06 september 2021, Oscar van Gelderen
De keuze van... Philippe Leeman
In de rubriek ‘De keuze van…’ laten we een keur aan kunstliefhebbers (van incidentele kopers tot kunstprofessionals) aan het woord over hun beleving van kunst, en vragen we naar hun voorkeuren: waar zien ze het liefste kunst? Waar kopen ze, en vooral: wie kopen ze? In dit deel Philippe Leeman (Directeur Strategie bij Touring)
Wat betekent kunst voor u?
Kunst betekent vrijheid voor mij. Discussies omtrent het verschil tussen figuratie of abstractie in de schilderkunst bijvoorbeeld zijn volslagen onnozel en niet aan mij besteed. Ook het medium (schilderkunst, fotografie, sculptuur, tekeningen) dat de kunstenaar gebruikt is voor mij minder belangrijk. Kunst doet nadenken, twijfelen en verandert je denken. Kunst maakt het leven boeiend. Het is een essentieel onderdeel van mijn leven. Kunst zorgt voor reflectie op de belangrijke levensvragen. Om een bekende filosoof te parafraseren: ‘Zonder kunst zou het leven een vergissing zijn.’
Heeft u kunst van huis uit meegekregen of heeft u zelf uw pad moeten vinden?
De bekende schilder Alfred Stevens was een familielid, en mijn ouders hadden een grote interesse voor kunst. Je kan dus zeggen dat ik kunst van huis uit heb meegekregen, maar daarna heb ik mijn eigen pad zelf moeten ontdekken door duizenden bezoeken aan tentoonstellingen, kunstenaarsateliers, musea, galeries en kunstbeurzen. Kunst leren ontdekken vergt een inspanning en dat is goed zo! De beloning achteraf is fantastisch.
Waar haalt u uw informatie over het wel en wee in de kunstwereld vandaan: krant, vakbladen, televisie, online?
De informatie over de kunstwereld komt tot mij via vele kanalen. Recensies in kranten, internationale- en landelijke kunstmagazines, de veel te schaarse programma’s over kunst en kunstenaars op televisie, en natuurlijk de ontelbare websites en sociale mediakanalen die een vloed van informatie en beelden geven.
Je goed informeren over wat leeft in de hedendaagse kunst is essentieel, zeker nu er heel wat kunstenaars actief zijn in alle werelddelen. Digitale media maken het ook mogelijk om werken te bekijken in Zuid-Amerika of Azië, en het verzamelen speelt zich meer en meer af in een geglobaliseerde samenleving.
Waar bekijkt u het liefste kunst? In een galerie, museum, een beurs of online?
Ik bezoek heel graag galeries. Jaarlijks bezoek ik er meer dan 200. Beurzen zijn steeds belangrijker geworden de laatste tien jaar. Je kunt er gemiddeld honderdvijftig galeries zien en meer dan duizend kunstenaars: een ideale manier om te netwerken en veel te zien op enkele dagen. Tentoonstellingen in musea zijn uiteraard een aanrader. Je ziet er vaak werken die onbereikbaar zijn voor een privéverzamelaar, en je ontdekt er zowel de gevestigde waarden als de nieuwe opkomende generatie. De tentoonstelling Chambres d’Amis – door Jan Hoet gecureerd in 1986 in Gent – was een openbaring voor mij: toen zag ik dat leven met hedendaagse kunst bij je thuis een ware verrijking is.
Het atelier van de kunstenaar blijft voor mij de meest aangewezen plaats om kunst te bekijken. Het creatieproces zien en het praten met de kunstenaar over zijn/haar werk is uniek en met niets te vergelijken!
Hoe vaak per jaar koopt u kunst? Koopt u werk in oplage of liefst uniek werk?
Ik ben een gepassioneerd verzamelaar en het loopt dan ook soms uit de hand. Verzamelen is bij mij wellicht een stoornis (☺) maar het gaat mij niet om de kick van het najagen, veeleer het verderzetten van mijn eigen beeldverhaal, samengesteld uit de kunstwerken die ik koop. Ik koop gemiddeld tien à vijftien werken per jaar. Originele werken genieten uiteraard de voorkeur, maar ik koop ook graag multiples en edities van bijvoorbeeld de Vrienden v/h S.M.A.K., waarvan ik voorzitter ben.
