Inloggen
Registreren
NL
Collecties
Manuela Klerkx
‘Ik stapel, dus ik ben’: hoe waarderen we kunst?
Onlangs kwam ik per toeval een artikel tegen met de titel: ‘Kunstwaarneming, bewustzijn en cognitie.’ Het betrof de scriptie van Sofie Wierda die ze schreef voor haar doctoraal aan de Faculteit der Wijsbegeerte in Utrecht, in 2014. Daarin stelt ze zich de vraag hoe wij een kunstwerk waarderen: zijn het onze - onbewuste - gevoelens of zijn het onze ratio en kennis die de manier waarop wij beeldende kunst waarnemen en appreciëren bepalen? Nu hebben psychoanalisten en filosofen als Kant en Hegel, Freud en Jung, en recent Bjarne Sode Funch en Robert Solso, zich al sinds de Verlichting over deze vraag gebogen en geen eenduidig antwoord gevonden. En met name Kant vroeg zich af in hoeverre we ‘belangeloos’ naar kunst kunnen kijken om een puur esthetische ervaring te krijgen? Een interessante vraag. Maar laten we ons hier niet verliezen in ingewikkelde theorieën van wetenschappers die over elkaar heen rollen maar laten we kijken in hoeverre gevoelens en kennis aan bod komen bij de beleving en waardering van kunst aan de hand van drie verschillende kunstenaars: Alcides Pereira dos Santos, Gluklya en Umut Yasat. Hun werk gaat verder dan een puur esthetische ervaring omdat hun respectievelijk religieuze, activistische en conceptuele intenties de puur esthetische ervaring overstijgen. Kant zou zich in zijn graf omdraaien. Maar tijden veranderen en kunst, en de intenties en waardering ervan, eveneens.
0 Media items ᛫ 8 Beschikbare kunstwerken
1 shows ᛫ 0 Highlights ᛫ 0 Aanbevelingen
De ongeschoolde en religieuze Alcides Pereira dos Santos, geboren in Bahia in 1932, had allerlei baantjes voordat hij op zijn 19e, naar eigen zeggen, een openbaring had en God hem de opdracht gaf zijn leven in dienst te stellen van religie en kunst. Creatie werd het centrale thema in zijn kunst zoals we in zijn religieuze werk over de schepping van de wereld zien. Naast expliciet religieuze werken uitte zijn geloof zich ook in het schilderen van geometrische landschappen die hij beschouwde als 'macrocreaties’. Niet de mens stond daarin centraal maar de schepping zelf. Om het werk van Alcides te waarderen hoef je je alleen maar te verplaatsen in de eenvoud van zijn geloofs- en belevingswereld en de totale overgave aan zijn roeping de goddelijke creatie te eren. Zijn kunst is dan ook niet het resultaat van cognitieve of kunsthistorische kennis maar een uiting van zijn religieuze, pure emoties. Alcides’ werken mogen dan niet belangeloos zijn omdat ze een hoger plan dienen, toch zijn ze in al hun naïviteit even ontroerend als mooi te noemen.
Gastkunstenaar Wouters Gallery
Gastkunstenaar Wouters Gallery
Gluklya
2 Media items ᛫ 29 Beschikbare kunstwerken
4 shows ᛫ 1 Highlights ᛫ 0 Aanbevelingen
Tegenover een kunstenaar als Alcides staat de in Leningrad geboren Gluklya (1969), kunstenaarsnaam van Natalia Pershina-Yakimanskaya, die wordt gerekend tot de pioniers van de Russische performancekunst. Haar kunst heeft alles met bewustzijn, onderdrukte gevoelens, historisch besef en geopolitieke kennis te maken. Hier is bepaald geen sprake van religie of openbaringen maar van sociaalwetenschappelijk onderzoek naar maatschappelijke onderwerpen en machtsstructuren als politiek, feminisme, en onderdrukking. Ze maakt daarbij gebruik van verschillende media als performance, installatie en video maar ook ‘geconceptualiseerde kleding’, als middel om een verbinding te leggen tussen kunst, sociale wetenschappen en progressieve pedagogie en mensen met verschillende sociale achtergronden de mogelijkheid te geven om kunst samen te maken. Gluklya beschouwt het haar plicht om als kunstenaar op te komen voor de zwakkeren in de maatschappij zoals vermeld in het Manifesto of Factory of Found Clothes uit 2002 waarin ze stelt: ‘The place of the artist is on the side of the weak. Weakness makes a person human, and it is by overcoming weakness that heroes are born.’ In Gluklya’s werk speelt politiek-sociaal bewustzijn een essentiële rol. Idealisme is haar grote drijfveer die ook van de kijker een hoog niveau van kennis, empathie en commitment vereist om de intentie van haar werk op juiste waarde te kunnen inschatten. Met haar activisme en Russiche achtergrond speelt Gluklya een belangrijke rol in het actuele debat over het Rusland van Poetin en de verschuivende machtsverhoudingen tussen de verschillende wereldmachten.
Vertegenwoordigd door AKINCI
Vertegenwoordigd door AKINCI
0 Media items ᛫ 2 Beschikbare kunstwerken
0 shows ᛫ 0 Highlights ᛫ 0 Aanbevelingen
Waar bij Alcides religieus bewustzijn en de gelovige, bij Gluknya sociaal-politiek bewustzijn en de burger centraal staan, zo staat bij Umut Yasat (1988) de mens als consument centraal. Want zeg nou zelf, wat is een mens, in onze gekapitaliseerde wereld, nou nog meer dan een hoeveelheid bij elkaar gekochte spullen? De uitspraak ‘Ik shop, dus ik ben’ van kunstenaar Barbara Kruger uit 1987 was haar reactie op René Descartes’ beroemde uitspraak ‘Ik denk, dus ik ben’, die onze manier van denken en zijn al sinds de 17e eeuw in haar greep heeft. Yasat zal zich geheel kunnen vinden in Kruger’s interpretatie van de huidige mens als rader in een selffulfilling productie- en consumptiesysteem. In 2014 besloot hij zich exclusief te wijden aan een persoonlijk concept namelijk ‘De stapel’ als opeenhoping van objecten, van kunst tot prullaria. Vanaf dat moment zouden zijn werken de titel ‘De Stapel’ dragen; uitsluitend in enkelvoud en gevolgd door een chronologisch nummer. In eerste instantie omvatte dit proces het ordenen van alle eerdere werken van de kunstenaar die samen letterlijk een stapel moesten vormen, maar later evolueerde dit concept tot een samenvoeging van niet alleen kunstwerken maar ook allerlei alledaagse objecten van de kunstenaar - zowel betekenisvolle als triviale. Vanaf het moment dat hij aan ‘Der Stapel’ begon te werken, besloot hij zij leefstijl aan te passen en een minimaal leven te gaan leiden. Voortaan zou alles wat hij nodig had in zijn rugzak moeten passen. Je herkent zijn werk aan de eenvoudige steekwagentjes, waarop talloze objecten staan opgestapeld tot een maximale hoogte van 1,75 meter: zijn eigen lichaamslengte.
Vertegenwoordigd door GNYP Gallery
Vertegenwoordigd door GNYP Gallery