28 december 2021, Flor Linckens
Lara Almarcegui: “Objecten interesseren me nauwelijks, wat mij achtervolgt zijn plaatsen en mijn actieve relatie met die plaatsen.”
Het is moeilijk om de ironie weg te wuiven: Ellen de Bruijne Projects programmeerde een tentoonstelling waarin de Spaanse kunstenaar Lara Almarcegui filosofeert over de implicaties van het stopzetten van een industriële grindgroeve. Vervolgens wordt diezelfde tentoonstelling abrupt gepauzeerd door een nieuwe lockdown. De galerie zal volgens planning heropenen op zaterdag 15 januari en de nieuwsgierige kijker kan op die dag meteen een lezing bijwonen van Almarcegui. De tentoonstelling is vervolgens t/m 5 februari te zien.
De Spaanse, in Rotterdam wonende kunstenaar Lara Almarcegui is gespecialiseerd in milieu- en geologische kwesties. Ze onderzoekt in haar praktijk de materiële aspecten van land en stedelijke ruimte door de ogen van een beeldhouwer. In de tentoonstelling in Ellen de Bruijne Projects toont ze twee werken waarin de winning van natuurlijke hulpbronnen centraal staan.
Lara Almarcegui, Gravera, 2021, Ellen de Bruijne Projects
Centraal staat het 10 minuten durende videowerk ‘Gravera’, waarin ze een geologisch perspectief biedt op het Spaanse Lleida-gebied, specifiek het terrein rond de rivier de Segre. Het werk van Almarcegui gaat dieper in op de contrasterende relatie tussen de luidruchtige steengroeve en de uitgestrekte berggordel van de Pyreneeën. Het is een landschap dat door menselijk ingrijpen even natuurlijk als industrieel is. Almarcegui is gefascineerd door het geologische verleden van het gebied, dat tussen 80 en 20 miljoen jaar geleden is gevormd toen het Iberisch schiereiland in botsing kwam met de rest van Europa. Almarcegui: "We weten niets over het land waarop we lopen. Objecten interesseren me nauwelijks, wat mij achtervolgt zijn plaatsen en mijn actieve relatie met die plaatsen.”
In de video stelt de kunstenaar zichzelf een vraag: wat zou er gebeuren als La Plana del Corb, het industriële complex van Sorigué, een dag stopt met werken? Het project is allesbehalve het resultaat van een spontane actie; er ging een jaar aan onderzoek, berekeningen en 3D-modelleringen aan vooraf, in samenwerking met geologen. Ze kreeg toestemming en in februari werd de groeve in bevroren stilte vastgelegd. Door het stopzetten van alle werkzaamheden maken de stofwolken plaats voor contemplatie en reflectie. Ze geeft daarbij nieuwe betekenis aan de processen en materialen, die normaliter getekend worden door hun stille geweld en hun inherente relatie met transformatie en constante beweging. Die transformatie zit ook besloten in het grind zelf, dat bestaat uit gefragmenteerd gesteente dat gebruikt wordt voor de productie van cement en beton. Almarcegui daagt het publiek uit om na te denken over het extreem grote extractievolume en de oorsprong van de bouwmaterialen. Tegelijkertijd worden daarmee gebouwen gemaakt die vaak na enkele decennia alweer vernietigd worden.
Lara Almarcegui, Rocks and materials of the Pyrenees mountains range, 2021, Ellen de Bruijne Projects
De kunstenaar verdiept zich voor haar praktijk ook in landeigendom als politieke kwestie. Almarcegui is al meer dan twintig jaar bezig met het opzetten van een reeks geologische archieven, waarmee ze hedendaagse transformatieprocessen onderzoekt die gelinkt zijn aan sociale, politieke en economische veranderingen. Ze vestigt daarmee de aandacht op delfstoffenrechten en de manieren waarop die wettelijk zijn vastgelegd. De kunstenaar verwerft deze rechten zelf regelmatig om te voorkomen dat er op die plekken materialen gewonnen worden.
De tentoongestelde werken ‘Rocks and materials of the Pyrenees mountains range’ en ‘Sand in the Netherlands’ in de tentoonstelling gaan over massa en materialiteit, en tonen de resultaten van verschillende berekeningen van de kunstenaar. In het eerste werk toont ze op een sec manier de materialen waaruit het gebergte van de Pyreneeën wordt opgemaakt, het resultaat van een samenwerking met het IGME, het Spaanse instituut voor geologie en mijnbouw. Voor het tweede werk rekende ze uit hoeveel zand er in Nederland ligt. Hoe beïnvloeden deze droge, kwanitatieve cijfers onze perceptie van het landschap — en wie is uiteindelijk de eigenaar van dat landschap?
Het werk van Almarcegui was eerder onder meer te zien in de Graphische Sammlung in Zurich, tijdens Art Basel, Museum M+ in Hong Kong, het Gemeentemuseum in Den Haag, MACBA in Barcelona, het Kröller-Müller Museum, het Van Abbemuseum, Kunsthalle Karlsruhe en tijdens Manifesta 9. In 2013 toonde Almarcegui een installatie in het Spaanse paviljoen tijdens de 55e Biënnale van Venetië, waarin ze de ruwe, gedeconstrueerde materialen toonde waaruit het gebouw bestaat, gepresenteerd in stapels materialen.
De tentoonstelling ‘Stopped Quarry’ is op zaterdag 15 januari weer te zien in Ellen de Bruijne Projects. Op diezelfde dag verzorgt Almarcegui ook een speciale lezing in de galerie. De tentoonstelling is te zien tot en met 5 februari.
