28 october 2020, Flor Linckens
Afrika heeft de rest van de wereld iets te vertellen op het gebied van kunst en design
Nuweland is een nieuwe toevoeging aan het GalleryViewer platform: een galerie die zich niet alleen inhoudelijk, maar ook letterlijk buiten de gebaande paden begeeft. Anke en Wiebren Bergsma woonden jarenlang in Zuid-Afrika en constateerden daar dat ons westerse beeld over Zuid-Afrikaanse kunst en design vaak niet overeenkomt met de werkelijkheid. Anke: “De meeste mensen denken bij Zuid-Afrikaanse kunst vaak gelijk aan maskers en dierenhuiden. Maar het is veel meer dan dat. Wij denken dat Afrika de rest van de wereld iets te vertellen heeft op het gebied van kunst en design.” Toen Anke en Wiebren een huis kochten aan de achterkant van de Tafelberg (in de ‘Newlands’: ‘Nuweland’) en op zoek gingen naar meubels, kwamen ze er bovendien achter dat massaproductie nauwelijks bestaat in Zuid-Afrika. Een paar jaar geleden verhuisde het stel, met inmiddels twee jonge kinderen, naar een mooie lichte boerderij in Friesland, die ze volledig verbouwden met liefde voor de originele details. Nu vind je er een galerie met een intrigerende combinatie van Zuid-Afrikaanse kunst en design.
Volgend jaar zal het 25 jaar geleden zijn dat apartheid werd afgeschaft. Een nieuwe Zuid-Afrikaanse grondwet maakte discriminatie op basis van ras, kleur en seksuele geaardheid illegaal. De galerie representeert een reeks jonge kunstenaars die in hun werk vaak dealen met de recente geschiedenis van het land en vooral ook met de sporen die het heeft achtergelaten op het gebied van racisme, privilege, klasse en seksuele geaardheid. In dit artikel worden drie kunstenaars uit de stal van de galerie uitgelicht.
Morné Visagie, ALTARPIECE (WILL WE FOREVER TRAVEL INTO THE VOID?), 2020, Nuweland.
Morné Visagie
De kleur blauw speelt een belangrijke rol in het werk van Morné Visagie. Hij gebruikt een abstracte beeldtaal om een gesprek te starten over het gecompliceerde verleden van zijn thuisland. De kleur blauw representeert in letterlijke zin de oceaan die zo alomtegenwoordig was in zijn jeugd. Hij groeide op op het beruchte Robbeneiland, waar politieke gevangenen als Nelson Mandela werden opgesloten. Voor Visagie staat de kleur symbool voor de dood, verlies, nostalgie, geheugen, religie, seksualiteit, ballingschap en afstand. Blauw staat ook voor de afstand die hij voelde richting het vasteland. Hij woonde slechts vijf jaar op het eiland, maar toch heeft het eiland een levendige en vormende plek ingenomen in zijn verbeelding. Die herinneringen verweeft hij met historische feiten en de verhalen die hij later tegenkwam in de literatuur en in film. De Zuid-Afrikaanse dichter en schrijver Ingrid Jonker vormt een belangrijke inspiratiebron voor zijn werk, net als Virginia Woolf. Maar Visagie refereert in zijn werk ook aan zijn eigen geprivilegieerde jeugd. Soms hebben zijn werken haast iets weg van de bodem van een zwembad, verwijzend naar de luxe levensstijl die andere groepen er op konden nahouden. Onlangs was één van zijn gigantische altaarwerken te zien op Big Art. Tijdens Art Rotterdam toonde hij een imposante waaier (of misschien een kledingstuk?), gemaakt van de folie van proseccoflessen van het luxe lokale merk Krone (Cuvée Brut).
Nabeeha Mohamed, Decadence, 2020, Nuweland.
