vraag waar kunst ophoudt en mode begint en omgekeerd. Op de een of andere manier lijkt de creativiteit van een fashion designer veel verwantschap te hebben met die van een kunstenaar. De manier waarop een industrieel ontwerper of een architect kunst ervaart en bevraagt is vaak heel anders. Ik denk dat dat te maken heeft met een andere affiniteit met productie processen, ruimtelijk inzicht en dimensies. Een groot aantal modeontwerpers bevindt zich op de scheidslijn tussen functioneel design en kunst. En daar wordt het interessant. Ik heb kledingstukken in de kast die ik net zo koester als een uniek kunstwerk. Omdat ze beladen zijn met emoties, herinneringen en een knap staaltje creativiteit en productiviteit zijn. De modewereld ligt zoals we weten onder een vergrootglas omdat ze, na de olie-industrie - de meest verspillende en vervuilende industrie ter wereld is. Daar is de laatste jaren gelukkig verandering in gekomen. Een tendens die zich voortzet. En inmiddels is het ondenkbaar dat de visie van een modeontwerper zich puur en alleen beperkt tot het maken van een kledingstuk. Evenals in de kunst zoeken we niet naar het perfecte schilderij, de perfecte jurk of het perfecte maatpak maar naar de emotie die het uitdrukt. Of je het nu draagt of aan de muur hangt.
Ik ben altijd al gefascineerd geweest door de vraag waar kunst ophoudt en mode begint en omgekeerd. Op de een of andere manier lijkt de creativiteit van een fashion designer veel verwantschap te hebben met die van een kunstenaar. De manier waarop een industrieel ontwerper of een architect kunst ervaart en bevraagt is vaak heel anders. Ik denk dat dat te maken heeft met een andere affiniteit met productie processen, ruimtelijk inzicht en dimensies. Een groot aantal modeontwerpers bevindt zich op de scheidslijn tussen functioneel design en kunst. En daar wordt het interessant. Ik heb kledingstukken in de kast die ik net zo koester als een uniek kunstwerk. Omdat ze beladen zijn met emoties, herinneringen en een knap staaltje creativiteit en productiviteit zijn. De modewereld ligt zoals we weten onder een vergrootglas omdat ze, na de olie-industrie - de meest verspillende en vervuilende industrie ter wereld is. Daar is de laatste jaren gelukkig verandering in gekomen. Een tendens die zich voortzet. En inmiddels is het ondenkbaar dat de visie van een modeontwerper zich puur en alleen beperkt tot het maken van een kledingstuk. Evenals in de kunst zoeken we niet naar het perfecte schilderij, de perfecte jurk of het perfecte maatpak maar naar de emotie die het uitdrukt. Of je het nu draagt of aan de muur hangt.
Peter Lindbergh
0 Media items ᛫ 27 Beschikbare kunstwerken
0 shows ᛫ 1 Highlights ᛫ 0 Aanbevelingen
In de negentiger jaren ontstond er een ware hype rond de duurst betaalde modellen als Cindy Crawford, Claudia Schiffer, Naomi Campbell en later Kate Mosses die iedereen bij naam kende. Deze Supermodels, zoals ze bekend kwamen te staan, bepaalden het gezicht van campagnes voor modehuizen als Versace, Chanel, Calvin Klein, Dior en Dolce & Gabbana die dan ook astronomische bedragen voor hun looks en loopjes neertelden. Niet alleen de relatie tussen modehuis en model (die vaak heel persoonlijk werd) of tussen publiek en model maar ook die tussen model en fotograaf veranderde.
De Duitse modefotograaf en filmregisseur Peter Lindbergh (1944-2019) is daarvan een goed voorbeeld. In zijn fotografie introduceerde hij een vorm van nieuw realisme waarmee hij het begrip vrouwelijkheid herdefinieerde. Lindbergh wilde zijn modellen niet als perfecte, eeuwig jeugdige schoonheden neerzetten maar, geïnspireerd door de Duitse Cinema en het Duits Cabaret, als normale mensen die sporen van het leven met zich meedragen. Daarvoor zocht hij hun schoonheid en vrouwelijkheid niet in de perfectie maar in de wijze waarop ze in het leven staan en hun eigen identiteit en onafhankelijkheid uitstralen.
