23 december 2025, Wouter van den Eijkel
Het atelier van... Ronald Zuurmond
Dik aanbrengen en afschrapen en dat veelvuldig herhalen. Ronald Zuurmond maakte voor de eeuwwisseling naam met deze uit noodzaak geboren werkwijze. De verf brengt hij deels met de hand en met latjes aan - en dat kan je zien. Sindsdien werkt hij gestaag door aan een oeuvre van stillevens, abstractere werken en figuratie.
Zuurmonds werkwijze mag dan vrij uniek zijn, toch voelt hij een grote verbondenheid met illustere voorgangers. Twintig jaar geleden stond hij op een meter afstand te kijken welke keuzes Rembrandt maakte voor een zelfportret. “Toen ervoer ik dat tijd wegviel. Dat ik kon kijken naar keuzes van honderden jaren geleden, naar de gevolgen van die keuzes. En dat ik door die keuzes te bestuderen communiceer met de maker.” Zuurmond spreekt van een diepere tijd, een tijd die maat van een mensenleven overstijgt.
Hier en Nu, de solotentoonstelling die nu bij Roof-A te zien is, toont een overzicht van de werken die Zuurmond de afgelopen jaren maakte. Zelf zag hij niet meteen hoe zo’n overzicht eruit zou moeten zien, maar hij liet zich overtuigen door galeriehouder Lobke Broos. “Zij ziet mogelijkheden die ik niet zag en nodigt mij uit om anders naar mijn werken te kijken.”
Hier en Nu van Ronald Zuurmond is nu te zien bij galerie Roof-A in Rotterdam.
Je hebt een atelier in Breda. Kan je beschrijven hoe de ruimte eruit ziet?
Het is een zolderruimte met weinig daglicht door twee dakkapellen op het noorden. Daarom zijn als ik werk altijd de daglicht tl-lampen aan. De is ruimte ongeveer 60m2. Er zijn 2 wanden waaraan ik werk hang om aan te werken en te kijken: een wand van 8 meter en een van 5 meter. Een gedeelte van de ruimte gebruik ik als opslag. Verder is er een tafel om aan te werken en een tafel waarop spullen liggen om te schilderen en een luie stoel die ik gebruik om te lezen en te lummelen.
Wat is voor jou essentieel aan een goed atelier?
De laatste jaren heb ik kunnen ervaren hoe het is om wonen en werken dicht bij elkaar te hebben. Dat bevalt mij goed. De mogelijkheid om ieder moment, 24 uur per dag, in en uit het werk te kunnen stappen, past bij mijn aard. Ik ben het gewend alleen te zijn en ben graag in een bosrijke omgeving waar je niet continu de controle van de mens over de omgeving ervaart. Een goed atelier is voor mij dus verbonden met een thuis en liefst natuur om mij heen.
Is het een plek waar je bezoek ontvangt of houd je de deur liever gesloten? Met andere woorden: is het een bijzondere plek voor je of zie je het meer als een functionele ruimte?
Voor mij is het atelier op dit moment een werkplek. Puur functioneel. Ik ben er niet graag. Ik maak er het beste van en dat lukt door te werken. Als ik aan het werk ben vergeet ik alles om mij heen. Af en toe ontvang ik collega’s en bevriende verzamelaars. Het is een klein groepje van mensen die ik goed ken en waar ik mijn werk mee wil bespreken.
In vroege interviews met je, nog van voor de eeuwwisseling, vertel dat je het kunstenaarschap aanvliegt als 9-to-5-baan. Wachten op inspiratie heeft geen zin, want die komt maar een paar keer per jaar, leg je daarin uit. Hoe ziet een typische atelierdag eruit?
Ik ga graag vroeg naar het atelier. Niet op gezette tijden zoals vroeger, maar als ik zin heb te gaan. Zo tussen 6 en 9 uur in de ochtend is een mooie tijd om naar het atelier te gaan. Dan zie ik wel wat de dag brengt. Soms ga ik er even tussenuit, luister ik wat muziek of een podcast, lees ik wat, en schilder ik. Soms vangt een schilderij mij en ga ik op in het werken, dan vliegt de tijd voorbij.
Ik heb graag het gevoel dat ik in mijn atelier een beetje kan rondhangen. Ook werk ik graag aan het einde van de dag als het begint te schemeren. Ik voel mij altijd goed als de dag over gaat in de avond, het licht omfloerst is en geluiden buiten ineens anders worden.
Ronald Zuurmond, Vazen, 2025, ROOF-A Gallery
Je staat bekend om je schilderijen met talloze verflagen. Je brengt de verf pasteus aan en schuurt weg wat niet goed werkt, waardoor de werken voor de kijker een fysieke ervaring zijn. Hoe is deze werkwijze ontstaan?
