21 november 2025, Flor Linckens
Paul Cupido: kijken in het blauwe uur
In Bildhalle in Amsterdam presenteert Paul Cupido ‘L’Heure Bleue’, een tentoonstelling over overgangsmomenten. Een periode waarin licht, waarneming en aandacht even verschuiven, een moment dat getekend wordt door onze intuïtie en zintuigen. De Nederlandse fotograaf gebruikt het blauwe uur als een poëtisch kader waarin zijn manier van kijken goed zichtbaar wordt. Het is een moment waarop de wereld net even kantelt, ergens tussen werkelijkheid en droom. Dat ongrijpbare sluit precies aan bij zijn behoefte om fotografie te gebruiken als een manier om perceptie, vergankelijkheid en het onzichtbare te onderzoeken: dat wat zich niet gemakkelijk laat vastleggen.
De licht melancholische praktijk van Cupido is verankerd in Japan, zowel in zijn beeldtaal als in de ideeën die zijn werk sturen. Het filosofische concept ‘mu’ vormt daarin een belangrijk uitgangspunt: een vorm van leegte die niet als afwezigheid wordt gezien, maar als een ruimte waarin mogelijkheden kunnen ontstaan. Het beschrijft een manier van kijken waarin je die tussenruimte erkent, zonder die meteen te willen vullen met betekenis. ‘Mono no aware’ benoemt daarnaast het eenvoudige besef dat dingen veranderen en verdwijnen, en dat je die vergankelijkheid bewust waarneemt, zonder er extra emotie of symboliek aan toe te kennen. ‘Muyaku’ verwijst naar het ontbreken van een vooraf bepaald doel: dingen bestaan zoals ze zijn, zonder functie of richting. Het gaat om de bereidheid die open toestand te accepteren, in plaats van haar te willen sturen of op te lossen.
Tijdens wandelingen en reizen schiet Cupido op intuïtieve wijze beelden die pas later in het atelier concreet vorm krijgen. Daar selecteert, ordent en print hij met aandacht voor schaal, verhouding en materialiteit. Papierkeuze en druktechniek worden daarbij haast net zo bepalend als het beeld zelf. Het resulteert in een praktijk die draait om observatie, intuïtie en materiaalbeheersing. Cupido werkt regelmatig met dubbelgelaagd Kozo-papier, met de hand gemaakt. Het materiaal is absorberend, waardoor pigment diep in de vezels trekt. Het zachte, matte oppervlak wordt getekend door subtiele imperfecties. Die keuze onderstreept zijn behoefte aan tactiliteit en het resultaat voelt daardoor net zo kwetsbaar als de momenten die hij probeert te vangen.
De foto’s van Cupido zijn zelden registraties, maar functioneren eerder als echo’s van een gevoel. In zijn thematische reeksen wordt het landschap vaak een katalysator voor een innerlijke zoektocht die hij in zijn beelden vooral impliciet laat bestaan. In de zeldzame werken waarin een figuur verschijnt, lijkt die tijdelijk op te gaan in de zee, het donker of het landschap, alsof ze tijdelijk oplossen in iets dat groter is dan henzelf.
De tentoonstelling bij Bildhalle brengt recent en ouder werk samen: een combinatie van landschappen, portretten en stillevens waarin bergen, water, bladeren en bloesem een centrale rol spelen, en waarin lichamen zich verhouden tot de natuur. Een opvallend werk binnen de tentoonstelling is de monumentale versie van Cupido’s ideogram ‘Moon over Fuji’ (150 x 100 cm). De berg, voor veel bezoekers een belangrijk bedevaartsoord, is maar zo’n 80 dagen per jaar zichtbaar. Tijdens zijn eigen reis bleef Fuji grotendeels verborgen in mist en werd zo een symbool van overgave: een plek die zich niet laat afdwingen.
Paul Cupido werd in 1972 geboren op Terschelling. Op zijn Instagramaccount schrijft hij: “Ik groeide op op een eiland, omringd door water. Het ritme van eb en vloed, gestuurd door de veranderende fasen van de maan, werd een constante in mijn werk, een vorm van continuïteit.” Die omgeving vormde de basis voor zijn aandacht voor cycli, herhaling en het besef dat alles beweegt, hoe stil een beeld ook lijkt. Maar ook het kortstondige van een golf, als metafoor voor iets kortstondigs dat een langdurige afdruk achter kan laten in het lichaam.
In 2017 studeerde hij cum laude af aan de Fotoacademie Amsterdam. Tijdens zijn opleiding volgde hij ook masterclasses bij Antoine d’Agata (Magnum Tokyo) en Jacob Aue Sobol (Hamburg). Hij bracht langere periodes door in Japan, waar hij zich verdiepte in houtdruk, fotografische etstechnieken en papiermaken. Hij legde ook de 1459 km af tussen Tokio en Abashiri, een meditatieve wandeltocht waarin hij zich bezighield met existentiële vragen, waaronder de eindigheid van het leven, na het verlies van meerdere geliefden in korte tijd. Die reis bracht hem in feite terug bij dat cyclische wereldbeeld.
In 2023 was Cupido de eerste artist-in-residence bij Château Palmer en Leica INSTANTS, een traject dat resulteerde in een solotentoonstelling in Leica Gallery Paris en het boek Séléné. Eerder nam hij al deel aan verschillende residenties, waaronder het LabVerde-programma in het Amazonegebied. De fotograaf publiceerde daarnaast verschillende fotoboeken, waarvan ‘4 a.m.’ werd genoemd als ‘LensCulture's Favorite Photobooks of 2021’. Zijn werk is onder meer opgenomen in de collectie van Foam Fotografiemuseum Amsterdam.
