28 august 2025, Flor Linckens
Remy Jungerman in dialoog met Mondriaan in het Mondriaanhuis
Tot en met 12 oktober presenteert het Mondriaanhuis in Amersfoort de tentoonstelling ‘Off the Grid’, waarin het werk van Remy Jungerman een dialoog aangaat met de praktijk van Piet Mondriaan. Het geboortehuis van Mondriaan vormt een betekenisvolle plek: juist hier laat Jungerman zien hoe het modernisme, waaraan Mondriaan zo’n cruciale bijdrage leverde, opnieuw kan worden gelezen vanuit een mondiale en interculturele blik. Jungerman wordt in Nederland vertegenwoordigd door Galerie Ron Mandos.
Mondriaan is een onmiskenbare inspiratiebron binnen de praktijk van Jungerman, maar zijn werk wordt tegelijk gevormd door zijn eigen Surinaamse achtergrond en de bredere Afrikaanse diaspora. Zijn beeldtaal is onder meer geworteld in rituelen van het Marronvolk: een volk dat afstamt van tot slaaf gemaakte mensen die wisten te ontsnappen en in het regenwoud een eigen cultuur opbouwden. De geometrische weefsels die daaruit voortkwamen keren terug in Jungermans werk, waar ze een gesprek aangaan met Mondriaans strakke rasters en de architectonische vormen van de internationale stijl.
In de praktijk van Jungerman komen uiteenlopende materialen en beeldtradities samen. Fragmenten van Marrontextiel (dat tijdens Winti-rituelen een belangrijke rol speelt) worden gecombineerd met kaolienklei (gebruikt voor rituele reiniging) en houten constructies die refereren aan altaars en spirituele objecten. Jungerman plaatst deze elementen naast geometrische structuren en composities die herinneren aan De Stijl en het modernisme van de 20e eeuw. Op die manier legt hij verbanden tussen culturen die vaak gescheiden worden gepresenteerd in de kunstgeschiedenis. Jungermans kunst laat zien dat de modernistische beeldtaal geen autonoom Europees verhaal is, maar mede wordt gevoed door mondiale invloeden en culturele uitwisseling.
Voor het Mondriaanhuis ontwikkelde Jungerman nieuw werk, waaronder de installatie ‘Three Rivers’. Hierin verbindt hij drie rivieren die symbool staan voor zijn levensloop en kunstenaarschap: de Cottica in Moengo, waar hij geboren werd, de Amstel in Amsterdam en de Hudson in New York, de twee steden waartussen hij tegenwoordig zijn tijd verdeeld. Het project laat zien hoe persoonlijke geschiedenissen, migratie en mondiale geschiedenissen elkaar kruisen. Met ‘Three Rivers’ verwijst Jungerman namelijk niet alleen naar zijn eigen reis, maar ook naar de historische relatie tussen Nederland, Suriname en de Verenigde Staten: een relatie die wordt getekend door de trans-Atlantische slavernij en de doorwerking daarvan in religieuze en artistieke tradities. Maar het gaat ook om andere uitwisselingen tussen de drie landen. Jungerman: “Mondriaan zelf is een krachtig voorbeeld van deze beweging: hij verliet zijn thuisland, dompelde zich onder in een nieuwe cultuur [in New York, red.] en verrijkte zijn werk door invloeden uit de zwarte cultuur en de ritmes van de jazz in zijn latere schilderijen op te nemen.”
Een tweede nieuw werk, ‘Posu YAW’, eert Mondriaan in de ruimte waar zijn vroege schilderijen te zien zijn. De titel van het werk verwijst naar ‘posu’, dat altaar of heiligdom betekent in de Surinaamse taal Sranan Tongo, en naar ‘Yaw’, een Ghanese naam die gegeven wordt aan kinderen die op donderdag worden geboren. Mondriaan kwam ter wereld op donderdag 7 maart 1872. Zo verbindt Jungerman Mondriaans levensverhaal met Ghanese tradities die door de slavernij in Suriname terechtkwamen.
Naast deze nieuwe werken toont de tentoonstelling een selectie uit Jungermans eerdere oeuvre. Samen schetsen ze het beeld van een kunstenaar die voortdurend zoekt naar manieren om visuele talen, religies en culturele tradities van verschillende continenten met elkaar in gesprek te brengen. Zijn kunst benadrukt dat de canon van de moderne kunst niet losstaat van migratie, koloniale erfenissen en mondiale uitwisseling, maar er mede door gevormd is.
Remy Jungerman werd in 1959 geboren in Moengo in Suriname. Na zijn studie aan de Academie voor Hogere Kunst- en Cultuuronderwijs in Paramaribo volgde hij een opleiding aan de Gerrit Rietveld Academie in Amsterdam. Daarna rondde hij residentieprogramma’s af aan Art Omi, het International Studio & Curatorial Program (ISCP) in New York en het Tembe Art Centre in Moengo. In 2019 vertegenwoordigde hij Nederland samen met Iris Kensmil op de Biënnale van Venetië. Twee jaar later was zijn werk te zien in een grote overzichtstentoonstelling in het Stedelijk Museum. In 2022 mocht hij de Dr. A.H. Heinekenprijs voor de Kunst in ontvangst nemen. Zijn werk was onder meer te zien in Kunstmuseum Den Haag, het Centraal Museum, Museum Arnhem, het Brooklyn Museum en het Katonah Museum of Art in New York, en Künstlerhaus Bethanien in Berlijn. Het is onder andere opgenomen in de collecties van het Stedelijk Museum, Kunstmuseum Den Haag, het Centraal Museum, ABN AMRO en het International African American Museum (IAAM) in Charleston. Tussen 2019 en 2024 verschenen drie publicaties van Jungerman bij Jap Sam Books, waarvan de eerste meermaals werd bekroond en de tweede en derde verbonden waren aan solotentoonstellingen. Jungerman is daarbij mede-oprichter en curator van het Wakaman Project, dat de positie van kunstenaars met Surinaamse wortels onderzoekt en hun zichtbaarheid internationaal vergroot.
Tip: op zaterdag 11 oktober om 14.30 geeft Remy Jungerman een Artist Talk in het Mondriaanhuis. Daarin blikt hij terug op zijn artistieke pad en de nieuwe werken die hij voor het museum maakte. Ook licht hij toe welke inspiratiebronnen hem sturen en welke betekenis Mondriaan voor zijn werk heeft.
