02 october 2020, Flor Linckens
Tentoonstellingstip: Cristina Lucas in tegenboschvanvreden
Tot en met 31 oktober is in tegenboschvanvreden de tentoonstelling ”Subjects in mirror are closer than they appear” te zien van de conceptuele kunstenaar Cristina Lucas. Het werk van deze Spaanse kunstenaar gaat vaak over machtsverhoudingen en de politieke, sociale, culturele en economische mechanismen en structuren die daar achter schuil gaan. Die elementen bepalen bijvoorbeeld ook wiens versie van de geschiedenis opgetekend wordt, een narratief dat soms haaks staat op de “echte” verhalen en het collectieve geheugen, een tegenstelling die Lucas graag blootlegt in al zijn complexiteit. Lucas uit zich in haar werk kritisch over de dominantie van het Westen, de positie van vrouwen en over de manieren waarop mensen proberen om de natuur te domineren. Haar multidisciplinaire praktijk beslaat onder meer installaties, videowerken, performances, sculpturen, foto’s en tekeningen.
Cristina Lucas, The People That Is Missing, 2019, tegenboschvanvreden.
Het meest recente werk van Lucas, dat op dit moment tentoongesteld wordt in tegenboschvanvreden, gaat over de verstoorde verhoudingen tussen mens en natuur. Het meest opvallende werk in de tentoonstelling is de projectie van de video ‘The People That Is Missing’ (2019), die prachtig gereflecteerd wordt in wat nog het meest lijkt op een afgebroken platte ijsschots of een ijsplateau. De video toont beelden van de plek waar de gevolgen van klimaatopwarming het meest pijnlijk duidelijk worden: op de Noordpool en in Spitsbergen in Noorwegen. De titel van het werk refereert aan een citaat van Paul Klee en dient gelezen te worden als een oproep tot samenwerken en misschien wel een revolutie om de wereld te behoeden voor een steeds verergerende klimaatcrisis. Tegelijkertijd reflecteert de schots ook ons eigen spiegelbeeld en worden we gedwongen om na te denken over ons eigen aandeel in dit probleem. Achter de abstracte schilderijen aan de muur schuilt een interessant materiaal: ze maakte voor deze werken gebruik van de materie waaruit het menselijke lichaam bestaat, waaronder koolstof, fosfor, calcium en ijzer. De realisatie bij de kijker is daarbij dat we uiteindelijk uit dezelfde elementen bestaan als de natuur. Het is een even prachtige als urgente oproep om een gezondere relatie aan te gaan met de natuur.
Cristina Lucas, Composition “Environment Is Us”, Istvan Kenyeres., 2020, tegenboscvhvanvreden.
Lucas provoceert graag met haar activistische werk, dat vaak ook een esthetische en humoristische laag heeft. Haar meest bekende werken zijn misschien wel de foto’s die ze nam voor de reeks ‘Desnudo en el Prado’ (2012) (‘Naakt in het Prado’), waarvoor ze, zonder enige toestemming van het museum, foto’s maakte van naakte vrouwen die dezelfde poses aannamen als de beroemde naakten die aan de muren van het museum hangen. Ze breekt daarmee bepaalde sociale conventies maar legt tegelijkertijd ook de hypocrisie en machtsverhoudingen vast. In haar videowerk ‘Habla’ (2008) zien we hoe Lucas een reproductie van Michelangelo’s ‘Moses’ (1515) te lijf gaat met een beitel terwijl ze herhaaldelijk “Habla” roept (“Spreek!”). Moses is de vader van de drie grootste monotheïstische religies, die tot op de dag van vandaag een bepaalde hiërarchie op basis van gender legitimeren binnen onze maatschappij. Lucas valt daarmee op een fysieke wijze de mannelijke hegemonie aan, specifiek binnen de kunst. De actie was geïnspireerd op de Hongaars-Australische geoloog László Toth, die in 1972 het originele (!) Pietà-beeld van Michelangelo vernielde met een hamer.
Cristina Lucas, ‘Habla’ (2008), tegenboschvanvreden.
Lucas weet vaak met simpele, krachtige beelden een sterk verhaal te vertellen. Voor haar video-installatie ‘Unending Lightning’ (2015-), dat nu onderdeel is van de collectie van Museum Arnhem, verzamelde ze ruim 7 uur aan beelden van luchtaanvallen die sinds 1912 over de hele wereld zijn uitgevoerd, waarbij een teller in beeld het duizelingwekkende aantal slachtoffers optelt. Het werk was ook te zien tijdens Manifesta 12. Toen haar werk in 2010 te zien was tijdens de Liverpool Biennale nodigde Lucas Liverpoolse vakbondslieden uit om stenen te gooien naar een voormalige fabriek waarvan alle arbeid is verplaatst naar lageloonlanden, waardoor veel lokale banen op de tocht kwamen te staan.