Mijn manier van werken is eigenlijk ontstaan uit gebrek aan geld en materiaal. Als gevolg daarvan bleef ik doek en verf hergebruiken. Door het steeds weer opnieuw afschrapen en toevoegen, hield ik grote hompen verf over. Die verf raakte ‘vervuild’ met korstjes en werd taai en stroperig en de kleuren stompten af.
Deze verf kan je niet meer verwerken met een kwast. Daarom begon ik latten te gebruiken om hem op het doek aan te brengen. Zo ontdekte ik dat ik goed kon werken in verflagen waarin ik als het ware de mogelijkheid van een beeld zie. Daar werk ik op door. Ook ontdekte ik dat ik liever met mijn handen in de verf zat, dan dat ik een kwast vast had.
Gefeliciteerd met Hier en Nu de tentoonstelling bij Roof-A. In de begeleidende tekst staat dat de werken zowel tijdloos als actueel zijn en zich verbinden met de diepe tijd, een tijd die meet in eenheden groter dan een mensenleven. Weet je nog wanneer je je voor dat onderwerp begon te interesseren en waarom?
Een kleine 20 jaar geleden stond ik in Den Haag op een meter afstand naar een zelfportret van Rembrandt te kijken. Terwijl ik probeerde te kijken naar hoe het gemaakt was werd ik mij bewust van het feit dat Rembrandt op dezelfde afstand van het schilderij had gestaan om er aan te werken, ernaar te kijken, keuzes te maken, aan te brengen, weg te halen. En ik ervoer dat tijd wegviel. Dat ik kon kijken naar keuzes van honderden jaren geleden, naar de gevolgen van die keuzes. En dat ik door die keuzes te bestuderen communiceer met de maker.
Heb je die ervaring vaker gehad?
Enkele jaren gelden in Conques had ik een soortgelijke ervaring in de abdijkerk uit de 12e eeuw. Aan de buitenkant is een prachtig timpaan met het laatste oordeel. Aan de binnenkant sta je in de oude tijd maar de ramen zijn van Pierre Soulages. Oud en nieuw zijn verbonden door mensenhanden die in de tijd sporen achter laten. Mensen zoals wij.
Door daar te staan en mij een voorstelling te maken van al die mensen die er in de tijd binnen zijn geweest, al de woorden die er gesproken zijn, hoe er geschiedenis is geschreven, klein en groot, voel ik verbinding, is tijd niet meer de klok van 24 uur als gevolg van de industriële dwang, maar een diep ervaren van verbinding.
Ronald Zuurmond, Love of My Life Waiting, 2025, ROOF-A Gallery
Als je de titels van de afzonderlijke werken op je laat inwerken, lijken de werken redelijk los van elkaar te staan: Vazen, No Party, Love of My Life Waiting. Is het hier en nu van de titel dan de overkoepelende noemer? Geen verleden en geen toekomst, alleen het heden.
Zeker. Een stilleven maak ik naar aanleiding van de dingen om mij heen. Maar als ik iemand met een oranje shirt en een blauwe broek zie waarvan de kleuren mij triggeren, kan dat aanleiding zijn om daar een schilderij van te maken in twee kleurbanen. Alles om mij heen kan aanleiding zijn om een beeld te maken. De verbindende factor is de manier waarop ik schilder en het beeld orden.
Voorafgaand aan dit gesprek zei je dat je blij bent met de tentoonstelling en hoe die is ingericht. Kan je dat toelichten?
Toen Lobke Broos in het atelier was om werken te selecteren voor de tentoonstelling stelde zij voor om een breed beeld te tonen van de afgelopen jaren: stillevens, abstractere werken en figuratie.
Zelf kon ik mij niet direct een goede voorstelling maken van zo’n presentatie, maar haar enthousiasme werkte aanstekelijk. Het mooie is dat zij mogelijkheden ziet die ik niet zag en zo nodigt zij mij uit om anders naar mijn werken te kijken. Pas tijdens het inrichten, waarbij Lobke al enkele accenten had gelegd, zag ik direct dat de werken goed samengaan.
Een kleurig abstract beeld met stippen kan goed naast een donker schilderij met twee kinderen en daarnaast weer een kleurig stilleven waarnaast op de aangrenzende wand een groter geabstraheerd beeld van een muur hangt. Ik ben dus zeer tevreden met de tentoonstelling en ook de manier waarop die tot stand is gekomen, van de keuze voor de werken tot het inrichten.
Stel, ik geef je carte blanche en tijd en geld spelen geen rol, is er dan een project dat je dan graag zou uitvoeren?
Heerlijke vraag. Carte blanche en tijd en geld spelen geen rol! Het project is dan gewoon doorgaan, leven en werken, maar op een plek ongeveer 1000 km verderop waar ik mij bijzonder goed voel. Dan krijg jij al het werk dat ik maak en ben je vrij ermee te doen wat je wilt. Ik kan daar dan doorgaan tot ik omval. Deal.
Ronald Zuurmond, Dots (middernacht), 2025, ROOF-A Gallery