Dankzij zijn visie op de hedendaagse vrouw als symbool van vrijheid en zijn cinematografische beelden (vaak in zwart/wit) heeft Lindbergh zich een notoire positie in de hedendaagse kunst- en fotografiewereld weten te bemachtigen.
(Geukens & De Vil)
This should be the responsibility of photographers today to free women,
and finally everyone, from the terror of youth and perfection.
Peter Lindbergh
and finally everyone, from the terror of youth and perfection.
Peter Lindbergh
De Duitse modefotograaf en filmregisseur Peter Lindbergh (1944-2019) is daarvan een goed voorbeeld. In zijn fotografie introduceerde hij een vorm van nieuw realisme waarmee hij het begrip vrouwelijkheid herdefinieerde. Lindbergh wilde zijn modellen niet als perfecte, eeuwig jeugdige schoonheden neerzetten maar, geïnspireerd door de Duitse Cinema en het Duits Cabaret, als normale mensen die sporen van het leven met zich meedragen. Daarvoor zocht hij hun schoonheid en vrouwelijkheid niet in de perfectie maar in de wijze waarop ze in het leven staan en hun eigen identiteit en onafhankelijkheid uitstralen.
A fashion photographer should contribute to defining the image of
the contemporary woman or man in their time,
to reflect a certain social or human reality.
Peter Lindbergh
the contemporary woman or man in their time,
to reflect a certain social or human reality.
Peter Lindbergh
Dankzij zijn visie op de hedendaagse vrouw als symbool van vrijheid en zijn cinematografische beelden (vaak in zwart/wit) heeft Lindbergh zich een notoire positie in de hedendaagse kunst- en fotografiewereld weten te bemachtigen.
(Geukens & De Vil)
Cléo Totti
0 Media items ᛫ 15 Beschikbare kunstwerken
4 shows ᛫ 0 Highlights ᛫ 0 Aanbevelingen
Het herdefiniëren van normen kenmerkt niet alleen het werk van Martin Margiela maar ook dat van de Vlaamse multidisciplinaire kunstenaar Cléo Totti (1989). Begrippen als veranderlijkheid en gender identity staan in haar werk centraal. Ze heeft een afkeer van de schoonheidscanons die met name door genderspecifieke vrouwenbladen worden opgelegd en in stand gehouden. Totti’s modellen zijn bewust androgyn om het verschil in geslacht en de sociale consequenties daarvan op te heffen. Onderdelen van het menselijk lichaam keren terug als dragers van mini sculpturen (sieraden) of textiele werken (foulards). Maar diezelfde onderdelen kunnen zelfstandige beelden zijn, precies zoals de textiele werken als schilderijen aan de muur mogen hangen en haar mini sculpturen als autonome objecten benaderd kunnen worden. De grens tussen materialen en disciplines is al net zo fluid als die tussen man en vrouw in het hybride werk van Cléo Totti.
(Galerie EL)
(Galerie EL)
0 Media items ᛫ 5 Beschikbare kunstwerken
2 shows ᛫ 0 Highlights ᛫ 0 Aanbevelingen
Evenals zijn echtgenoot Walter van Beirendonck behoorde Dirk Van Saene tot de Antwerpse Zes samen met Dirk Bikkembergs, Ann Demeulemeester, Dries Van Noten en Marina Yee. Deze groep Belgische modeontwerpers studeerde in de jaren tachtig af aan de Koninklijke Academie voor Schone Kunsten van Antwerpen. Ze braken midden jaren 80 internationaal door waardoor er grotere aandacht ontstond voor de Vlaamse mode. Ze braken in het midden van de tachtiger jaren internationaal door waardoor er grote aandacht ontstond voor de Vlaamse mode.
