09 february 2025, Wouter van den Eijkel
Het atelier van... Matijs van de Kerkhof
'The veil is the story' is de mysterieuze titel van de solotentoonstelling van Matijs van de Kerkhof. De sluier uit de titel is een metafoor voor de realiteit. Volgens het non-dualisme projecteren we onze verhalen op een sluier, alleen die verhalen zeggen niks over de sluier zelf. Die verhalen nemen op Van de Kerkhofs panelen de vorm aan van dieren.
Van de Kerkhof put in zijn panelen uit de klassieke Griekse literatuur, oude volksverhalen en de 19e-eeuwse Britse dichter Edward Lear. Stuk voor stuk bronnen die een verband leggen tussen de dierenwereld en het menselijke bewustzijn. Dieren zijn daarin een voorbode van geluk of tegenspoed en in de alchemistische traditie verbeelden ze een staat van bewustzijn en transformatie. ‘Het fascineert me dat de mens al sinds de oudheid dieren observeert om hun plek in het geheel te kunnen duiden.’
'The veil is the story' van Matijs van de Kerkhof is nog tot en met 27 februari te zien bij Galerie Wilms in Venlo.
Waar is je atelier en kan je beschrijven hoe dat eruit ziet?
Mijn atelier is thuis in Nuenen. Ik werk meestal in de woonkamer, aan de tafel waar ik ook eet. Mijn wens is nog een keer een ruimte te hebben in een gebouw met andere kunstenaars, in een dynamische omgeving.
Waaraan moet een atelier voor jou voldoen: natuurlijk licht, voldoende bergruimte, vrienden en collega’s nabij of juist natuur in de omgeving?
Wat ik nu mis is de uitwisseling met collega’s, maar in principe kan ik overal werk maken, een kraan en licht zijn voldoende.
Hoe ziet een typische werkdag eruit? Begin je vroeg of liever niet, staat er muziek aan of werk je in stilte, ontvang je bezoek of pas als de werken af zijn?
Een typische werkdag begint in de ochtend; ik werk gemiddeld van 10 uur ’s ochtends tot 4 uur ’s middags. In de regel draai ik muziek, op dit moment ligt Berthold Brecht op de draaitafel. Ik werk alleen en bezoek is een hoge uitzondering.
Matijs van de Kerkhof, Abracadabra, 2024, Galerie Wilms
Gefeliciteerd met 'The veil is the story' ('De sluier is het verhaal'). Dat is een mysterieuze titel, kan je uitleggen hoe je hierop uitkwam?
De titel 'The veil is the story' is gebaseerd op een idee vanuit het non-dualisme, de realiteit is als een sluier waarop we zelf onze verhalen projecteren, maar deze verhalen zeggen niets over de realiteit. Hierin schuilt het mysterie van een onkenbare realiteit, die alleen benaderd kan worden met beelden en verhalen.
Ik las dat je je hebt laten inspireren door klassieke Griekse literatuur, oude volksverhalen en de 19e-eeuwse Britse dichter Edward Lear. Dat zijn nogal uiteenlopende bronnen. Wat hebben ze volgens jou met elkaar gemeen?
De bronnen leggen allemaal een verband tussen het dierenrijk en het menselijke bewustzijn. We hebben een magische connectie met dieren, zie bijvoorbeeld de Egyptische goden en astrologie. Maar ook uitdrukkingen van een moreel principe (Aesopus) of onze vervreemding van de natuur. In volksverhalen nemen dieren vaak de rol aan van voorbodes van geluk of tegenspoed. Ook in alchemistische afbeeldingen werden dieren gebruikt als uitdrukking van een staat van bewustzijn en transformatie. Het fascineert me dat de mens al sinds de oudheid dieren observeert om hun plek in het geheel te kunnen duiden.
Puur uit interesse, welk volksverhaal keert in 'The veil is the story' terug in je werk?
Een voorbeeld van een volksverhaal dat terugkomt is het verhaal van de roodborstjes. Het verhaal gaat dat het borstje van het vogeltje zijn kleur heeft gekregen nadat hij de spijkers die Christus doorboorden uit het kruis trok, kleurde het bloed zijn borstje rood In mijn interpretatie heb ik een opengereten konijn afgebeeld waaruit er geboorte wordt gegeven aan een stel roodborstjes.
Matijs van de Kerkhof, The light bearer, 2024, Galerie Wilms
Op je panelen zijn alledaagse voorwerpen te zien, zoals een tros druiven, een stuk vlees, en een roos. Door juist deze onderwerpen te schilderen plaats je ze binnen een schilderkunstige traditie. Is het doorgeven van deze beeldtraditie belangrijk voor je?
Het doorgeven van een bepaalde schildertraditie interesseert me niet perse. Ik begin altijd met een bepaald idee, dat idee dicteert mijn wijze van werken en welke thema’s hierin passen, sommige werken zoals de druiven krijgen een andere context binnen de algehele verhalende sfeer van de andere werken, men kan een verhaal vermoeden door deze te plaatsen in het grotere geheel. Ik ben niet strikt rechtlijnig, ben geen purist. Ik kan ooit bevangen raken door een bepaalde manier van werken, kan beïnvloed worden door graffiti, ruw expressionisme of klassieke schilderkunst.
De rode draad is, hoe haal ik bekende elementen uit elkaar en hoe zet ik zie opnieuw in elkaar. Dit is naar mijn idee de kern van kunst (solve et coagula, uit elkaar halen en opnieuw in elkaar zetten, een alchemistisch begrip) zodat er een nieuwe context ontstaat.
Ik las in de begeleidende tekst dat je door het schilderen van deze onderwerpen wil laten zien dat onze blik op het verleden niet statisch is, maar aan verandering onderhevig. Kan je dat toelichten?
Geschiedenis wordt geschreven door overwinnaars. De hedendaagse tendens om alles uit te wissen wat een duistere periode is geweest zegt iets over de maakbaarheid van het verleden. Op persoonlijk vlak gebeurt hetzelfde, naarmate je ouder wordt verschuift je perspectief op je jeugd. Contexten veranderen voortdurend, wat dat betreft is de beleving van het leven non-lineair en tijd de illusie van continuïteit.
Matijs van de Kerkhof, Deosils and withershins, 2025, Galerie Wilms
Als je geen schilder was geworden, welk beroep had je dan waarschijnlijk gekozen en waarom?
Mijn beroep was aanvankelijk in zorg, maar het schilderen bleef roepen, of in ieder geval mezelf op een of andere manier uitdrukken. Maar iets in de criminaliteit, vervalser had me wel spannend geleken.
Het jaar is net begonnen, wat staat er allemaal op de rol voor 2025?
Ik ben samen met schrijver Maurice van Turnhout bezig aan een trilogie graphic novels genaamd Lichtstadfamilie, over 3 generaties van een Eindhovense familie. Dit jaar staat deel 2 op de planning. Daarnaast werk ik door aan mijn schilderijen en heb me ingeschreven voor verschillende open calls.
Waar werk je op dit moment aan?
Op dit moment werk ik aan een serie kleine langwerpige schilderijen met banale onderwerpen, bitterballen, een ouderwetse telefoondraad, een kaars etc. Daarnaast ga ik me verdiepen in het werk van William Blake en hoe ik me daartoe kan verhouden.
