Als je Su Hui-Yu treft in zijn atelier in Taipei zul je hem waarschijnlijk zien bladeren in tijdschriften, pornobladen en boeken uit de jaren tachtig. Deze verhalen tonen hem de narratieven waarmee hij als tiener opgroeide in Taiwan. Die fascinatie vormt de rode draad in zijn werk, waarin digitale technologie en analoge technieken samenkomen. Hui-Yu creëert complexe filmische werelden waarin alles tot in detail is doordacht. Met zijn ‘re-shooting’-techniek verbindt hij sciencefiction met politieke kwesties als nationalisme, kapitalisme en queerness.
Voor zijn eerste solotentoonstelling bij Ellen de Bruijne Projects grijpt Hui-Yu terug op ‘The Space Warriors’, een Taiwanese sciencefictionserie uit de jaren tachtig. Hij keek voorbij de nostalgie van deze historische beelden: “Die serie was vroeger een van mijn favorieten, maar het zag er nu zo slecht uit. Wat was er gebeurd? Ik besloot het grondiger te onderzoeken.” Hui-Yu maakte nieuwe videobeelden waarin de ideologische en culturele denkbeleden van destijds worden onthuld. De tentoonstelling opent donderdag 22 mei bij Ellen de Bruijne Projects in Amsterdam.
Waar is je atelier en kan je beschrijven hoe deze eruit ziet?
Ik woon en werk in Taipei in Taiwan. Mijn studio ligt direct boven mijn appartement, heel handig. Als new media-kunstenaar heb ik genoeg aan een kleine ruimte voor video-editing, computerwerk, het maken van storyboards of vergelijkbaar werk. Daarnaast hebben we ook ruimtes voor kostuumontwerp, grime en opslag van kostuums, die een belangrijke rol spelen in mijn producties.
Als ik een dag met je zou meelopen in de studio, wat zou ik dan zien en meemaken?
Je zult me waarschijnlijk het grootste deel van de tijd op het balkon zien staan, rokend met een kop koffie. Niet erg glamoureus. Soms teken ik wat, om beelden te maken die als inspiratie kunnen dienen voor een nieuw werk, dat kan een videoscène zijn of een diagram voor een installatie. Ook zie je me vaak verdwijnen in stapels oude boeken, tijdschriften en publicaties, vooral uit de jaren zeventig tot negentig. Als we in een productiefase zitten, ben je ook bij de overleggen met mijn producer, cinematograaf of production designer. Het werk achter de computer is meestal het laatste onderdeel en ik besteed er minder tijd aan dan je misschien zou verwachten.
Hoe combineer je analoge technieken zoals tekenen met digitaal werk? Werk je er tegelijk aan, of verdeel je het over dagen of weken?
Die balans is voor mij geen enkel probleem. Voor ‘The Space Warriors’ werkte ik voor het eerst met AI-tools en ik was meteen verkocht. Nieuwe tools zorgen altijd voor nieuwe mogelijkheden, maar we moeten ons natuurlijk wel bewust zijn van de onzichtbare macht achter de digitale wereld die ons leven binnendringt. Digitale controle ziet er in elke context anders uit en doordringt ons leven. Als ik weet dat er een nieuwe productie aankomt, werk ik heel gedisciplineerd en ben ik zelfs wat gespannen. Maar de rest van het jaar ben ik vrij flexibel. In de komende twaalf maanden staan er drie solotentoonstellingen gepland en drie volledig nieuwe projecten.
Kun je iets meer vertellen over je ‘re-shooting’-techniek? Hoe bepaal je welke beelden je behoudt en waar je ingrijpt?
De term komt uit de filmwereld in Hollywood noemen ze het ‘pick-up’. Dat betekent meestal dat een scène niet goed genoeg was en opnieuw moet worden opgebouwd en gespeeld om het verhaal te laten kloppen. Ik vond dat een mooi beeld. Film is een narratief, net als geschiedenis, en dat is precies wat ik ermee bedoel. We creëren verhalen, dus ‘re-shooting’ is voor mij een historische methode. Ik keer terug naar mijn herinneringen, maar ook naar het collectief geheugen van een land of tijdperk. Er is geen vaste methode voor wat ik bewaar en waar ik ingrijp. Meestal wacht ik af. Het pad en de aanwijzingen dienen zich vanzelf aan. Voor ‘The Space Warriors’ bijvoorbeeld werd ik enorm geïnspireerd door de kostuums uit sciencefictionseries uit de jaren zeventig en tachtig. Die gaven me de eerste impuls voor het creëren van een nieuw scenario.
Wanneer realiseerde je je dat ‘The Space Warriors’ niet slechts onschuldige nostalgische beelden waren, maar ook iets onthulden over de ideologische of culturele denkbeelden van die tijd?