Saene houdt van de Franse haute couture en stijl en dat is aan zijn uiterst verzorgde, sartoriale creaties te merken. In zijn eerste solotentoonstelling bij Sofie Van de Velde in Antwerpen toont hij modellen, niet als dragers van kleding, maar als autonome figuren met hun eigen karakter en uitstraling. Van Saene als kunstenaar of als mode ontwerper verschillen niet veel van elkaar. In beide disciplines gaat hij op zoek naar gevoelens van tragiek of drama die hij vervolgens op zijn eigen, unieke wijze tot uitdrukking brengt. Net als de dansers in de choreografie van Pina Bausch, zijn zijn mensfiguren in zichzelf gekeerd en lijken zij iedere vorm van contact en interactie met elkaar te ontberen. Traditie en eigentijdsheid lopen bij Van Saene door elkaar evenals zijn rol als mode ontwerper en die van kunstenaar.
(Gallery Sofie van de Velde)
While I do find the relationship between ‘designer’ and ‘artist’ interesting,
I don’t want to dissect my own work too much”, he says.
“I wouldn’t call these sculptures pure works of art, but that is not the point either.
It's not about what they are, but what they do.
Dirk van Saene
I don’t want to dissect my own work too much”, he says.
“I wouldn’t call these sculptures pure works of art, but that is not the point either.
It's not about what they are, but what they do.
Dirk van Saene
Saene houdt van de Franse haute couture en stijl en dat is aan zijn uiterst verzorgde, sartoriale creaties te merken. In zijn eerste solotentoonstelling bij Sofie Van de Velde in Antwerpen toont hij modellen, niet als dragers van kleding, maar als autonome figuren met hun eigen karakter en uitstraling. Van Saene als kunstenaar of als mode ontwerper verschillen niet veel van elkaar. In beide disciplines gaat hij op zoek naar gevoelens van tragiek of drama die hij vervolgens op zijn eigen, unieke wijze tot uitdrukking brengt. Net als de dansers in de choreografie van Pina Bausch, zijn zijn mensfiguren in zichzelf gekeerd en lijken zij iedere vorm van contact en interactie met elkaar te ontberen. Traditie en eigentijdsheid lopen bij Van Saene door elkaar evenals zijn rol als mode ontwerper en die van kunstenaar.
(Gallery Sofie van de Velde)
1 Media items ᛫ 6 Beschikbare kunstwerken
1 shows ᛫ 0 Highlights ᛫ 0 Aanbevelingen
De Japanse kunstenaar Hideki Iinuma beitelt zijn vrouwenlichamen uit hout. Of liever gezegd, zijn vrouwen zien eruit als mode-iconen die rechtstreeks uit een boom lijken te zijn gewandeld: ze zijn zelfbewust, aards en - meestal - sexy. In niets lijken ze te beantwoorden aan het in Japan tot op heden nog steeds heersende traditionele beeld van de vrouw die - ook na een studie aan de universiteit - geacht wordt ‘carrière’ te maken als echtgenote en moeder. Niet in het geval van Iinuma. Zijn vrouwen zijn vrijgevochten, oefenen een beroep uit, gaan in bikini naar het strand en staan midden in het leven. Hun eigentijdse karakter vormt een mooi contrast met de oude Ichiboku-Zukuri techniek [een techniek waarbij een houten beeld wordt gesneden uit één boomstam, zonder de kern ervan te gebruiken, MK]) die in Japan gebruikelijk was tot de 10e eeuw en die Iinuma in ere heeft hersteld. Hij combineert deze techniek met een speciale oppervlaktebehandeling die de sporen van de nerf zichtbaar laat onder een dikke verflaag. Iinuma’s beelden beantwoorden aan een eigen ‘fashion-esthetiek’ die haaks staat op het Romeinse ideaal van de goddelijke schoonheid in het gebeeldhouwde, perfecte mannenlichaam. Zijn vrouwen zijn bepaald geen poppen maar individuen - letterlijk en figuurlijk - ‘uit één stuk’. Net zo overtuigend als de uit hout gehouwen personages van de Duitse kunstenaar Stephan Balkenhol maar minder grof gehakt en mondainer.
