13 april 2025, Flor Linckens
Laatste kans: intimiteit in pixels en verf in Westerkadekunst
In de tentoonstelling ‘Really Real Reality’ in Westerkadekunst in Rotterdam toont Anastasia K. een serie olieverfschilderijen waarin persoonlijke migratieverhalen samenkomen met universele vragen over thuis, identiteit en verbondenheid. De tentoonstelling, die loopt tot en met 21 april, vormt een momentopname binnen een groter geheel: 182 portretten uit een reeks van 400, waaraan de kunstenaar dit jaar haar laatste hand wil leggen.
Anastasia K. stelt met deze schilderijen een nieuw huis samen. Niet uit bakstenen of meubels, maar uit gezichten. Elk schilderij is een fragment van een netwerk van mensen die ze heeft leren kennen sinds haar aankomst in Nederland. Sommige mensen ontmoette ze op straat, anderen in haar directe omgeving, en weer anderen online. “Al jaren denk ik na over het begrip thuis: is het een plek, zijn het mensen of zijn het gedachten?” schrijft ze. “Met deze 400 schilderijen bouw ik aan een nieuw thuis, geworteld in een andere omgeving, omdat er in de afgelopen jaren zoveel is veranderd en ik helemaal opnieuw ben begonnen.”
In de tentoonstellingsruimte vormen de schilderijen een ritme van gelijke formaten: een wandvullend raster van kleine, bijna vierkante doeken waarop ogen, neuzen, monden en gezichten ons van dichtbij aankijken. De portretten, expressief, levendig en zonder opsmuk, lijken de mensen te verbeelden zoals ze werkelijk zijn. Met een glimlach of een frons, maar ook getekend door twijfel, vermoeidheid en nieuwsgierigheid. Uitgevoerd in olieverf die leven in hun gezichten lijkt te ademen. De schilderijen raken aan iets persoonlijks en aan iets universeels. De techniek verraadt haar klassieke scholing, maar het resultaat is uitgesproken hedendaags. Haar kleurgebruik warm en realistisch.
Sommige gezichten zijn geschilderd onder extreme hoeken, met een uitvergroot voorhoofd of opgeblazen neus, alsof ze mid-pose zijn vastgelegd in een videogesprek. Deze werken behoren tot de parallelle reeks ‘Unreal Real Reality’, waarin de kunstenaar de gezichten toont van geliefden die fysiek ver weg zijn, maar digitaal dichtbij blijven. Anastasia: “Het is een reeks over mensen die mijn virtuele heden vormen. Het zijn dierbaren die duizenden kilometers verderop wonen en die ik al lange tijd, maar alleen via internet ken. Ze zijn echt, precies zoals ik ze altijd heb gekend, maar ik kan hen niet aanraken of omhelzen. We spreken elkaar alleen online, zien elkaars gekke gezichten vanuit vreemde hoeken en praten met elkaar via onze telefoons.” In sommige van deze schilderijen keert de kunstenaar de blik om en presenteert ze een zelfportret, in de vervreemdende hoek van de frontcamera. In een wereld waarin online communicatie in sommige gevallen een vervanging is geworden voor fysiek contact, ontstaan tegelijkertijd nieuwe vormen van intimiteit én vervreemding.
Het contrast tussen de twee reeksen – de mensen die ze hier heeft ontmoet en degenen die alleen nog via een scherm bestaan – versterkt de onderliggende thematiek van migratie. Wat betekent het om ergens thuis te zijn, als delen van je leven duizenden kilometers verderop liggen? Om opnieuw te beginnen? En in hoeverre vormt je omgeving je identiteit, of neem je je geschiedenis onvermijdelijk met je mee?
De praktijk van Anastasia K. wordt gevoed door haar belangstelling voor geschiedenis, oorlog en psychologie. De kunstenaar is in het bijzonder geïnteresseerd in identiteit en de dunne scheidslijn tussen externe invloeden en persoonlijke agency: het vermogen om richting te geven aan je eigen leven, los van de krachten die je gevormd hebben. In hoeverre maakt een individu zelfstandig keuzes, los van sturende factoren als familie, cultuur of maatschappelijke structuren? In hoeverre maak je zelf beslissingen?