En waar koopt u dan: in de galerie, op een kunstbeurs, op een veiling of online?
Meestal in een galerie, maar de keuze wordt vaak online gemaakt via beeldmateriaal dat mij voorafgaand aan expositie wordt toegestuurd. Ook op beurzen heb ik al werken gekocht, alhoewel het grote aanbod keuzes maken moeilijk maakt. Je ziet teveel kunstwerken op een beperkte tijd, zodat er teveel ruis optreedt en het kiezen of beslissen moeilijker wordt. Ik koop eigenlijk nooit op een veiling.
Is het belangrijk dat u en uw partner het altijd eens zijn over een aankoop? Hoe beslist u/jullie?
Ik ken verzamelaarskoppels die alles samen beslissen. Partner zijn van een verzamelaar is zeker niet makkelijk, je moet kunnen leven met de verzameldrang van je partner. Ik denk dat het belangrijk is om de mening van je partner te vragen bij een aankoop, ook al beslis ik finaal vaak alleen.
Is er een galerie waar u een speciale band mee heeft?
Het is belangrijk om een vertrouwensband te hebben met een galerie. Je verzameling moet zich immers kunnen ontwikkelen in de tijd, en daarvoor heb je galeries nodig die samen met jou deze evolutie kunnen en willen doormaken. Indien je voortdurend van de ene naar de andere galerie hopt, zal je wellicht nooit in aanmerking komen om belangrijke werken te kunnen aankopen.
Ik heb een speciale band met de Tim Van Laere Gallery in Antwerpen, die ik nu al meer dan vijftien jaar volg. Deze zeer dynamische galerie heeft een programma dat mij sterk aanspreekt. Ik bezoek zeer veel galeries in binnen- en buitenland en heb ook interesse in de jonge galeries die nieuwe talenten tonen. Zo houd je de vinger aan de pols.
Als beginnend verzamelaar heb ik heel veel gehad aan de inzichten van galeriste Annette De Keyser.
Als u een onbeperkt budget had, van wie zou u dan een werk aankopen?
Ongetwijfeld een schilderij van Philip Guston. Daarnaast werk van Bruce Nauman, David Hammons, Henry Taylor, Neo Rauch en Robert Gober. Bij de oude meesters zijn dat Pieter Brueghel, Hans Memling, Diego Velazquez en Caravaggio.
Wie zijn uw favoriete kunstenaars (op Gallery Viewer), en waarom?
Matthias Weischer is een van de belangrijkste vertegenwoordigers van de Leipziger Schule, Louise Giovanelli een jonge veelbelovende Britse kunstenares. Daarnaast Bendt Eyckermans en Shirley Villavicencio Pizango, een Zuid-Amerikaans kunstenares die ik op het HISK in Gent leerde kennen, de onlangs in Wiels in Brussel getoonde Nokukhanya Langa, die een zeer eigen beeldtaal heeft ontwikkeld en het jonge duo Flexboj & L.A., die zich laten inspireren door strips en vaak werken rond de centrale vraag: ‘Wat betekent het om vandaag succesvol te zijn in de kunsten?’ en daarbij de verhoudingen onderzoeken tussen kunstenaars, curatoren, verzamelaars en beleidsmakers. Dit laatste houdt mij trouwens ook sterk bezig.
Een aanrader is de vernieuwende Bulgaarse kunstenares Denitsa Todorova, die met haar tekeningen de grenzen van het tekenen verlegt. Zij werkt met texturen, vormen en patronen als wateroppervlakken, weerspiegelingen, marmerstructuren en vuurwerkexplosies, als sensorische indrukken van alledaagse fenomenen. Accidentele, schijnbaar futiele details die nochtans het weefsel van de werkelijkheid uitmaken: het geruis van de realiteit.
Daarnaast houd ik van het werk van fotograaf Dirk Braeckman, die op een bijzondere manier omgaat met het medium fotografie en beelden maakt die niets willen vertellen maar toch hele verhalen lijken te suggereren.
De Chinees-Nederlandse Evelyn Taocheng Wang, die tevens een tentoonstelling had in de ruimte van de Vrienden v/h S.M.A.K. Zij refereert aan vragen over gender, machtsstructuren, identiteit en de mate waarin die identiteit cultureel wordt bepaald. Haar tekeningen, video’s, performances en installaties waren een openbaring voor mij.