(Marian Cramer Projects)
(Marian Cramer Projects)
1 Media items ᛫ 19 Beschikbare kunstwerken
6 shows ᛫ 0 Highlights ᛫ 2 Aanbevelingen
‘Mode is vaak een gemaskerde manier om te laten zien waar je hart ligt’ aldus ToC.
Een groeiende groep mensen is zich bewust van de dreiging van de klimaatverandering,
toch lukt het een individu gewoon¬weg niet om daadwerkelijk te handelen naar dit bewustzijn: minder vliegen, minder vlees, minder kleding.’
Een groeiende groep mensen is zich bewust van de dreiging van de klimaatverandering,
toch lukt het een individu gewoon¬weg niet om daadwerkelijk te handelen naar dit bewustzijn: minder vliegen, minder vlees, minder kleding.’
De Nederlandse Hendrickje Schimmel (1990) is het brein achter de naam Tenant of Culture. Grotendeels op dezelfde manier als Martin Margiela - door het demonteren en monteren van bestaande kledingstukken - onderzoekt Tenant of Culture processen binnen het eco-systeem van de mode: van vernietiging en duurzaamheid, tot productie en transformatie en van gender tot economie. Mode-afdankertjes veranderen in haar praktijk tot betekenisvolle objecten om neer te zetten of aan de muur te hangen.
Hoewel de methode en aanpak tussen Margiela en Tenant of Culture gelijkenis vertoont voel je het generatieverschil in de wijze waarop ze uitdrukking geven aan thema’s als duurzaamheid, uitbuiting en identiteit waarvan de druk tussen eind jaren tachtig en nu drastisch is toegenomen. En dat voel je in het werk dat bij Tenant - meer dan bij Margiela - draait om de relatie tussen mode en moraliteit. Het sartoriale en functionele aspect dat bij Margiela leading is, raakt bij Tenant meer op de achtergrond. Terwijl haar activistische houding ten aanzien van de kapitalistische consumptiemaatschappij - die de mode-industrie aanspoort tot nieuw produceren en de consument tot nieuw kopen - juist op de voorgrond treedt. Tenant’s antwoord op de verwerpelijke mentaliteit van de wegwerpmaatschappij is die van postproducer of voddenraper:
Het ontwerpen begint bij het restmateriaal en van daaruit ontstaat iets wat te dragen is,
of misschien zelfs niet, een sculptuur. De snit van de kleding wordt volledig bepaald door
wat ze toevallig tegenkomt of als voddenraapster verzamelt. Door deze totale omkering in
het ontwerp- en maakproces kan er ook geen modieuze trend ontstaan die kleuren en
silhouetten dicteert voor het komende seizoen.
Als haar methode toch navolging krijgt,
des te beter!’**
of misschien zelfs niet, een sculptuur. De snit van de kleding wordt volledig bepaald door
wat ze toevallig tegenkomt of als voddenraapster verzamelt. Door deze totale omkering in
het ontwerp- en maakproces kan er ook geen modieuze trend ontstaan die kleuren en
silhouetten dicteert voor het komende seizoen.
Als haar methode toch navolging krijgt,
des te beter!’**
Inderdaad, des te beter. Nu Margiela ‘terug’ is, in de gedaante van een kunstenaar met galerievertegenwoordiging, is de grens tussen mode en kunst officieel nog vager geworden. Ik ben benieuwd in hoeverre hij in staat is als kunstenaar even hoge ogen te gooien als hij destijds deed in de mode. Of zijn boodschap even radicaal en confronterend is. We zullen het zien. Voorlopig is de onzichtbare Margiela terug op het wereldtoneel.
(Fons Welters)
* https://www.lofficielusa.com/fashion/10-rare-facts-about-martin-margiela
** https://www.hannehagenaars.nl/portfolio/artikelen/tenant-of-culture-alles-wat-kapot-is-zou-je-kunnen-herstellen