Nabeeha Mohamed
Ook het buitengewoon persoonlijke werk van Nabeeha Mohamed worstelt met de complexiteit en tegenstrijdigheden rondom identiteit en klassenprivileges in het Zuid-Afrika dat ontstond na de afschaffing van apartheid. Mohamed gebruikt voor haar schilderijen opzettelijk oververzadigde kleuren in kleurencombinaties die een beetje schuren, geïnspireerd door de Bad Painting schildertraditie. Mohamed groeide op na de apartheid, als één van de weinige vrouwen van kleur op een overwegend witte meisjesschool in Kaapstad. Tijdens haar jeugd werd ze aangespoord om zich vooral aan te passen aan de witte cultuur, waardoor delen van haar identiteit lang onderdrukt werden. Deze schilderijen bieden haar een manier om die delen van haar identiteit alsnog te verkennen. Tegelijkertijd onderzoekt ze in haar werk ook de manieren waarop ze zelf profiteert van de kapitalistische, op klasse gebaseerde economie. Mohamed: “Mijn werk is autobiografisch en ik probeer daarin zowel mijn identiteit als vrouw van kleur te onderzoeken (en te vieren), maar ook mijn identiteit als persoon met klasseprivileges. Ik probeer me in mijn werk te focussen op vreugde omdat ik denk dat het vieren van alles dat te maken heeft met het leven van een persoon van kleur op zichzelf al een daad van verzet is.” In veel van haar schilderijen plaatst Mohamed symbolen van melancholie op de achtergrond: van verwelkende bloemen tot onheilspellende schaduwen en gevaarlijke dieren. Mohamed verbeeldt ook regelmatig stereotypen in haar werk, zoals de fetisjering van gekleurde vrouwen die hun fysieke kenmerken gereduceerd zien worden tot voedselanalogieën — denk aan amandelogen of een karamelkleur. Mohamed: “Het komt voort uit de problematische neiging om onze fysieke kenmerken met voedsel te vergelijken; alsof ons lichaam, net als voedsel, vooral bestaat om geconsumeerd te worden.” Mohamed laat zich voor haar schilderijen inspireren door alledaagse elementen in haar leven: van een bos bloemen tot kleine details in haar interieur. Daarnaast maakt ze gestileerde portretten van haar eigen gezicht en de mensen om haar heen.
Banele Khoza, I Am Happy, 2020, Nuweland.
Banele Khoza
Banele Khoza schreef zich in eerste instantie in voor de London International School of Fashion in Johannesburg, maar sloeg al snel een andere weg in. Met zijn tekeningen won hij prestigieuze prijzen en een residentie in Parijs. In 2019 werd Khoza door het Zuid-Afrikaanse weekblad Mail&Guardian geselecteerd als één van 200 Young South Africans om in de gaten te houden. Khoza kreeg zijn eerste solotentoonstelling in het Pretoria Art Museum toen hij slechts 22 jaar was. Zijn romantische en dromerige portretten ogen kwetsbaar en “on-af”. Thematisch houdt hij zich bezig met erotische verlangens, de grenzen tussen het private en het openbare en de complexe en diverse uitingen van mannelijkheid en homoseksualiteit. Hij maakt voor zijn werken gebruik van potlood, lithokrijt, digitale mediums, acryl, gouache, inkt en zogenaamde ‘tusche’ wassingen. Khoza groeide op in Swaziland maar verhuisde tijdens zijn middelbare schooltijd naar Zuid-Afrika. Khoza: “Ik waardeer de vrijheid die ik krijg nu ik in Zuid-Afrika woon. Daardoor kan ik gendernormen aanpakken, maar ook het idee van wat schilderen zelf precies is. Er is een rijke cultuur en waardering voor de kunsten in dit land en dat inspireert me. Ik zou in een hokje gestopt zijn als ik nog steeds in Swaziland zou wonen - maar in Zuid-Afrika heb ik mijn eigen, grenzeloze identiteit kunnen creëren.” Naast kunstenaar is Khoza ook werkzaam als curator in een door de hemzelf opgerichte galerie slash open studio, waar hij ook andere kunstenaars een podium biedt.
Bekijk hier alle kunstenaars gerepresenteerd door Nuweland