Ik ben altijd al gefascineerd door oude dingen: filmfragmenten, VHS-tapes, pornobladen uit de jaren zeventig, een experimenteel theatergezelschap uit de jaren negentig of een obscure cultfilm. Veel van dat materiaal komt uit de jaren tachtig, de laatste jaren van de periode van de KMT-heerschappij in Taiwan. Dat was mijn kindertijd. Het idee om ‘The Space Warriors’ te herinterpreteren ontstond toen ik op een avond dronken en dansend met mijn partner naar elektronische muziek luisterde en naar willekeurige YouTube-video’s keek. Plots dacht ik aan die oude serie. Ik zocht er beelden van op en wist meteen: dit is het. Ik kon het daarna niet meer loslaten. Die serie was vroeger een van mijn favorieten, maar het zag er nu zo slecht uit. Wat was er gebeurd? Dat triggerde mijn nieuwsgierigheid.
In je video zien we aliens die kapitalistische en heteronormatieve normen uitdagen. Op welke manier is je video een metafoor voor politieke of culturele spanningen in Taiwan?
Sciencefictionverhalen uit Oost-Azië leken vaak sterk op elkaar: ze promootten collectivisme, patriarchale waarden en benadrukten het belang van de overheid of van de samenleving als geheel. Dat paste in de ideologie van de Koude Oorlog, waar Taiwan, Japan en Korea allemaal in meegingen. Die denkbeelden keren nu weer terug. In dat soort verhalen vormden aliens een bedreiging, ze waren ‘de ander’, de vijand van ‘ons’. Maar ik wil geen eenduidig standpunt innemen. Ik wil juist chaotische scènes laten zien. Wie is de bedreiging? Waarvoor precies? Aan welk principe moeten we vasthouden? Er zijn geen eenduidige antwoorden.
In eerder werk liet je je inspireren door barokke schilderkunst. Zijn er specifieke (kunst)historische periodes of figuren die je hebben geïnspireerd in je nieuwe werk?
De Europese kunstgeschiedenis vanaf de vijftiende eeuw beschouw ik als werelderfgoed. Ik citeer vaak barokke of katholieke schilderkunst, omdat die soms donker en gewelddadig is – dat past goed bij mijn smaak en thematiek. In mijn recente film verwijs ik ook naar Michelangelo’s ‘Volta della Cappella Sistina’, op een speelse manier. Zulke beelden zijn universeel.
Hoe denk je dat de ontvangst van ‘Space Warriors’ en ‘The Digigrave’ verschilt tussen een Europees en Taiwanees publiek?
In Azië spelen censuurkwesties vaak een rol. Instellingen zijn bang voor klachten of negatieve publieke reacties. In Taiwan wordt mijn werk gelukkig goed ontvangen, de metaforen zijn herkenbaar. In Europa is de eerste indruk vaak: dit gaat over iemand anders. Maar idealiter hoop ik dat het publiek uiteindelijk inziet dat het ook over henzelf gaat. De ‘power ranger’-series zijn immers óók collectief geheugen.
Naast de video's presenteer je ook tekeningen. Zijn er ideeën die alleen naar voren komen in tekeningen, die niet werken in films?
Ja, de tekeningen liggen dichter bij mijn intuïtie. Ze hebben een andere toon. Maar dat betekent niet dat de video’s minder persoonlijk zijn. Ze bieden gewoon andere perspectieven en ruimte voor andere verbeelding.
Op 27 mei wordt je film ‘The Trio Hal’ vertoond in Eye Filmmuseum in Amsterdam. Wat kunnen we verwachten?
‘The Trio Hal’ is een bijzonder project, ook vergeleken met mijn eerdere werk. Het begon als een tentoonstelling in een museum, en tijdens die tentoonstelling is er een film ontstaan. De structuur is open, het oogt als een variétéshow met politieke thema’s en absurde, maar soms ook serieuze of abstracte performances. Het gaat over geopolitieke spanningen, oorlog, geschiedenis, moderne kunst en de menselijke natuur. De film daagt politieke overtuigingen uit en eindigt in een chaotische slotscène. You'll either love it or hate it: je bent gewaarschuwd!
Zijn er nog droomprojecten of samenwerkingen die je ooit wilt realiseren?
Ik werk momenteel aan een nieuw idee: een tentoonstelling in een galerie die begint met een moordscène tijdens de opening. De film draait om wraak – en tijdens de duur van de tentoonstelling vinden er moorden plaats, die gepresenteerd worden als kunstwerken. In het verhaal onderzoekt een detective de zaak. Om de aanwijzingen te begrijpen, groeit hij langzaam uit tot kunstcriticus, terwijl de ‘kunstenaar’ de rol van dader speelt. In dit project bestaan twee parallelle werelden naast elkaar: een echte tentoonstelling en de opnames van een misdaadfilm. De wraak richt zich tegen chauvinistische en nationalistische ideologieën in Oost-Azië, en is een vervolg op mijn eerdere video ‘The Women’s Revenge’. Het wordt een project van grote schaal en ik werk er keihard aan.